سرویس اقتصاد مشرق - یکی از روزنامه های حامی دولت در مطلبی نسبت به گزارش مشرق در خصوص وقوع فساد در مناطق آزاد واکنش نشان داد و ادعاهایی مطرح کرد که در ادامه برای روشن‌تر شدن موضوع به بیان موارد دیگری از تخلفات مناطق آزاد می‌پردازیم.
*تخلفات مناطق آزاد در دولت فعلی
این روزنامه در کمال تعجب، در حالی هدف منتقدان مناطق آزاد را به موضوعات بی‌ربطی همچون «انتقام‌گیری برای افشای تخلفات در دولت دهم» مطرح کرده که در دولت آقای روحانی حتی در کابینه دوازدهم نیز تخلفاتی در این مناطق به وقوع پیوسته است؛
به عنوان نمونه، مهرماه سالجاری بود که دادستان عمومی و انقلاب زاهدان از ارسال پرونده اختلاس در منطقه آزاد چابهار به دادگاه خبر داد و در این قضیه قائم مقام منطقه آزاد چابهار و چهار نفر دیگر از عوامل بازداشت شدند.
همچنین می‌توان به تخلفات منطقه آزاد ماکو اشاره کرد که در آبان‌ماه امسال، از توافق نمایندگان مجلس برای ارجاع تخلفات این منطقه به قوه قضاییه، سخن به میان آمد.
علاوه بر اینها، چند ماه پیش بود که نماینده جلفا در مجلس شورای اسلامی، پیرامون معضلات و تخلفات ادعایی در منطقه آزاد ارس، واگذاری و استخدام در این مناطق، نامه‌ای را به رئیس کمیسیون اقتصادی مجلس نوشت.
*منتقدان، یاران دولت دهم هستند یا یازدهم!
در حالی این روزنامه همه منتقدان مناطق آزاد را یاران دولت خطاب کرده که تعداد زیادی از این افراد از طرفداران دولت هستند؛ به عنوان نمونه می‌توان به نظرات برخی از دولتی‌ها و حامیان دولت در نقد مناطق آزاد اشاره کرد که توسط رسانه‌های مختلف منتشر شده است.
«عبدالرضا رحمانی‌فضلی، وزیر کشور»، «محمدرضا نعمت‌زاده، وزیر سابق صنعت، معدن و تجارت»، «عباس آخوندی، وزیر راه و شهرسازی»، «پورمحمدی، وزیر سابق دادگستری»، «علی لاریجانی، رئیس مجلس شورای اسلامی»، «علیرضا محجوب، نماینده تهران در مجلس شورای اسلامی»، «عبدالحکیم خدری، نماینده مردم بوشهر در مجلس»، «فرشاد مومنی، کارشناس اقتصادی»، «محمدمهدی بهکیش، استاد دانشگاه»، «مهرداد بائوج لاهوتی، عضو کمیسیون برنامه و بودجه مجلس»، «سیدفرید موسوی، نماینده مجلس»، «بهروز نعمتی، عضو هیات رئیسه مجلس شورای اسلامی»، «کامل تقوی نژاد رئیس سازمان امور مالیاتی کشور»، «مجتبی خسروتاج، قائم‌مقام وزیر صنعت، معدن و تجارت»، «یداله صادقی، معاون امور اقتصادی و بازرگانی وزارت صنعت»، «حجت‌اله میرزایی، معاون اقتصادی وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی»، «قاسم خورشیدی، سخنگوی ستاد مبارزه با قاچاق کالا و ارز»، «احمد مسجد جامعی، رییس اسبق شورای شهر تهران»
*ادعاهای بی‌سند!
این روزنامه همچنین مدعی شده که مشرق می‌خواهد مسئولان را به نوعی در مقابل مرتضی بانک قرار دهد و از روش «تفرقه بیانداز و حکومت کن» استفاده کند. در انتها هم منکر سخنان افراد نام برده شده در گزارش شده است.
برای یافتن واقعیت‌ها و بررسی صحت و سقم این موضوع نیز می‌توان به راحتی و تنها با یک جست‌وجوی ساده در اینترنت به منبع اخبار دست می‌یافتند. در نهایت هم اگر انتقادی نسبت به صحبت‌های اشخاص مطرح شده، بالاخص آقایان محمدرضا نعمت‌زاده و مصطفی پورمحمدی داشتند، بهتر بود به جای متهم کردن دیگران، از خود این افراد بابت انتقاداتشان از قاچاق در مناطق آزاد نظر بخواهند چراکه آقای نعمت‌زاده، مناطق آزاد را یکی از «گلوگاه‌های قاچاق» نامید و پورمحمدی از آن با عنوان «مجاری واردات قاچاق» یاد کرد.
