سرویس اقتصاد مشرق - صبح امروز حسن روحانی با حضور در مجلس شورای اسلامی، حساب دخل و خرج کشور در سال آینده را به نمایندگان تقدیم کرد تا ازاین پس مجلس‌های در فرصت مقرر نسبت به آن تصمیم لازم را بگیرند.
مسئله قابل طرح در این میان و آنچه برای عموم مردم مهم است که بدانند، بررسی موادی از لایحه بودجه پیشنهادی سال ۹۷ است که بطور مستقیم با زندگی روزمره ایرانیان ارتباط پیدا می‌کند.
به همین منظور به بررسی برخی از مهمترین سرفصل‌های بودجه ۴۲۴ هزار میلیارد تومانی کشور در سال پیش‌رو می‌پردازیم.
یارانه بگیرانی که حذف می‌شوند
بر اساس تبصره ۱۴ لایحه بودجه سال ۹۷، دولت قصد دارد مبلغ ۲۳ هزار میلیارد تومان بر اساس قانون هدفمندی یارانه‌ها بین خانوارهای هدف توزیع کند. این رقم نسبت به میزان مشابه سال جاری کاهش قابل توجه دارد و بیانگر این است که تعداد زیادی از مردم سال آینده از دریافت یارانه حذف می‌شوند.
در واقع اگر رقم پرداختی بابت یارانه های نقدی را همان ۴۵ هزار و ۵۰۰ تومان در نظر بگیریم، حدودا در سال آینده امکان پرداخت یارانه نقدی به ۴۲ میلیون نفر وجود خواهد داشت و این بدان معناست که از جمعیت حدود ۸۰ میلیونی ایران که نزدیک به ۷۵ میلیون آن یارانه دریافت می‌کنند، به طور تقریبی بیش از ۳۰ میلیون نفر واجد شرایط دریافت یارانه ماهانه نیستند.
گازوئیل گران می‌شود
در جدول شماره ۵ بودجه سال ۹۷ آمده که درآمد حاصل از افزایش ۲۰ درصدی قیمت هر لیتر نفت گاز در سال ۹۷ به میزان ۱۳ هزار میلیارد ریال خواهد بود و این بدان معناست که قرار است گازوئیل در سال آینده ۲۰ درصد گران شود.
عوارض خروج نجومی شد
دیگر بندی از بودجه که در همین ابتدای کار انتقادات بسیاری به همراه داشت، رشد فزاینده عوارض خروج از کشور چه برای سفرهای زیارتی و چه تفریحی بود. براساس لایحه بودجه سال ۹۷، عوارض خروج از کشور برای هر نفر ۲۲۰ هزار تومان تعیین که این مبلغ برای سفرهای زیارتی نظیر عتبات و حج ۱۱۰ هزار تومان تعیین شد. و البته با این شرط که در صورت تکرار سفر در بار دوم ۵۰ درصد و از بار سوم به بعد برای هر سفر ۱۰۰ درصد افزایش خواهد یافت.
این افزایش در حالی رخ داد که امسال عوارض خروج از کشور، ۷۵ هزار تومان بود که برای سفرهای زیارتی ۳۷۵۰۰ تومان دریافت می‌شد.
وام ازدواج ثابت ماند
از سال گذشته درخواست ها و زمزمه‌هایی برای افزایش میزان وام ازدواج مطرح شده بود. وامی که گرچه از ۳ میلیون به ۱۰ میلیون تومان افزایش یافت ولی در واقع هنوز هم توانایی برطرف نمودن هزینه‌های ازدواج را ندارد.
به همین دلیل انتظار می‌رفت باتوجه به اینکه عده ای خاص می‌توانند وام‌های کلان بگیرند و پس ندهند، دولت مقداری هم به فکر جوانان باشد و میزان وام ازدواج را افزایش دهد اما این اتفاق نیفتاد.
