سرویس سیاست مشرق - وزارت امور خارجه در اقدامی عجیب با انتشار هتاکانه نسبت به پخش یک مناظره تلویزیونی با موضوع برجام واکنش نشان داده است. نکته قابل‌تأمل اینجاست که در این برنامه تلویزیونی، هم مدافع برجام و هم منتقد برجام حضور داشته است؛ این در صورتی است که در سال‌های اخیر حضور مقامات ارشد وزارت امور خارجه در رسانه ملی همواره بدون حضور منتقدان انجام می‌گیرد و متأسفانه این برنامه‌ها به تریبون یک‌طرفه دولت تبدیل می‌شود.
وزارت امور خارجه در بیانیه مذکور، در اقدامی تأمل‌برانگیز، کارشناس منتقد برجام را «عقده‌گشا»، «تازه از راه رسیده»، «دروغ‌گو»، «سخیف»، «متوهم»، «کم‌اطلاع» و...نامیده است. متأسفانه برخورد توهین‌آمیز با منتقدان به یک روال در دولت تبدیل شده است. پیش‌ازاین، دولتمردان منتقدان را با تعابیری همچون: «بی‌سواد، بی شناسنامه، مزدور، انقلابیون نفهم، یک‌مشت لات، کاسب تحریم، کودک صفت، حسود، بزدل، ترسو، جیب‌بر، بی‌قانون، مستضعف فکری، بیکار، متوهم، غوطه‌ور در فساد، سوءاستفاده‌گر، خرابکار، عقب‌مانده، تازه به دوران رسیده، عصر حجری، هوچی‌باز، منفی‌باف، یأس آفرین، ناشکر، باید به جهنم بروند و...» خطاب قرار داده بودند.
اما جدای از ادبیات لات منشانه بیانیه مذکور، وزارت امور خارجه حداقل ۵ ادعا را نیز در این بیانیه مطرح کرده است که در ادامه به آن‌ها اشاره می‌کنیم.
۱- آگاهی ارکان نظام از جزءبه‌جزء مذاکرات
در بیانیه وزارت امور خارجه آمده است:
«دو سال پس از اجرایی شدن برجام هنوز عده‌ای دست از عقده‌گشایی برنداشته و با استفاده از فرصتی که متأسفانه رسانه ملی سخاوتمندانه در اختیارشان قرار می‌دهد، بی‌محابا به ملت شریف ایران و همه ارکان نظام، که از جزءبه‌جزء مذاکرات و دشواری‌های آن آگاهی داشته و دارند توهین کرده، و از آن مهم‌تر عزت و استقلال کشور را ملعبه اغراض سیاسی و جناحی خود قرار می‌دهند».
وزارت امور خارجه مدعی شده است که «ارکان نظام از جزءبه‌جزء مذاکرات آگاهی داشته و دارد»
پیش‌ازاین رسانه‌های اصلاح‌طلب و برخی دولتمردان مدعی شده بودند که «مقام معظم رهبری از تمام جزییات مذاکرات هسته‌ای مطلع هستند و این توافق با موافقت ایشان امضاء شد».
مقام معظم رهبری همچنین در دیدار نوروزی سال ۹۵ در مشهد مقدس با اشاره به سخنان وزیر خارجه مبنی بر رعایت نشدن برخی از خطوط قرمز، فرمودند: «در همین توافق اخیر هسته‌ای هم اگرچه این توافق را ما تأیید کردیم و برگزارکنندگان این توافق را مورد قبول اعلام کردیم و قبول داریم آن‌ها را، لکن اینجا هم همین‌جور بود؛ وزیر خارجه محترم ما در مواردی به بنده گفت که ما [مثلاً] اینجا را یا این خطّ قرمز را دیگر نتوانستیم حفظ کنیم».
رهبر معظم انقلاب-مهرماه ۹۴- در نامه‌ای به رئیس‌جمهور دستورات مهمی را درباره رعایت و حفظ منافع ملی و مصالح عالیه کشور در اجرای برجام صادر کردند و در این نامه شروط ۹ گانه‌ای به دولت اعلام شد.
