به گزارش مشرق، در برنامه تیتر امشب شبکه خبر سیما وحید شقاقی کارشناس اقتصادی گفت: بهره وری از عوامل مهم هر اقتصاد است. هر اقتصادی برای تولید یک سری نهاده ها و عوامل دارد که عوامل تولبد با هم ترکیب می شوند و ستانده تولید را تشکیل می دهند. به طور مثال وقتی یک نیروی کار برای یک بنگاه یا کارگاه اضافه می شود برای دانستن بهره وری آن کارگاه به میزان یک نفر باید دید چه مقدار به تولید اضافه شده است. او افزود: وقتی میزان فروش و تولید مورد نظر قرار می گیرد بالارفتن تولید و فروش روی بهره وری تاثیر گذار است.

او در ادامه گفت: آمار منتشر شده نشان می دهد میانگین رشد اقتصادی از سال 82 تا 90 حدود 5 درصد بوده است. گزارش سازمان مدیریت نشان داد که در این مدتاز پنج درصد رشد اقتصادی 95 درصد از طریق نهاده های تولید بوده است و فقط پنج صدم درصد از طریق بهره وری بوده است.

این کارشناس اقتصادی همچنین گفت: در دوره ده ساله نیز بهره وری همین میزان بوده است. هدف این بوده است که 30 تا 35 درصد رشد اقتصادی از محل بهره وری باشد یعنی اگر 8 درصد رشد اقتصادی داشته باشیم باید 2/5 درصد از طریق بهره وری باشد که اینگونه نشده است. در اقتصاد مقاومتی بند سه به بهره وری اختصاص دارد ولی متاسفانه آمار و ارقام بهره وری زیاد وضعیت خوب ندارد. شدت مصرف انرژی به تولید ناخالص داخلی برای ایران 4و 2 دهم بوده است یعنی به ازای 1000 دلار تولید ناخالص ما 4 و 2 دهم بشکه معادل نفت خام مصرف شده که در کل دنیا 1/4 بوده است یعنی به ازای هزار دلار تولید ناخالص در دنیا یک و 4 دهم بشکه نفت انرژی مصرف شده است. در ترکیه این عدد 1 بوده است و در اتحادیه اروپا هفت دهم بوده است.

بهره وری در سایر حوزه ها نیز به غیر از سال 93 بقیه سال ها منفی بوده است که نشان می دهد جایگاه ما در بهره وری جایگاه نازلی است.

شقاقی گفت: اقتصاد نفتی و رانتی یکی از عوامل اصلی کاهش بهره وری بوده است. دنیا سه عصر کشاورزی، صنعت و اقتصاد دانش بنیان را تجربه کرده است. در اقتصاد دانش بنیان وارد فضایی می شویم که حتی عصر دوم نیز نمی تواند با آن رقابتی داشته باشد. در حال حاضر عصر(موج) چهارم نیز در حال حضور است.عمده شرکت های دانش بنیای هاب سرمایه پایینی دارند و نیروی انسانی کمی دارند اما درآمد، تولید و بهره وری زیادی دارند چون بر پایه دانش عمل می کنند. دنیا با فناوری های موج سوم و چهارم کار می کند اما ایران با فناوری موج دوم در حال کار است. با فناوری موج دوم امکان رقابت با فناوری های و بهره وری های موج سوم و چهارم را نداریم. ما باید بتوانیم با وارد کردن دانش و فناوری با سرمایه و نیروی انسانی کمتر بتوانیم بیشترین بهره وری و درآمد و ثروت را داشته باشیم.

صمد عزیزنژاد کارشناس اقتصادی دیگر مهمان برنامه گفت: دو مولفه در بهره وری مهم است یکی کارایی است که از طریق شاخص های کمی محاسبه می شود که به آن اصلاحا توجیه فنی و کار درست نامیده می شود بخش دوم اثر بخشی یعنی درست انجام دادن کار های درست است. یعنی یکی تولید و تعداد افراد و سرمایه باید درست انتخاب شوند که اثر بخشی درست یا بهره وری را نشان می دهد.

عزیزنژاد درباره عمده دلایل پایین بودن بهره وری کشور ایران گفت: بهره وری غذایی ما وضعیت مناسبی ندارد و در اتلاف و دور ریز مواد غذایی ما در دنیا سوم هستیم. جنبه اصلی و حقیقی نشان می دهد از اواخر دوره قاجار و ظهور نفت و وابستگی به نفت به خصوص از دوره پهلوی اول نشان می دهد آنچنان که شایسته بوده ایران به دنبال بهره وری نبوده است و با کسب درامد های نفتی به لحاظ نوسانات قیمت و ریخت و پاش های دولتی بسیاری از طرح ها نیمه کاره بماند و بهره وری رشدی نداشته باشد. در دوره ای که صنعت مسکن رونق دارد کارخانه های سیمان کار می کنند که این نشان می دهد کار کارخانه سیمان مقطعی و دوره ای بوده است. این ها ریشه های اصلی عدم رشد بهره وری است که این ها موجب شده است نیروی کار نیز کاهش یابد و انگیزه کار نیز کم شده است و همواره شاهد رشد پایین بهره وری هستیم.

او افزود: در بهره وری هیچ وقت کارفرما و نیروی کار باهم منافع یکسانی ندارند. مسائل فرهنگی نیز در بهره وری مهم است. وجدان کار از عوامل فرهنگی بهره وری است. شخصی که کاری را قبول می کند نباید فقط برای منفعت و درامد باشد بلکه باید بر اساس کاری که قبول کرده احساس مسئولیت و وجدان کاری داشته باشد. عدم توجه به شایستگی ها و توانمندی ها نیز موجب کاهش بهره وری شده است. عدم تناقض مزد حقیقی و معیشت نیروی کار نیز در بهره وری تاثیر دارد. به جای سرمایه گذاری جدید نیز باید طرح های نیمه تمام یا به سرانجام برسد یا بسته شود. بروز شدن تکنولوژی ها نیز در بهره وری بی تاثیر نیست. واردات نیز به دلیل خروج ارز بی رویه از کشور باید شناسایی شود و وارداتی که مشابه کالای داخلی است انجام نشود. تامین ثبات اقتصادی نیز وظیفه دولت است برای اینکه انگیزه تولید کننده را بالا برود.

عزیز نژاد در ادامه با بیان اینکه باید به مرور استفاده از درامد نفتی را کنار بگذاریم، گفت: بودجه ریزی براساس مبنای عملکرد باشد نه بر پایه سنتی. باید سیاست تامین اجتماعی برای تامین نیروی کار جامع باشد. شاخص های جذب نیروی کار را نیز ارتقا دهیم و نیروی کار حرفه ای جذب شود و اموزش های لازم نیز داده شود.
اوافزود: آنچه در برنامه ششم توسعه برای سهم 35 درصدی رشد اقتصادی تعیین شده بر اساس طرح جامعی است که در سال 94 تصویب شده و معاون اول رئیس جمهور در شهریور 94 ابلاغ کرده است.