در تبصره ۱۶ ماده واحده لایحه بودجه ۹۷ کل کشور آمده است: تسهیلات قرض الحسنه ازدواج برای هر یک از زوج‌ها در سال ۹۷ یکصد میلیون (۱۰۰.۰۰۰.۰۰) ریال با دوره بازپرداخت چهارساله می‌باشد.
درآمد دولت از واردات خودرو
براساس بند درآمدها، واگذاری دارایی سرمایه ای و واگذاری دارایی های مالی لایحه بودجه سال ۹۷ دولت برای حقوق ورودی خودرو رقم ۲ هزار و ۲۰۵ میلیارد تومان را پیشنهاد کرده است. و در واقع سال آینده این میزان درآمد را از این محل در نظر گرفته است.
افزایش نزدیک به ۱۰۰۰ میلیاردی درآمد دولت از این محل نسبت به سال گذشته نشان از این دارد که احتمالا قرار است تعرفه واردات خودرو افزایش یابد.
افزایش اندک بودجه کمیته امداد
بر اساس لایحه بودجه سال ۹۷ ، بودجه سال آینده کمیته امداد امام خمینی (ره) به رقمی بیش از ۴۸۰۰ میلیارد تومان رسید که نسبت به سال جاری رشد حدود ۴۴۰ میلیاردی را نشان می‌دهد و به بیان دیگر نزدیک به ۱۰ درصد افزایش یافته است.
بودجه عمرانی آب رفت
در بخش خلاصه واگذاری و تملک دارایی های سرمایه ای لایحه بودجه ۹۷ کل کشور، برای بخش عمرانی بودجه ۶۰ هزار میلیارد تومانی پیشنهاد شده است. این در حالیست که سال قبل از این بودجه این بخش حدود ۷۸ هزار میلیارد تومان بود.
بودجه دفاعی چقدر است؟
یکی مهمترین بخش‌های بودجه سالانه که مورد توجه قرار می‌گیرد، بودجه دفاعی و نحوه بودجه‌بندی نهادهای نظامی است. بودجه نهادهای نظامی در لایحه بودجه، ذیل بودجه وزارت دفاع و پشتیبانی نیروهای مسلح تعریف می‌شود که امسال، مجموع بودجه نهادهای نظامی ۴۴,۹۷۱,۳۵۵,۰۰۰,۰۰۰ ریال است.
در ذیل به تفکیک بودجه پیشنهادی دولت برای سال ۹۷ را مشاهده کنید.
| ردیف | سازمان | بودجه پیشنهادی سال۹۷ (میلیون ریال) |
| ۱- | وزارت دفاع | ۱۷,۷۰۸,۹۸۵ |
| ۲- | ستاد کل نیروهای مسلح | ۱۶,۹۷۵,۲۱۹ |
| ۳- | سپاه پاسداران | ۲۶۷,۳۶۶,۹۷۱ |
| ۴- | ارتش | ۹۷,۰۸۰,۸۶۶ |
| ۵- | بسیج | ۱۱,۸۰۴,۸۴۳ |
درآمد دولت از قاچاقچیان
براساس بند درآمدها، واگذاری دارایی سرمایه ای و واگذاری دارایی های مالی لایحه بودجه سال ۹۷ دولت برای اجرای قانون مبارزه با قاچاق کالا و ارز درآمد هزار و ۸۵۰ میلیارد ریالی را پیشنهاد کرده است که گویای این است سال آینده درآمد دولت از این بخش ۱۸۵ میلیارد تومان خواهد بود.
بودجه مقابله با ریزگردها
در جدول ۹ لایحه بودجه سال ۹۷ هزینه مقابله با ریزگردها و حل مشکل برق خوزستان بیش از ۵۰۰ میلیارد تومان در نظر گرفته شده است.
یارانه شیر مدارس و مسکن مهر
دولت در بخش برآورد اعتبارات لایحه بودجه سال ۹۷ رقم ۳ هزار و ۷۸۲ میلیارد تومان را برای اعتبارات یارانه ها که شامل یارانه نهاده‌ها کشاورزی ، کالاهای اساسی ، سود تسهیلات مسکن روستایی و مسکن مهر ، شیر مدارس، بلیط حمل و نقل همگانی ، خرید تضمینی گندم پیشنهاد کرد.