گفتنی است یکی از شروط مقام معظم رهبری، «گرفتن تضمین‌های قوی و کافی برای لغو تحریم‌ها» و یکی دیگر از شروط «نقض برجام و توقف فعالیت‌های آن در صورت وضع هرگونه تحریم» بود.
رهبر معظم انقلاب علاوه بر شروط ۹ گانه ای که در اجرای برجام برای دولت تعیین کردند، در طول دوران مذاکرات هسته‌ای نیز در توضیح چرایی عدم خوش‌بینی به مذاکرات با آمریکایی‌ها، طی دیدارها و سخنرانی‌های متعدد و متنوع نکات مبسوطی مطرح کردند که از آن جمله می‌توان به این موارد اشاره کرد: «هدفشان از مذاکره، پیدا کردن راه‌حل منطقی نیست، بلکه تحمیل نظراتشان است (اول فروردین ۹۲ حرم رضوی)»، «آمریکایی‌ها غیرقابل‌اعتماد، غیرمنطقی و ناصادق هستند (۳۰ تیر ۹۲ دیدار مسئولان نظام)»، «مذاکره با آمریکا مشکلات ما را حل نمی‌کند (۲۲ مرداد ۹۳ دیدار مسئولان وزارت امور خارجه و سفرا و نمایندگی‌های ایران در خارج از کشور) و...
سؤال اول: آقای ظریف، با توجه به شروط ۹ گانه رهبری و بیانات صریح رهبر معظم انقلاب در خصوص اینکه جزییات مذاکرات تحت نظر ایشان نبوده است و همچنین با توجه به اظهارات آقای روحانی در چهارمین نشست خبری خود در دولت یازدهم-سال ۹۳- مبنی بر اینکه «همه مسئولیت مذاکرات با من است»، چرا وزارتخانه مطبوع شما همچنان اصرار دارد که از مسئولیت برجام شانه خالی کند؟!
۲- منتقدان، آمریکا را قدرتمند جلوه می‌دهند
در بخشی از بیانیه بی‌ادبانه وزارت امور خارجه آمده است:
«چه دلیلی دارد برخی که داعیه ضدآمریکایی بودن آن‌ها گوش فلک را کر کرده است، برعکس اصرار دارند به مردم ایران ثابت کنند که آمریکا قادر به شکست نظام جمهوری اسلامی در مذاکرات شده است؟ چرا برخلاف آنچه امام راحل ما به‌حق فرمود که «آمریکا هیچ غلطی نمی‌تواند بکند».، این آقایان تلاش دارند اثبات کنند که اتفاقاً آمریکا هر کاری خواسته با مردم ایران چه در تحریم‌ها و چه در مذاکرات کرده است؟ چه برنامه‌هایی پشت پرده وجود دارد آن‌هایی که شعارهای ضدآمریکایی آن‌ها از همه بلندتر است، اصرار دارند امید و اعتماد مردم به‌نظام جمهوری اسلامی را از بین ببرند و آمریکا را در ذهن مردم قدرتمند جلوه دهند؟».
مذاکرات پایان یافت. منتقدان دلسوز تأکید کردند که آمریکا کارنامه سیاهی در اجرای توافقات بین‌المللی دارد و بر همین اساس با توجه به عهدشکنی طرف مقابل و به جهت حفظ منافع ملی و عزت مردم کشورمان باید «توازن تعهدات»، «هم‌زمانی اجرای تعهدات»، «اخذ تضمین از طرف مقابل» و «پیش‌بینی برگشت‌پذیری امتیازات واگذارشده در صورت نقض عهد» در برجام رعایت شود. برخی از مقامات ارشد دولت و روزنامه‌های اصلاح‌طلب، منتقدان را به سخره گرفته و تأکید کردند که «آمریکا هیچ‌گاه پرستیژ و اعتبار بین‌المللی خود را به‌واسطه یک توافق خدشه‌دار نمی‌کند» و «ما به مذاکره با آمریکا خوش‌بین هستیم!».