البته خالی از لطف نیست که به ذکر سخنان عبدالرضا رحمانی‌فضلی، وزیر کشور در خصوص قاچاق از مناطق آزاد اشاره کنیم چراکه وی گفته است: «دستگاه‌های مسئول نسبت به ورود کالاهای قاچاق در مبادی رسمی و مناطق آزاد کنترل دقیق‌تری داشته باشند».
البته متهم کردن منتقدان به «بی‌اطلاعی و ندانستن»، در این دولت مسبوق به سابقه بوده است؛ چنانکه قبلاً نیز اکبر ترکان، دبیر سابق شورایعالی مناطق آزاد به نعمت‌زاده تاخته و به علت انتقاد مناطق آزاد برای واردات حجم بالا از قاچاق گفته بود: «خجالت می‌کشم راجع به نعمت زاده حرفی بزنم و توصیه می کنم به ایشان که بی هوا حرف نزنند که من از کوره در نروم».
روزنامه در بخش دیگری از گزارش خود، به انکار سخنان رحیم زارع، سخنگوی کمیسیون اقتصادی مجلس، در خصوص «قاچاق ۱۵۰برابری این مناطق نسبت به جذب سرمایه» پرداخته و بدون آنکه حتی یک دلیل علمی و متقن در این خصوص ارائه دهد، تنها به ذکر یک ادعای کلی از دبیر شورایعالی مناطق آزاد اکتفا کرده و این سخنان را رد کرده است.
*قاچاق داریم یا نداریم؟
روزنامه آرمان در بخش دیگری از گزارش خود، گفته است: «بانک در دی‌ماه گفته بود نمی‌گوییم هیچ قاچاق و تخلفی از نظر قانونی در مورد واردات کالا به مناطق آزاد وجود ندارد اما به هیچ وجه معتقد نیستیم که مناطق آزاد دروازه ورود کالاهای قاچاق به کشور هستند».
باید متذکر شد که آقای بانک در اوایل رسیدن به این منصب، صراحتاً قاچاق از مناطق آزاد را رد کرده و گفته بود: «با وجود نظارت‌ها و حضور گمرک در مبادی ورودی و خروجی مناطق آزاد، مفهوم قاچاق در آنها بی‌معنی است».
البته وی پیش از این نیز وجود قاچاق در مناطق آزاد را یک نکته انحرافی دانسته بود که توسط برخی از رسانه‌ها عنوان می‌شود. پس از این سخنان بود که حساسیت رسانه‌ها و خبرنگاران نسبت به این موضع‌گیری بالا گرفت و منجر به انتشار گزارشاتی در این زمینه شد.
درست پس از این انتقادات بود که آقای بانک، تغییر موضوع داد و اعلام کرد که «قاچاق در مناطق آزاد وجود دارد اما این مناطق دروازه واردات کالاهای قاچاق نیستند».
*با «علیرضا جمشیدی» به مناطق آزاد بروید
در انتهای گزارش این روزنامه، سخنانی از جعفرزاده ایمن‌آبادی، نماینده رشت ذکر کرده که می‌گوید «آنهایی که ادعا دارند مناطق آزاد مرکز قاچاق است، مستندات ارائه کنند چراکه هیچ آمار و ارقام ثبت شده‌ای در این راستا وجود ندارد».
در این خصوص بهتر است افرادی که قاچاق از مناطق آزاد را قبول ندارند و یا آنکه می‌خواهند مستندات آن را ببینند، به همراه آقای علیرضا جمشیدی، رئیس سابق تعزیرات حکومتی به این مناطق بروند چراکه وی گفته بود: «از کسانی که واردات کالاهای قاچاق از مناطق آزاد را قبول ندارند، دعوت می‌کنم برای اثبات این موضوع به اتفاق هم به این مناطق رفته و از نزدیک ورود قاچاق را ببینیم».
*و اما ...
ظاهراً این افراد رویه‌ای پیش گرفته‌اند تا با یک پروپاگاندای رسانه‌ای و با سیاسی کردن ماجرا، منتقدان مناطق آزاد را متهم به سیاه‌نمایی کنند و بگویند اوضاع این مناطق گل و بلبل است تا بدین ترتیب موضع رسانه‌های منتقد را تضعیف کرده و آنها را وادار به سکوت کنند، زیرا بیم آن می‌رود که کل آمال و آرزوهای دولت در خصوص افزایش ۸منطقه آزاد بر باد برود.