براین اساس، یارانه شیر توزیعی مدارس در سال آینده ۲۰ میلیارد، تسهیلات مسکن مهر ۲۲.۵ میلیارد و یارانه بلیط مترو و حمل و نقل همگانی نیز ۲۴.۵ میلیارد تومان خواهد بود.
خرید سربازی چند؟
در لایحه بودجه سال ۹۷ با توجه به معافیت مشمولان غایب دارای بیش از ۸ سال غیبت در ازای پرداخت جریمه، جزئیات اجرای این طرح به شرح زیر عنوان شده است و بر اساس این برنامه، نرخ پرداخت پایه ریالی سربازان غایب به شرح زیر است:
| مقطع تحصیلی | پایه ریالی جریمه مشمولان غایب |
| زیر دیپلم | ۱۰۰ میلیون ریال |
| دیپلم | ۱۵۰ میلیون ریال |
| فوق دیپلم | ۲۰۰ میلیون ریال |
| لیسانس | ۲۵۰ میلیون ریال |
| فوق لیسانس | ۳۰۰ میلیون ریال |
| دکتری علوم پزشکی | ۳۵۰ میلیون ریال |
| دکتری تخصصی غیرعلوم پزشکی | ۴۰۰ میلیون ریال |
| دکتری تخصصی رشته‌های علوم پزشکی و بالاتر | ۵۰۰ میلیون ریال |
همچنین به ازای هر سال غیبت مازاد بر ۸ سال، ۱۰ درصد به مبلغ جرائم پایه اضافه شده و مدت غیبت بیش از شش ماه، یکسال محسوب می‌شود. علاوه بر این برای مشمولان متاهل ۵ درصد و برای مشمولان دارای فرزند به ازای هر فرزند، ۵ درصد از مجموع مبلغ جریمه ریالی کسر خواهد شد.
مالیات هزار میلیاردی سیگاری‌ها
مطابق جدول درآمدها ، واگذاری دارایی ها سرمایه ای و واگذاری دارایی های مالی در بودجه سال ۹۷ مالیات بر مصرف سیگار ۱۴۸۶ میلیارد تومان پیش بینی شد. در لایحه بودجه سال ۹۶ ، سهم دولت از هر نخ سیگار داخلی ۲۰ درصد و خارجی ۳۰ درصد بود.
۱۰۰ میلیارد برای رفع بوی نامساعد
در جدول شماره ۹ لایحه بودجه سال ۹۷ برای رفع بودی نامساعد اطراف فرودگاه امام خمینی (ره) ۱۰۰ میلیارد تومان در نظر گرفته شده است.
کارمندان چقدر حقوق می‌گیرند؟
طبق لایحه بودجه سال۹۷ میزان درآمدهای دولت حدود ۱۹۳ هزار میلیارد تومان و هزینه ها ۲۷۶ هزار میلیارد تومانپیش بینی است که در بخش درآمدها حدود ۱۲۸ هزار میلیارد تومان درآمدهای مالیاتی است. دولت برای بخش هزینه ها به منظور جبران خدمت کارکنان حدود ۱.۰۶۲.۳۷۹.۴۸۶ میلیون ریال معادل ۱۰۶ هزار میلیارد تومان در نظر گرفته است.
در همین رابطه در بند دیگری از بودجه سال آینده، همچنان همانند سال جاری، سقف معافیت مالیاتی حقوق کارمندان دولت ۲ میلیون تومان باقی ماند. طبق ماده واحده لایحه بودجه سال ۹۷ سقف معافیت مالیاتی ماده (۸۴) قانون مالیات‌های مستقیم مصوب ۱۳۶۶.۱۲.۴ و اصلاحات بعدی آن در سال ۱۳۹۷، مبلغ دویست و چهل میلیون ریال (۲ میلیون تومان در ماه) تعیین می‌گردد.