لازم به ذکر است که تعبیر ضد امنیت ملی و نادرست «خزانه خالی» در آستانه مذاکرات هسته‌ای، از سوی مسئولان همین دولت بیان شد و کشور را در موضع ضعف و غربی‌ها را در جایگاه مدعی قرار داد،، همچنان که چندی بعد هم پا را فراتر گذاشته و گفتند که «نه‌تنها خزانه است بلکه صندوق‌ها هم خالی است».
سؤال دوم: آقای ظریف خاطرتان هست که آذرماه سال ۹۲ در دانشگاه تهران گفتید که «آمریکا که می‌تواند با یک بمب تمام سیستم دفاعی ما را از کار بی اندازد، از سیستم دفاعی ما می‌ترسد؟!» به نظر شما این قبیل اظهارات در جهت ضعیف جلوه دادن آمریکاست؟!
۳- منتقدان برجام با دشمنان «هم‌نوا» شده‌اند
وزارت امور خارجه در بخش دیگری از بیانیه چاله‌میدانی، تأکید کرده است که:
«پخش چنین دیدگاه‌های متوهمانه و یا مصاحبه‌های سخیفِ ساختگی علیه برجام، که نتیجه آن‌ها جز تحقیر ملت رشید ایران و زیر سؤال بردن حیثیت ملی و استقلال کشور نیست، چه سودی دارد؟ و آیا چنین همنوایی با دشمنان قسم خورده این مرز و بوم جای شگفتی ندارد؟»
در طول مذاکرات هسته‌ای، برخی دولتمردان و حامیان دولت که هیچ پاسخ قانع‌کننده‌ای به انتقادات دقیق و کارشناسی منتقدان نداشتند با اجرای عملیات روانی علیه منتقدین ازیک‌طرف آن‌ها را به جهنم حواله داده و از طرف دیگر مدعی شدند که مخالفان برجام در داخل کشور با اسرائیل هم‌نوا شده‌اند!
این در حالی است که مقامات رژیم صهیونیستی به‌دفعات از برجام دفاع کردند؛ برای نمونه در تیرماه سال جاری، در دوسالگی برجام مقام ارشد امنیتی رژیم صهیونیستی (کارمی گیلون رئیس اسبق شین بت) در فارن پالیسی نوشت: «برجام برای تل‌آویو یک موهبت بود و به همین دلیل، حتی سرسخت‌ترین منتقدین برجام از جمله ترامپ، نتانیاهو و تعدادی از همکاران من در مراکز نظامی و امنیتی اسرائیل نیز امروز علناً یا تلویحاً به نتایج مثبت آن اذعان دارند یا اینکه دستکم برخلاف گذشته در برابر آن سکوت کرده‌اند».
سؤال سوم: آقای ظریف به نظر شما، در شرایطی که دشمن در چهارچوب عملیات روانی، تک‌تک منابع قدرت ملی-از جمله توان موشکی- را اسباب مزاحمت و دردسر برای ما جا می‌زند، اینکه رسانه‌های حامی دولت بگویند بهره‌مندی از قبیل این منابع، ماجراجویی و هزینه تراشیدن برای کشور است، یا دستکم بر سر این منابع می‌شود معامله «برد-برد برجام»! را تکرار کرد، آیا این قبیل اظهارات، همنوایی با دشمن نیست؟!
۴- صف‌بندی جامعه جهانی در کنار ایران و در مقابل آمریکا
در بیانیه وزارت امور خارجه آمده است:
«استحکام درونی برجام و پشتوانه حقوقی و بین‌المللی آن، موجب صف‌بندی جامعه جهانی در کنار جمهوری اسلامی و در مقابل آمریکایی‌ها شده است».
گفتنی است در روزهای گذشته روزنامه اصلاح‌طلب آفتاب یزد در مطلبی نوشته بود: «نه‌تنها بانک‌های آمریکا که برخی بانک‌های اروپایی نیز از تبادل با ایران سر باز می‌زنند. ایالات‌متحده نیازی به کنار رفتن از برجام ندارد، چراکه در دو سال گذشته آن‌ها به تعهدات خود در برجام چندان پایبند نبودند...اروپایی‌ها نتوانستند آن‌طور که بایدوشاید در پیشبرد اهداف برجام در حوزه‌های اقتصادی اقدام کنند. خبری از سرمایه‌گذاری‌های کلان یا گشایش اعتبار با بانک‌های بزرگ این قاره نبوده است. اروپا تلاش می‌کند رعایت حال کاخ سفید را بکند و درحالی‌که بر اجرای برجام تأکید دارد کج دار و مریز در این مسیر گام برمی‌دارد. اروپا همکاری‌های سیاسی نزدیک، همچنین تبادلات اقتصادی سنگینی را با آمریکا دارد».
