سرویس اقتصاد مشرق - طبق آمارهای موجود، در سال‌های اخیر به طور میانگین، سالانه ۸۰۰میلیون دلار کالا برای مصارف غیرصنعتی و نیز کالای همراه مسافر به مناطق آزاد وارد شده است؛ در حالیکه طبق گفته مسئولان، کلیه مناطق آزاد برای واردات کالا فقط ۴۵۰میلیون دلار سهمیه دارند.
علاوه بر اینها نیز موسی‌الرضا ثروتی، عضو سابق کمیسیون برنامه و بودجه مجلس شورای اسلامی نیز میزان واردات کالا به مناطق آزاد تجاری و ویژه را حدود هشت میلیارد دلار اعلام کرده و گفته بود:
«همه می‌دانیم که مناطق آزاد، این مقدار کالا را نیاز ندارند و بدون تردید، اغلب کالاهای وارداتی، به سرزمین اصلی وارد خواهند شد؛ پس دور از ذهن نیست که بگوییم مناطق آزاد مرکز اصلی قاچاق رسمی به داخل کشور است».
همچنین آمار گمرک نشان می‌دهد که کالاهای نهایی همچون خودرو، سیگار، پارچه، لوازم یدکی خودرو، پوشاک، اسباب‌بازی و... از عمده اقلام وارداتی به مناطق آزاد کشورمان در سال۹۱ بوده است. در نمودار زیر نیز ارزش اقلام منتخب وارده به مناطق آزاد مسافری برای سال ۹۱ آمده است.
آمار میزان واردات این مناطق که از سوی برخی مسئولان بیان شده، به خوبی نشان می‌دهد واردات کالا در این مناطق سر به فلک کشیده.
حسینعلی حاجی‌دلیگانی نیز در این باره گفته است: «۶ تا ۱۰درصد واردات کل کشور از مناطق آزاد صورت می‌گیرد».
در این باره می‌توان به منطقه آزاد ارس اشاره کرد که در سال۹۴ بیش از ۱۲۰میلیون دلار کالای مصرفی از طریق معافیت حاصل از کالای همراه مسافر به این منطقه وارد شده اما در مقابل، آمار کالای تولیدی صادراتی تنها ۴۰میلیون دلار بوده است؛ به عبارت دیگر، دو سوم ارز این منطقه از دست رفته است.
از پیامدهای منفی این واردات نیز می‌توان به کالاهای قاچاق و مصرفی اشاره کرد که بسیار شیک و مجلسی وارد این مناطق شده و از آنجا هم به راحتی وارد سرزمین اصلی می‌شوند. در این باره می‌توان به «خارج کردن بازار داخلی از حالت رقابت» اشاره کرد.
سیدحسن حسینی‌شاهرودی، نماینده مجلس نیز دلیل اصلی بسته بودن بازار سرمایه گذاری را تمرکز بر واردات عنوان می‌کند:
«بازار سرمایه‌گذاری خارجی در این منطقه بسته و حجم آن بسیار کم است که دلیل آن را می‌توان در فعالیت این مناطق برای درآمدزایی پیگیری کرد. این مناطق به دلیل خودگردان بودن بر روی بخش‌های درآمدزا تمرکز می‌کنند که بهترین آن واردات کالا است».
*واردات سرسام‌آور مناطق آزاد، صدای روسای دو قوه را درآورد
واردات سرسام‌آور از مناطق آزاد که با گلایه‌های فراوانی از سوی مسئولان، کارشناسان و نمایندگان همراه بود.
حتی صدای سکاندار دولت را درآورده و حسن روحانی در این باره گفته است: «مناطق آزاد کشور باید به جای تمرکز بر واردات، به اهداف اولیه خود که توسعه صادرات بوده نزدیک‌تر شوند».
یکی دیگر از روسای قوا یعنی علی لاریجانی نیز گلایه‌های شدیدی نسبت به این موضوع داشته و با صراحت بیان کرده که «این مناطق با هدف توسعه صادرات ایجاد شدند اما در حال حاضر بعد واردات آن قوی شده است».
آنطوری هم که محمدرضا پورابراهیمی، رئیس کمیسیون اقتصادی مجلس عنوان کرد: «میزان واردات در این مناطق، پنج برابر صادرات بوده است»
سوالی که در این میان ایجاد می‌شود این است که مگر نه آنکه در اهداف تشکیل مناطق آزاد «رشد تولید و صادرات» تاکید شده تا با ایجاد اشتغال سالم و مولد و حضور در بازارهای جهانی را در پی داشته باشد؛ آیا این اهداف محقق شده‌اند یا خیر؟ آیا مناطق آزاد جز واردات، هنر دیگری نیز دارند و مسئله مهم‌تر اینکه مضرات واردات این حجم از کالاهای مصرفی و لوکس در این مناطق چیست؟
=============