سرویس سیاست مشرق - روزانه می‌توان از لابه‌لای گزارش‌ها و عناوین خبری رسانه‌های مکتوب و حتی غیر مکتوب، نکات قابل‌توجهی استخراج کرد؛ موضوعاتی که می‌تواند برای مخاطبین قابل‌استفاده و محوری برای تحلیل باشد، در گزارش روزانه "ویژه‌های مشرق" نکات و تأملات قابل‌استخراج از رسانه‌ها برای مخاطبین عرضه خواهد شد؛ با «ویژه‌های مشرق» همراه شوید.
*******
روزنامه آرمان در یادداشتی با عنوان «طناب پوسیده آمریکا قابل اتکا نیست» به قلم «محمدرضا خباز-استاندار سمنان» نوشت:«خوشبختانه دنیا گوش شنوایی دارد، به استثنای آمریکا بقیه کشورهای ۱+۵ ایستاده‌اند، چون می‌دانند اگر برجام برهم بخورد ما ضرر نمی‌کنیم بلکه دنیا ضرر می‌کند و حاضر نیستند که با طناب پوسیده آمریکا به چاه بروند. فهمیده‌اند آمریکا یک کشور غیر قابل اعتماد است. کسی که به راحتی و بدون منطق مصوبات بین‌المللی و امضای خود را زیر پا می‌گذارد، قابل اعتماد نیست. این مطلب را نه تنها اروپایی فهمیدند بلکه اقمار و اذناب آمریکا هم متوجه شدند که آمریکا به هیچ وجه من الوجوه قابل اعتماد نیست. اگر ما تا به‌حال با ۱+۵ مذاکره می‌کردیم بعدا برای بحث‌ها و ارتباطاتمان با ۱- ۵ مذاکره خواهیم کرد».
این روزنامه اصلاح طلب-۱۸ مهر ۹۶- نیز در تیتر یک نوشت:«۱-۵ را جایگزین ۱+۵» می کنیم.
اصلاح طلبان ثابت کردند که نه تنها هیچ شناختی از زبان دیپلماسی ندارند، بلکه با ساده ترین اصول ریاضی نیز غربیه هستند.حتی یک دبستانی هم می داند که ۶=۱+۵ و ۴=۱-۵ بنابراین وقتی آمریکا را از طرفین مذاکره حذف کنیم ایران به جای ۱+۵ کشور با ۵ کشور طرف حساب است.
حالا اگر از این گاف بگذریم، به تناقض آشکار اصلاح طلبان در موضوع برجام می رسیم. در سالهای گذشته اصلاح طلبان و برخی دولتمردان با ادعاهایی همچون «آمریکا کدخدا و اروپا آقااجازه است، بنابراین بستن با کدخدا راحت تر است»،«امضای کری تضمین است»،«آمریکا هیچگاه اعتبار بین المللی خود را به واسطه یک توافق خدشه دار نمی کند»،«به آمریکا خوش بین هستیم» و...تاکید داشتند که می توان با آمریکا به توافق برد-برد رسید.
برجام امضا شد و «هسته ای رفت ولی تحریم ها پابرجا ماند».دولتمردان بارها اذعان کردند که تقریبا هیچ دستاوردی عاید ایران نشده است. اما پس از این اعتراف، به جای عذرخواهی- به دلیل معطل کردن ۴ ساله کشور و گره زدن همه امور به برجام- این جماعت نسخه مذاکره با اروپا را پیچیده است.
این در حالی است که کشورهای اروپایی ۱+۵ هیچگاه اعتراض ایران درخصوص نقض برجام توسط آمریکا را نپذیرفته و مدعی شدند که آمریکا تاکنون به تعهدات خود پایبند بوده است!
این روزها مقامات اروپایی همصدا با دولت ترامپ، با لحنی گستاخانه و طلبکارانه تاکید دارند که ایران باید در جایگاه متهم درباره توان موشکی و قدرت منطقه ای خود جواب پس بدهد!
گفتنی است روحانی در مرداد ماه ۱۳۸۴، در روزهای پایانی مأموریت خود در سمت دبیری شورای عالی امنیت ملی طی نامه‌ای تاریخی خطاب به محمد البرادعی دبیرکل سابق سازمان انرژی اتمی گزارشی از روند فراز و فرود پرونده هسته‌ای ایران ارائه کرد که خلاصه آن نشان می‌دهد روند دو سال مذاکرات هسته‌ای در دولت اصلاحات با تروئیکای اروپایی(انگلیس،فرانسه و آلمان) به طور کامل به «شکست» رسید و در حالی که ایران واو به واو تعهداتش را در این مدت اجرا کرد و بسیاری از تاسیسات هسته‌ای خود را به حالت تعطیلی و تعلیق درآورد، سه کشور اروپایی حتی یکی از تعهداتشان را نیز اجرایی نکردند!