سؤال چهارم: آقای ظریف خاطرتان هست که تابستان سال جاری گفتید که «هنوز نمی‌توانیم یک حساب بانکی در انگلیس باز کنیم»؟! به نظر شما این نشان‌دهنده صف‌بندی جامعه جهانی در کنار ایران و در مقابل آمریکاست؟!
۵- پیچ و مهره تأسیسات هسته‌ای
در بیانیه وزارت خارجه آمده است:
«برجام همان توافقی است که باراک اوباما رئیس‌جمهور سابق آمریکا زمانی که نهایتاً به آن تن داد گفت اگر می‌توانست اجازه نمی‌داد حتی یک پیچ و مهره از تأسیسات هسته‌ای ایران باقی بماند».
«باراک اوباما» رئیس‌جمهور سابق آمریکا-دی ماه ۹۵- در نطق خداحافظی خود در شیکاگو اذعان کرد: «اگر ۸ سال پیش به شما گفته بودم می‌توانیم برنامه هسته‌ای ایران را بدون شلیک یک گلوله تعطیل کنیم، احتمالاً می‌گفتید بیش‌ازحد بلند پروازانه است اما با توافق توانستیم».
مقامات غربی به دنبال آن هستند تا مجدداً با ابزار مذاکره و با کمترین هزینه محدودیت‌ها و بازرسی‌های بی‌سابقه برجام دائمی شده و مسائلی مانند نابودی یا مهار توان موشکی ایران و قدرت منطقه‌ای کشورمان نیز به آن اضافه شود.
نکته قابل توجه اینجاست که ترامپ دقیقاً رویکرد اوباما را در برجام دنبال می‌کند. ترامپ می‌گوید باید محدودیت‌های برجام دائمی شده و توان موشکی ایران نیز به آن اضافه شود. «باراک اوباما» در فروردین ماه ۹۵ در کنفرانس خبری نشست امنیت هسته‌ای در واشنگتن، روح توافق هسته‌ای و شرط برخورداری ایران از امتیازات اقتصادی را کنار گذاشتن توانایی موشکی و قطع کمک به جبهه مقاومت در منطقه از سوی ایران خواند. مقامات اروپایی نیز بارها در خصوص توان موشکی و قدرت منطقه‌ای ایران اظهارنظر کرده و با لحنی طلبکارانه خواستار پاسخگویی ایران شده‌اند.
سؤال پنجم: آقای ظریف، چرا دولت یازدهم بدون رعایت «توازن تعهدات»، «هم‌زمانی اجرای تعهدات» و «اخذ تضمین از طرف مقابل» به بتن ریزی در راکتور اراک، خارج کردن ۱۲ هزار سانتریفیوژ از مدار، خروج ۹۷۰۰ کیلوگرم از ۱۰۰۰ کیلوگرم اورانیوم غنی‌شده و توقف غنی سازی ۲۰ درصد اقدام کرد؟!
سخن آخر
ای‌کاش وزارت امور خارجه کشورمان، بجای آنکه با با بی‌ادبی و ادبیات چاله‌میدانی با منتقدان برخورد کند و آن‌ها را دروغ‌گو و متوهم خطاب کند، این لحن را در واکنش به اقدامات گستاخانه آمریکا به کار می‌برد؛ که اگر واکنش قاطع وزارت امور خارجه بود شاید اکنون تحریم آیسا، تحریم کاتسا ۲۰۱۷(مادر تحریم‌ها)، غارت ۲ میلیارد دلاری اموال ایران، قانون محدودیت ویزا، قانون وضعیت اضطراری علیه ایران، تحریم سوئیفت و...تمدید و تصویب نمی‌شد.