به گزارش مشرق، روزنامه «کامرسانت»، چاپ مسکو، در تحلیلی می‌نویسد: به نظر می رسد توافق هسته‌ای با ایران مدت زیاد دیگری موجودیت نداشته باشد، "دونالد ترامپ" رئیس جمهوری آمریکا تهدید کرده که اگر تا ماه مه توافقنامه مضاعفی که درخواستهای شدیدالحنی علیه مقامات تهران در آن گنجانده شده باشد، منعقد نشود، از آن خارج خواهد شد. واشنگتن قصد دارد با سه طرف اروپایی شرکت کننده در برنامه جامع اقدام مشترک (برجام)، یعنی انگلیس، فرانسه و آلمان، به تنظیم چنین سندی بپردازد و دیگر شرکت کنندگان در آن، یعنی روسیه، چین و خود ایران در این زمینه نقشی نداشته باشند. همانطور که انتظار می رفت در تهران، پکن و مسکو به سخنان ترامپ در این باره واکنش بسیار منفی نشان داده شده، ولی با توجه به لحن تهدیدآمیز درخواست واشنگتن از طرفهای اروپایی، امکان ادامه حیات توافق هسته‌ای که «معامله قرن» نام گرفته بود، کمتر شده است. این در حالی است که برنامه جامع اقدام مشترک که بطور رسمی در ماه جولای سال 2015 در خصوص برنامه هسته‌ای ایران منعقد گردید، توافقنامه‌ای است که جامعه بین الملل 12 سال در انتظار آن بود، ولی جمعه شب، سرنوشت آن تغییر کرد.
تلاش ترامپ برای همراه کردن اتحادیه اروپا در تغییر برجام
دونالد ترامپ که بارها از برجام انتقاد کرده، قصد دارد این توافقنامه را به اصطلاح «اصلاح» کند. رئیس جمهوری آمریکا می خواهد شرکت کنندگان اروپایی برجام (انگلیس، فرانسه و آلمان) را وادار سازد تا توافقنامه مضاعفی به سند کنونی بیفزایند که شامل درخواستهای شدیدالحنی از ایران باشد و اگر مقامات تهران هر یک از این خواسته ها را عمل نکنند، آمریکا و اتحادیه اروپا باید تحریمهای جدیدی، از جمله در زمینه بانکی و انرژی، علیه ایران اعمال کنند. یعنی در واقع ترامپ از کشورهای اروپایی خواسته تا در شرایط کنونی توافق هسته‌ای تجدیدنظر شود. ضمن اینکه فهمانده است که در مذاکرات پیرامون این مسئله، تهران، مسکو و پکن هم شرکت نخواهند داشت.
علاوه بر این، واشنگتن ممکن است به رژیم تحریمهای سابق علیه تهران بازگشته و حتی اتحادیه اروپا را نیز با خود همراه کند. کنگره آمریکا نیز باید لایحه قانونی در تشدید درخواست‌ها از طرف ایرانی تصویب کند. حتی اگر در کنگره آمریکا هم با تغییر شرایط برجام مخالفت شود، ترامپ باز می تواند با حق امضای رئیس جمهور، رژیم تحریم‌ها علیه ایران را تمدید کند.
طبیعی است که واکنش مقامات تهران، مسکو و پکن به موضع گیری دونالد ترامپ بسیار منفی بوده و در هر سه کشور از اقدام رئیس جمهوری آمریکا بشدت انتقاد شده است. ولی در عین حال موضع گیری کشورهای اروپایی در این رابطه هنوز چندان روشن نیست. هرچند مقامات انگلیس، فرانسه و آلمان و حتی "فدریکا موگرینی" مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا بارها از توافق هسته‌ای با ایران حمایت کرده و بر لزوم ادامه پایبندی طرفین به برجام تاکید کرده اند. ولی تاکنون پایتخت‌های اروپایی با اولتیماتوم مستقیم واشنگتن در این زمینه روبرو نشده بودند و در چنین شرایطی تنها اعلام شده که آنها باید با یکدیگر رایزنی و به دیدگاه مشترکی دست یابند.
اروپا با درخواست ترامپ برای تغییر برجام موافقت نخواهد کرد
"ولادیمیر ساژین" کارشناس ارشد موسسه شرق شناسی در آکادمی علوم روسیه و کارشناس مسائل ایران در گفتگو با روزنامه «کامرسانت» چنین ابراز نظر کرده که دولت آمریکا نمی تواند کشورهای اروپایی را با خود در مورد تغییر توافق هسته‌ای با ایران، همراه کند. وی می گوید: «همه کشورهای میانجی و جامعه جهانی در کل از ادامه اجرای برجام حمایت کرده و آن را یکی از مهمترین دستاورهای دیپلماسی بین المللی می دانند. در واقع آمریکا با زیر سئوال بردن توافق هسته‌ای با ایران، فقط خود را در انزوا قرار داده است.»
این کارشناس در عین حال یادآور شده که از آنجا که برجام مورد تایید شورای امنیت سازمان ملل قرار گرفته، تحریمهای یکجانبه علیه ایران بر اساس قوانین داخلی آمریکا، نقض حقوق بین‌الملل تلقی می شود. و لغو این توافقنامه هم فقط در صورتی برای سایر شرکت کنندگان در آن ممکن خواهد بود که طرف ایرانی به تعهدات خویش در چارچوب آن پایبند نباشد، در حالیکه آژانس بین المللی انرژی اتمی بارها تایید کرده که تهران همه تعهدات خود را عمل کرده است.
تنها هدف ترامپ اعمال فشار بر ایران در تمامی جبهه‌هاست
"آنتون خلوپکوف" مدیر مرکز سیاست انرژی و امنیتی روسیه، معتقد است که هدف اصلی دولت دونالد ترامپ، نه تغییر توافق هسته‌ای ، بلکه اعمال فشار بر ایران در همه جبهه هاست. وی در گفتگو با این روزنامه گفته است: «در مورد امکان تغییر توافق هسته‌ای باید بگویم که به عقیده من، واضح است که نمی توان برای یک کالا دوبار پول پرداخت کرد. ایران قبلا بارها بهای کاهش تحریم‌ها علیه خود را پرداخت کرده و با تمامی محدودیتهای مقرر برای فعالیت‌های هسته‌ای خود موافقت کرده است. بطوریکه حتی در داخل ایران، بسیاری تردید دارند که امضای توافق هسته‌ای واقعا به نفع این کشور تمام شده است.»
خلوپکوف می‌افزاید: «واقعیت این است که در واشنگتن امیدوارند که با اعمال فشار بیش از اندازه و چندجانبه به تهران، توازن شکننده موجود پیرامون حمایت از برجام در داخل ایران را از بین ببرند و خود از شکست این توافقنامه بهره ببرد.»
به گفته این کارشناس روس، در هر صورت تلاش آمریکا برای بازنگری در توافق هسته‌ای با ایران ممکن است منجر به لغو آن شود که این مسئله می تواند بر روند اوضاع در خاورمیانه تاتیر منفی گذاشته و به رژیم عدم گسترش هسته‌ای نیز آسیب جدی برساند. وی افزود: «کره شمالی با دقت بسیار زیاد روند اوضاع پیرامون برجام را زیر نظر دارد و اگر توافق هسته‌ای با ایران شکست بخورد، علامت آشکاری برای پیونگ یانگ است که نباید با آمریکایی‌ها به توافق رسید.»