در حال حاضر «دل خوش کردن» به اروپایی‌ها برای در امان ماندن از تهدید آمریکا،در دام شغال افتادن از هراس چنگ و دندان نشان دادن گرگ است.
مصطفی تاج زاده از متهمین فتنه ۸۸ که خود ید طولایی در حاشیه سازی و بی تفاوتی به دغدغه های عموم مردم دارد، در مصاحبه با روزنامه آفتاب یزد گفت:«مردم با امید زیادی به فهرست امید رأی دادند و انتظار دارند که برگزیدگانشان در عرصه های مختلف فعال باشند. به نظر من بخشی از گله های مردم وارد است. فراکسیون امید و در رأس آن دکتر عارف باید بیش از گذشته تلاش کنند. ببینید مدتی است که تعدادی از مردم از اینکه پس اندازهایشان را بانک ها و صندوق های مختلف عملا نابود کرده اند، اعتراض دارند. انتظار این است که فراکسیون امید کمیته ای تشکیل دهد، به دیدار این افراد رود و حرف هایشان را بشنود و مسائلشان را پیگیری کند و برای حل آنها فعال شود».
پرداختن به حواشی دست چندم و غفلت از مسائل اصلی، به ویژگی ثابت اعضای فراکسیون امید تبدیل شده است.تاکنون چندین بار در خبرها اعلام شده است که فراکسیون امید مجلس دهم، جلسه اضطراری و فوق‌العاده برگزار کرده و یا کمیته ای تشکیل داده است. اما نکته مهم علت برگزاری جلسه اضطراری و تشکیل کمیته است. برای نمونه یکی از این جلسات پس از لغو سخنرانی علی مطهری در مشهد با اعتراض به وزیر کشور صورت گرفت.یکی دیگر از جلسات اضطراری نیز پس از دستور دادستانی برای بازداشت محمود صادقی-عضو فراکسیون امید- برگزار شد.چندی پیش نیز فراکسیون امید کمیته ای برای پیگیری رفع حصر سران فتنه تشکیل داد.نکته قابل تأمل اینجاست که این جلسات «اضطراری» و«فوری» هیچگاه برای مشکلات معیشتی مردم و پیگیری مطالبات عموم جامعه برگزار نشده است!
البته از لیستی که با عناوینی چون «لیست رانتی»،«سلفی حقارت»،«زدو بند با وزرا» و...شناخته شده است، بیش از این امید نیست.
روزنامه دولتی ایران در گزارشی نوشت:«توتال به‌عنوان تنها شریک نفتی اروپایی ایران در پسابرجام که تاکنون قرارداد آن نهایی شده از سیاست امریکا در بحث برجام نمی‌ترسد و آن را یک موضوع داخلی امریکا معرفی می‌کند».
ارگان رسانه ای دولت در ادامه نوشت:«زنگنه می گوید:"توتال اجرای قراردادهای خود را شروع کرده است. این شرکت فرانسوی که قرار است در فاز ۱۱ پارس جنوبی ۵ میلیارد دلار سرمایه‌گذاری کند،هرگز نگفته که اگر امریکایی‌ها اقدامی کنند، کار را ادامه نمی‌دهیم بلکه گفته اگر نظام بین‌الملل تصمیمی گرفت، از آن تبعیت می‌کنیم که این موضع خوبی است".»
اظهارنظر زنگنه و موضع گیری ارگان رسانه ای دولت درخصوص قرارداد توتال در حالی است که بر اساس گزارش رویترز، «پاتریک پویانه» مدیرعامل شرکت بدسابقه توتال هفته گذشته در اظهارنظری تأمل برانگیز گفت: «توتال درباره قرارداد پارس جنوبی با ایران هنوز سرمایه‌گذاری نکرده است و تا آخر سال میلادی جاری در این‌باره تصمیم خواهد گرفت. پویانه تصریح کرد در صورت تصمیم آمریکا مبنی بر خروج شرکت‌های سرمایه‌گذاری، حتی اگر ایران و فرانسه نیز به این توافق وفادار بمانند، توتال از ایران خارج خواهد شد. این شرکت در حال بررسی عواقب تصمیمات ترامپ است و در صورتی که راهی قانونی برای ماندن در ایران پیش روی این شرکت نباشد، به طور قطع از ایران خارج خواهد شد. حتی در صورتی که ایران به برجام پایبند بماند و اتحادیه اروپایی، چین و روسیه نیز تصمیم بگیرند برجام بدون حضور آمریکا به کار خود ادامه دهد، باز هم آمریکا تحریم‌های یکجانبه‌ای علیه ایران وضع خواهد کرد که در این صورت توتال از ایران خارج خواهد شد. توتال در حال بررسی گزینه‌های موجود است و همه چیز به تصمیم کنگره آمریکا درباره تحریم مجدد ایران و نوع تحریم‌های احتمالی که از سوی آمریکا علیه ایران وضع خواهد شد، بستگی دارد. ما قراردادی در ایران امضا کرده‌ایم. اگر بتوانیم پیش برویم، پیش خواهیم رفت و اگر نتوانیم، توقف خواهیم کرد. راه و رسم کسب‌وکار همین است».
