سرویس سیاست مشرق - روزانه می‌توان از لابه‌لای گزارش‌ها و عناوین خبری رسانه‌های مکتوب و حتی غیر مکتوب، نکات قابل‌توجهی استخراج کرد؛ موضوعاتی که می‌تواند برای مخاطبین قابل‌استفاده و محوری برای تحلیل باشد، در گزارش روزانه "ویژه‌های مشرق" نکات و تأملات قابل‌استخراج از رسانه‌ها برای مخاطبین عرضه خواهد شد؛ با «ویژه‌های مشرق» همراه شوید.
*******
روزنامه آفتاب یزد در گزارشی با عنوان «خیز دلار ادامه دارد» نوشت:
«دلار در بازار آزاد همچنان به سیر افزایشی خود ادامه داده و وارد کانال ۴ هزار تومانی شده است،در ارتباط با گرانی ارز در چند روز اخیر به طور کلی دو نوع نظر مطرح شده؛ عده ای از این گرانی دلار اظهار نگرانی کرده و معتقدند که این موضوع روی قیمت سایر کالاها تاثیر خواهد گذاشت و عده ای دیگر می گویند که با توجه به تصمیم دولت برای تک نرخی شدن ارز، مقداری افزایش قیمت دلار طبیعی به نظر می رسد».
روزنامه قدس در واکنش به افزایش قیمت دلار در گزارشی نوشت:«جهش غیر منتظره ارز در روزهای اخیر یادآور نوسانات شدید نرخ ارز در سال های گذشته به ویژه تحریم های غرب بود که اتفاقا همین موضوع مسئولان را به این باور رساند که با حذف تحریم ها در قالب توافق برجام، ثبات به بازار ارز حاکم شود. اما متاسفانه با تمام وعده هایی که داده شد و بعد از دو سال از توافق، بازار ارز دچار نوسان شد.»
در بخش دیگری از این گزارش آمده است:«حسن روحانی در تبلیغات انتخاباتی سال ۹۲ با حضور در برنامه «با دوربین» شبکه اول سیما پس از آنکه وعده ۱۰۰ روزه برای حل مشکلات اقتصادی داد، درباره نرخ ارز نیز گفت:« ما شاهد هستیم که دلار بعد از چندماه به چندین برابر قیمت افزایش پیدا می کند، مشکل کجاست؟ مشکل عدم مشورت، خودشیفتگی، عدم استفاده از ابزار علمی برای اداره کشور و بی ثباتی هاست. چقدر ما در این ۷-۸ سال گذشته شاهد تغییر پیاپی مدیران بودیم؟ این بی ثباتی چگونه به مردم اطمینان خواهد داد؟ مردم مدیریت کارآمد و باثبات را می خواهند. مردم قدرت آینده و آینده نگری را می خواهند».»
روزنامه دولتی ایران در گزارشی با عنوان «هشدار برجامی جهان به ترامپ» نوشت:
«هشدار مسئولان و مقام‌های اروپایی طرف توافق هسته‌ای به مواضع کج دار و مریز دولتمردان امریکایی درباره برجام همچنان ادامه دارد. در حالی که احتمال می‌رود دونالد ترامپ چند روز دیگر با تأیید نکردن پایبندی ایران به تعهدات برجامی‌اش، روند مسالمت‌آمیز اجرای برجام را دچار خدشه کند، مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا و مقام‌های بلند پایه آلمان، فرانسه و انگلیس از رئیس جمهوری امریکا خواستند به تعهدات این کشور در چارچوب توافق هسته‌ای پایبند بماند».
روزنامه آرمان نیز در گزارشی با عنوان «١- ۵ را جایگزین ١+۵ می‌کنیم» در مصاحبه با «یوسف مولایی» نوشت:
«ایران ممکن است به دنبال مدل جدیدی از توافق با اروپایی‌ها و روسیه و چین باشد، به عبارتی۱+۵ مبدل به ۱-۵ خواهد شد تا ایران بتواند دوباره به کار خود در اجرای برجام ادامه دهد. به هر رو مدل‌هایی برای تصمیم مطلوب و مصلحت اندیشانه درباره یک رفتار متناسب با شرایط خروج آمریکا از برجام وجود دارد».