درآمد نفتی دولت کم شد
طبق بند ب تبصره یک لایحه بودجه سال ۹۷ سقف درآمدهای نفتی دولت در سال ۹۷ کاهش می یابد.
در این بند از لابحه بودجه سال ۹۷ آمده : "سقف منابع حاصل از ارزش صادرات نفت، میعانات گازی و خالص صادرات گاز مندرج در ردیف ۲۱۰۱۰۱ جدول شماره (۵) این قانون معادل نهصد و پنجاه و نه میلیون و سیصد و چهارده هزار و سه میلیون (۹۵۹.۳۱۴.۴۰۳.۰۰۰.۰۰۰) ریال و منابع مربوط به سه درصد(۳%) صادرات نفت خام و میعانات گازی برای مناطق و شهرستان‌های نفت‌خیز، گازخیز و کمتر توسعه‌یافته مطابق ترتیبات مندرج در قانون برنامه ششم توسعه مندرج در ردیف۲۱۰۱۰۹ جدول شماره(۵) این قانون پنجاه هزار و هشتصد میلیارد (۵۰.۸۰۰.۰۰۰.۰۰۰.۰۰۰) ریال تعیین می‌شود."
مقایسه این دو بند از قانون بودجه سال ۹۶ و لایحه بودجه سال ۹۷ نشان می دهد که سهم درآمدهای نفتی دولت در سال آینده ۴۲ هزار و ۵۸۹ میلیارد و ۵۹۷ میلیون ریال کاهش یافته است.
پای فاینانس به بودجه ۹۷ باز شد
در تبصره ۳ بودجه ۹۷ آمده است: با رعایت مصوبه شماره ۹۴۳۴۴.۰۱۰۱ مورخ ۱۳۹۵.۱۲.۲۳ مجمع تشخیص مصلحت نظام در سال ۱۳۹۷ سقف تسهیلات تامین مالی خارجی (فاینانس) برای طرحها علاوه بر باقیمانده سهمیه سال قبل، معادل ریالی سی میلیارد (۳۰.۰۰۰.۰۰۰.۰۰۰) دلار تعیین می‌شود.
۲۰ هزار تومان برای کارت هوشمند ملی
براساس لایحه بودجه سال ۹۷، هزینه صدور کارت هوشمند ملی برای اولین بار مبلغ ۲۰ هزار تومان تعیین شد.
بودجه عجیب وزارت نفت
براساس لایحه بودجه سال ۹۷ کل کشور، بودجه وزارت نفت ۱۲ میلیون ۸۰۰ هزار تومان است که این معنای حاکمیت شرکت ملی نفت ایران در صنعت نفت است.
در حالی این بودجه برای وزارت نفت در نظر گرفته شده است که در اساسنامه جدید شرکت ملی نفت حاکمیت صنعت نفت بر عهده وزارت نفت تعیین شده بود؛ و این بودجه به معنی ادامه اختلال در تفکیک حاکمیت و تصدی در صنعت نفت است.
بند جدید در قبض آب و برق و گاز
بر اساس بند (ح) تبصره ۶ لایحه بودجه ۹۷، مطابق ماده ۱۲ قانون الحاق برخی مواد به قانون تنظیم بخشی از مقررات مالی دولت به هر یک از وزارتخانه‌های نفت و نیرو از طریق شرکت‌های تابعه ذیربط اجازه داده می‌شود ماهانه از هر واحد مسکونی مشترکین گاز ۲ هزار ریال و از هر واحد مسکونی مشترکین برق هزار ریال اخذ کنند.
همچنین بر اساس بند (ج) تبصره ۶ لایحه بودجه ۹۷ وزارت نیرو از طریق شرکت‌های آبفای شهری سراسر کشور مکلف است علاوه بر دریافت نرخ آب‌بهای شهری به‌ازای هر مترمکعب آب شرب مبلغ ۲۰۰ ریال از مشترکان آب برا توسعه آب روستایی دریافت کند.