مدیر عامل توتال در ادامه در اظهارنظری غیرمسئولانه گفت:«خروج از قرارداد با ایران در شرایط فعلی ریسک مالی اندکی برای توتال خواهد داشت چراکه تا به حال سرمایه‌گذاری صورت نگرفته و در پایان سال جاری میلادی (۲ ماه آینده) این تصمیم‌گیری انجام خواهد گرفت».
گفتنی است در تیرماه سال جاری روزنامه های اصلاح طلب با تیترهایی همچون «بفرمایید گلابی برجام؛توتال به ایران آمد»،«غول ۵ میلیارد دلاری»،«برجام به نفت رسید»،«طلسم سرمایه گذاری نفتی شکست»،«توتال،جاده صاف کن سرمایه گذاری خارجی»،«سدشکنی نفتی»،«خونی تازه در رگ های صنعت نفت» و...برای امضای قرارداد وزرات نفت با شرکت فرانسوی بدسابقه توتال سوت و کف و هورا کشیدند.
این هیاهوی رسانه ای در حالی بود که پیش از این در سال ۷۹ توافقنامه‌ای بین ایران و توتال برای توسعه فاز ۱۱ پارس جنوبی امضا شده بود اما به دلیل بهانه‌گیری‌های مداوم این شرکت فرانسوی در موضوعاتی مانند رقم قرارداد، این توافقنامه هیچگاه تبدیل به قرارداد نشد و توسعه این فاز پارس جنوبی هشت سال به تاخیر افتاد و در نهایت توتال در سال ۸۷، به بهانه ریسک بسیار زیاد سرمایه‌گذاری در ایران، دبّه کرد واز صنعت نفت و گاز کشورمان خارج شد.
علاوه بر این، شرکت بدسابقه توتال با پرداخت رشوه به مقامات ایرانی موفق شده بود پروژه توسعه فازهای ۲ و ۳ پارس جنوبی در دولت اصلاحات و در اواسط دهه هفتاد را به دست بیاورد. بعدها این موضوع رسانه‌ای شد و این شرکت فرانسوی ضمن پذیرش این اتهام، به پرداخت جریمه ۴۰۰ میلیون دلاری محکوم شد.
سایت ضد انقلاب رادیو زمانه در گزارشی نوشت:«سرمایه‌گذاری در ایران همچنان پر ریسک است، بانکهای بزرگ خارجی با ایران مراوده‌ای ندارند و سرمایه‌گذاران داخلی نیز رغبتی برای ماندن در ایران ندارند. سرمایه‌های ایرانی از کشور خارج می‌شود و در امارات، ترکیه و کشورهای اروپایی و آمریکایی مستقر می‌شود. در نتیجه رونقی برای اقتصاد ایران تصور نمی‌شود».
در روزهای گذشته وزیر خارجه کشورمان گفت:«هنوز نمی توانیم یک حساب در بانک های انگلیس باز کنیم».
بنابر اظهارات مقامات ارشد دولت قرار بر این بود که براساس برجام در قبال ایجاد محدودیت گسترده در توانایی هسته‌ای ایران، تمامی تحریم‌ها در روز اجرا- دی ماه ۹۴- بالمره لغو شود و نه تعلیق. اما در حال حاضر- نه تنها تحریم‌ها لغو نشد، بلکه با تصویب طرح‌هایی همچون «سیاه چاله تحریم» زیرساخت تحریم‌های جدید نیز طراحی شده است!
بلومبرگ-اردیبهشت ۹۵- در گزارشی با عنوان «مدیران اجرایی نیز در مورد رفع تحریم‌های ایران گیج شده‌اند» به تحقیق و بررسی در زمینه نگرانی شرکت‌های اروپایی برای ورود به بازار تهران اشاره کرد و نوشت: «نیمی از کمپانی‌های بین‌المللی به شدت مشتاق‌اند تا با ایران وارد تجارت شوند و تحقیقات نشان داده است که تنها کمپانی‌های خارجی به علت اینکه همچنان تحریم‌های ایران به طور کامل برداشته نشده است، عقب کشیده‌اند».