ادعای هشدار مقامات اروپایی به آمریکا بیشتر به طنز شباهت دارد.«امانوئل ماکرون» رئیس‌جمهور فرانسه-شهریور ۹۶- گفت:
«با توجه به تحولات وضعیت منطقه و فشار فزاینده‌ای که ایران به منطقه وارد می‌کند و با توجه به فعالیت رو به گسترش ایران در زمینه موشک‌های بالستیک، باید برای محدود کردن فعالیت موشکی ایران و تمدید محدودیت‌های برجام بر غنی‌سازی ایران برای دوران پس از سال ۲۰۲۵، با این کشور گفت‌وگو کرد.در مجموع برجام باید حفظ شود، اما در عین حال باید در زمینه تمدید محدودیت‌های برجامی، مسائل موشکی و منطقه‌ای با ایران گفت‌وگو کرد».
وی افزود: من فکر می‌کنم ما باید با همکاری یکدیگر جلوی این چالش‌های ایران را بگیریم، اما بر اساس نگاه داشتن توافق هسته‌ای.
مقامات رژیم صهیونیستی نیز بارها از برجام دفاع کرده اند. برای نمونه «کارمی گیلون» رئیس اسبق سرویس امنیت داخلی رژیم صهیونیستی (شین بت)-تیر۹۶- به مناسبت دومین سالگرد امضای برجام در یادداشتی برای نشریه آمریکایی فارن پالیسی نوشت:
«برجام یک موهبت برای اسرائیل است. حتی سرسخت‌ترین منتقدین برجام از جمله ترامپ، نتانیاهو و تعدادی از همکاران من در مراکز نظامی و امنیتی اسرائیل نیز امروز علنا یا تلویحا به نتایج مثبت آن اذعان دارند یا اینکه دست‌کم برخلاف گذشته در برابر آن سکوت کرده‌اند».
در حال حاضر آمریکا با همراهی اروپا در پی زمینه‌چینی برای مذاکره مجدد و دائمی کردن برجام و اضافه کردن برجام‌های جدید موشکی و منطقه‌ای به توافق است.
در روزهای گذشته، «الداد پاردو» کارشناس مسائل ایران در دانشگاه عبری اورشلیم در سرزمین های‌اشغالی در مصاحبه با لس‌آنجلس تایمز گفت: بهترین گزینه برای آمریکا این خواهد بود که با شامل کردن موضوع موشکی، برجام را بهبود بخشد.
روزنامه قانون در مطلبی با عنوان «روحانی در فضای تکراری نتایج متفاوت نخواهد گرفت» نوشت:
«مگر می شود در یک فضای مستمر و تکراری منتظر نتایج متفاوت شد؟! برای به‌دست آوردن نتایج متفاوت باید برخی آداب و مبانی، باز تولید و بازتعریف شود.جهانگیری معاون اول‌تان می گوید فساد سیستمی شده و مردم نیز از این حجم از فسادهایی که پیوستگی دارد به ستوه آمده اند و به نوعی اعتمادشان را به برخی اظهارات از دست‌داده اند.چرا درباره سیستمی شدن فساد کاری به انجام نمی رسانید؟! اگر نیز نمی توانید صادقانه مشکلات این‌چنینی را با مردم در میان بگذارید زیرا که این روند است که برای شما عاقبت به‌خیری دارد».
گفتنی است بر اساس نظرسنجی مرکز پژوهش‌های مجلس-اسفند ۹۵- از ۲۶۱ تشکل اقتصادی، شاخص فساد اقتصادی در سال ۱۳۹۵ به اوج خود رسیده است.
آمار فوق به خوبی نشان می‌دهد که دولت یازدهم بر خلاف شعارهای فسادستیزانه، در مهار مفاسد اقتصادی توفیقی نداشته و سوءمدیریت‌های چندسال سال اخیر سبب بدتر شدن اوضاع هم شده است.
رکورد زدن شاخص فساد اقتصادی در سال ۱۳۹۵ و در دولت روحانی، غیرقابل انتظار هم نبوده است. کشف پرونده‌های عظیم فساد اقتصادی در دولت در یکی دو سال اخیر، چیزی نیست که از انظار مردم و فعالان اقتصادی، پنهان مانده باشد.
برای نمونه، در موضوع پرونده فساد صندوق ذخیره فرهنگیان، ۸۰۰۰ میلیارد تومان از صندوق و بانک منسوب به آن کم شده و به جیب افراد و جریان سیاسی خاص رفته است!
روزنامه بهار در گزارشی با عنوان «بیکار جوانانند» نوشت:«همین چند روز پیش بود که یکی از مقامات دولتی از آمار وحشتناک ۶۰ درصد بیکاری در برخی از استان ها خبر داد. این آمار تکان دهنده که البته برای همگان هم ملموس است نشان از عمق بحران بیکاری، به خصوص در قشر جوان جامعه دارد...مردمی که به امید یافتن کاری برای گذران زندگی شان به هر دری می زنند اما با وجود تمامی برنامه های رنگارنگ دولت برای ایجاد اشتغال، خبری از کار نیست».