همچنین روزنامه «نیویورک‌تایمز»-فروردین ۹۶- در گزارشی با اشاره به تداوم هراس شرکت‌های بین‌المللی از معامله با ایران به دلیل تحریم‌های پابرجا مانده آمریکا،تصریح کرد:«حتی مشتاق‌ترین سرمایه‌گذاران خارجی در ایران آهسته گام برمی‌دارند». «آسوشیتدپرس» نیز در ماه‌های گذشته در گزارشی نوشت:«شرکت‌ها و بانکهای بین‌المللی از وزارت خزانه‌داری آمریکا خواسته‌اند با صدور یک دستورالعمل مکتوب به تشریح قواعد و قوانین تعامل با ایران بپردازد ولیکن دولت آمریکا به عمد از صدور هرگونه سند مکتوب در این باره امتناع کرده است بنابراین شرکت‌هایی که قصد ورود به ایران را دارند فعلاً در این باره دست نگه داشته اند».
فصل مشترک تحلیل‌های رسانه‌های خارجی موید این موضوع است که اولا شرکت‌های خارجی مشتاق معامله با ایران با ثبات و قدرتمند هستند و مسئله آنها در شرایط فعلی مواجهه با تهدیدهای علنی آمریکا- برخلاف تعهد صریح در برجام- است
در بند ۲۸ برجام آمده است: گروه ۱+۵ و ایران متعهد هستند که این برجام را با حسن نیت و در فضایی سازنده، برمبنای احترام متقابل اجرا نمایند و از هرگونه اقدام مغایر با نص، روح و نیت این برجام که اجرای موفقیت‌آمیز آن را مختل سازد، خودداری کنند. مقامات ارشد دولتی در گروه ۱+۵ و ایران تمام تلاش خود را برای اجرای موفقیت‌آمیز این برجام، از جمله در بیانات عمومی خود، به کار خواهند بست. گروه ۱+۵ کلیه اقدامات لازم را برای لغو تحریم‌ها به نحو مقتضی به عمل خواهند آورد، و از تحمیل مقررات آئین نامه‌ای استثنائی یا تبعیض آمیز و الزامات شکلی به جای تحریم‌ها و اقدامات محدودیتساز تحت پوشش این برجام، خودداری می‌ورزند.
متاسفانه اجرای اقتصاد مقاومتی و بهره‌مندی از ظرفیت‌های عظیم ملی و توان داخلی کشور هیچ جایگاهی در برنامه‌های دولت ندارد. موکول شدن تحقق سیاست‌های اقتصادی و معیشتی به نتیجه مسائلی نظیر برجام، ثمره‌ای جز به تعویق افتادن رسیدگی به اقتصاد کشور و کاهش کارآمدی نخواهد داشت.
روزنامه ابتکار در یادداشتی با عنوان «آقای روحانی،ترامپ مهم است اما یک روز به اتاق بیایید» نوشت:«]آقای روحانی[ آیا شما می دانید فعالیت برای پرداخت ۳۰هزار میلیارد تومانی که قرار است به بخش تولید داده شود با سپری شدن ۷ ماه از سال هنوز شروع نشده است یا کارجدی نشده است. این را یک عضو هیات نمایندگان اتاق بر زبان آورد. دیروز ۳۰ نفر از بخش خصوصی ]در دیدار وزیر صنعت[ هرکدام به مدت کمتر از دودقیقه مشکلاتی از اقتصاد را برملا کردند که شما در دولت آنها را هرگز با این کیفیت نمی شنوید. شما دقت خوبی دارید و نیک می دانید که ترامپ می خواهد اقتصاد ایران را در شرایط دشوار قرار دهد اما نمی دانید که دستگاه دیوان سالاری ایران کارهایی انجام می دهد که به کمک ترامپ می آیند و سدها و سنگ راههایی در مسیر کارکرد های اقتصاد قرار می دهند که بدون آنها ترامپ و سایر تحریم کنندگان کارشان سخت خواهد بود . شما وظیفه قانونی دارید با همه گروههای اجتماعی رو دررو حرف بزنید و بی واسطه به گلایه های آنها گوش دهید. توصیه کارشناسی این است که یک روز از روزهای آتی را به اتاق بازرگانی بیایید و شنونده باشید و درهمان جا با جزییات گرفتاری ها آشنا شده و دستور برطرف کردن آنها را بدهید».
چندی پیش «حسین راغفر» کارشناس اقتصادی حامی دولت گفت:«دولت می‌گوید سال گذشته ۱۶ هزار میلیارد برای تولید اختصاص داده ولی واقعیت این است که هیچ گزارشی مبنی بر اینکه این ۱۶ هزار میلیارد چه سرنوشتی پیدا کرده وجود ندارد. مشخص نیست این هزینه چه نتایجی در پی داشته است و چقدر اثربخش بوده است. هیچ تصویری از چگونگی عملکرد این تخصیص اعتبار وجود ندارد».