گفتنی است بسیاری از کارشناسان اقتصادی معتقدند آمار بیکاری افزایش یافته است و احتمالا به همین دلیل هم هست که آمار جمعیت بیکاران در سرشماری سال ۹۵ با وجود سپری شدن ۹ ماه همچنان «سری» مانده و دولت رغبتی به انتشار این آمار ندارد.
در عین حال باید توجه داشت که برخی مدیران قائل به سرهم‌بندی آمار، ۲ ساعت کار در هفته را نیز شامل آمار جمعیت شاغل محسوب می‌کنند، حال آنکه با ۲ ساعت کار در هفته نمی‌توان چرخ معیشت فرد یا عائله او را چرخاند. مگر اینکه این دو ساعت، شغل‌های مربوط به مدیریت نجومی و برخی رانت‌خواری‌ها و زدوبندهای اقتصادی - سیاسی باشد.
متاسفانه دولت فاقد برنامه مشخص در حوزه اشتغال است.
روزنامه ابتکار در یادداشتی با عنوان «زیر پوست دشمنی با برجام» نوشت:
«ناظران براین امر اذعان دارند که همزمان با اقدام‌های تازه‌ای که واشنگتن برای محدود کردن تهران کلید زده است، بانک‌های اروپایی موج تازه‌ای از سرمایه‌گذاری را در ایران آغاز کرده‌اند».
این روزنامه اصلاح طلب در ادامه نوشت:
«بنا بر گزارش منابع غربی، از جولای ۲۰۱۵ که توافق هسته‌ای میان تهران و شش قدرت بین‌المللی به‌دست آمد و از ژانویه ۲۰۱۶ به اجرا درآمد، ایران توانسته است تاکنون به حدود ۱۴میلیارد دلار سرمایه‌گذاری مستقیم خارجی دست یابد».
گفتنی است چندی پیش «محمد جواد ظریف» وزیر امور خارجه در مجلس شورای اسلامی اعلام کرد:«طبق آخرین آمار ۱۱میلیارد و ۸۰۰ میلیون دلار سرمایه خارجی در طول دولت یازدهم وارد کشور شده است».«اسحاق جهانگیری» معاون اول رئیس جمهور هم طی هفته‌های اخیر با بیان اینکه در دوران بعد از برجام حدود ۱۴ میلیارد دلار سرمایه‌گذاری مستقیم خارجی جذب شده، بیان کرد: «بیش از ۱۱ میلیارد و ۶۶۰ میلیون دلار سرمایه وارد کشور شده و در واقع تبدیل به کارخانه و صنعت در کشور شده است».
از سردرگمی مسئولان دولتی همین بس که وزیر خارجه ۱۱ میلیارد دلار سرمایه‌گذاری را مربوط به چهار سال اخیر می‌داند و معاون اول رئیس‌جمهور مربوط به یکسال و نیم پس از برجام!
نکته مهم در این زمینه که بارها و بارها از سوی کارشناسان و رسانه‌ها گفته شده، در این خصوص است که رقم اعلام شده مربوط به سرمایه‌گذاری مصوب بوده و مقدار اندکی از آن جذب یا به عبارت دیگر وارد کشور شده است.به عبارت دیگر، مسئولان دولتی و روزنامه های زنجیره ای آگاهانه یا ناآگاهانه میزان سرمایه‌گذاری مصوب شده را به جای سرمایه‌گذاری جذب شده اعلام کرده‌اند.
در حال حاضر نگاهی به آمارهای رسمی که از سوی وزارت صنعت، معدن و تجارت با عنوان «گزارش وضعیت سرمایه‌گذاری خارجی در ایران» در سال ۹۵ منتشر شده است، به خوبی نشان می‌دهد سرمایه‌گذاری خارجی در این دولت نسبت به دولت دهم کاهش پیداکرده است. بر همین اساس جذب سرمایه‌گذاری مستقیم خارجی طی سه سال نخست دولت یازدهم نسبت به سه سال پایانی دولت دهم ۴۳ درصد کاهش یافته است.
علاوه بر این، آنکتاد (کنفرانس تجارت و توسعه سازمان ملل) که مرجع رسمی آمار جذب سرمایه خارجی در دنیا است در اوایل امسال در گزارشی اعلام کرد که ایران از سال ۹۲ تاکنون در جذب منابع نزولی عمل کرده و در سال ۹۵ نسبت به ۹۴ به منفی ۵۱ درصد رسیده است.