در ادامه تنها بخشی از مواضع افرادی که نسبت به مناطق آزاد منتقد هستند را مرور می‌کنیم:
| شماره |
نام اشخاص |
اظهارات |
| ۱ |
وزیر سابق صنعت |
مناطق آزاد یکی از گلوگاه‌های واردات و قاچاق است. اینکه مردم کالایی را به عنوان سوغاتی از این مناطق وارد کنند، مساله‌ای نیست اما وقتی برخی افراد نیسان را پر می‌کنند و تریلی‌های مملو از کالا را روانه سرزمین اصلی می‌کنند، دیگر روشن است که هدف واردات و به عبارت دیگر قاچاق کالاست. هر روز از صفحات روزنامه‌ها تبلیغات خرید املاک تجاری در مناطق آزاد دیده می‌شود که نشان می‌دهد خبری از تولید در آن مناطق نیست. |
| ۲ |
وزیر سابق دادگستری |
مناطق آزاد و بازارچه‌های مشترک یکی از مجاری واردات قاچاق به کشور است. |
| ۳ |
وزیر کشور |
دستگاه‌های مسئول نسبت به ورود کالاهای قاچاق در مبادی رسمی و مناطق آزاد کنترل دقیق‌تری داشته باشند. |
| ۴ |
معاون سابق امور اقتصادی و بازرگانی صمت |
ما معتقدیم که یکی از راه‌های نشت کالای قاچاق به ویژه پوشاک به سرزمین اصلی، مناطق آزاد است. |
| ۵ |
مدیر اسبق منطقه آزاد اروند |
باید پرسید چقدر زیرساخت ۷ منطقه آزاد قبلی فراهم است که قرار است ۷ منطقه دیگر اضافه شود. کار به جایی رسیده که برخی مناطق آزاد مانند قشم با قاچاق کالا سرپا هستند. |
| ۶ |
سخنگوی کمیسیون اقتصادی |
سالانه در هر منطقه آزاد ۲۰میلیون دلار سرمایه‌گذاری می‌شود که این رقم یک‌صدوپنجاهم قاچاق در این مناطق است. |
| ۷ |
عضو کمیسیون اقتصادی مجلس |
متأسفانه مناطق آزاد تجاری به‌خلاف رسالت اصلی خود به گلوگاهی برای قاچاق کالا تبدیل شده‌اند. |
| ۸ |
کارشناس اقتصادی |
ایجاد مناطق آزاد و ویژه بستری برای قانونی کردن قاچاق، پولشویی و یک گریزگاه مالیاتی گمرکی تبدیل کرده که از دل این ماجرا بحران مالی دولت تشدید شده است و دولتی که بحران‌های مالی شدت یافته پیدا کرده در قاعده‌گذاری‌های خود عجول‌تر و مخرب‌تر عمل کرده است. در حالت کلی باید گفت در مناطق آزاد و ویژه اقتصادی علاوه بر تضییع نهادینه حقوق نیروی کار، بستری برای فرار از قوانین اقتصادی فراهم می‌شود که تنها گروهها و افراد خاص از آن منتفع می‌شوند. |
| ۹ |
استاد دانشگاه علامه طباطبائی |
در ایران از همان برنامه اول توسعه تا به امروز برداشت درستی از منطقه آزاد نداشته‌ایم. نمی‌شود یک بیابان را به سرمایه‌گذار حواله کرد و از او انتظار داشته باشیم که آنجا را هم آباد کند و سرمایه‌اش را نیز به آنجا بیاورد؛ حداقل با قشم که آشنا هستم و می‌دانم که یک بیابان بزرگ را «ول» کرده‌اند که هیئت‌مدیره خودش آنجا را بسازد. تا زمانی که قیمت کالاها در داخل کشور بیشتر از مناطق آزاد است کالای تولیدی در مناطق آزاد در شکل قاچاق به داخل کشور سرازیر می‌شود. |
| ۱۰ |
کارشناس اقتصادی |
وی با بیان اینکه یکی از مبادی ورودی کالای قاچاق به کشور همین مناطق آزاد عنوان می‌شود، گفت: بنابراین وقتی هنوز نتوانسته‌ایم برخی مشکلات از جمله ورود کالای قاچاق از این مناطق را حل کنیم، این بدان معناست که با افزایش تعداد مناطق آزاد بیماری را به سایر مناطق گسترش می‌دهیم. |
| ۱۱ |
دبیرکمیسیون اقتصادی مجلس |
وی با اشاره به آمار ۹۰درصدی قاچاق کالا که به تازگی از سوی وزیر صنعت، معدن و تجارت اعلام شده است، گفت: قسمت قابل توجهی از این حجم کالای قاچاق از طریق مبادی رسمی و به ویژه مناطق‌آزاد وارد کشور می‌شوند. در حقیقت این دستاوردی بوده که مناطق‌آزاد برای ما داشته است. |
| ۱۲ |
نماینده مردم بوشهر در مجلس |
مشکلاتی مانند کمبود زیرساخت‌های لازم و قاچاق گریبانگیر مناطق آزاد است. سه منطقه آزاد تجاری کیش، چابهار و قشم، عرضه خردهفروشی کالا را برای مسافران این مناطق آزاد گذاشته بود. از این‌رو، کسانی که امکان سفر به این مناطق آزاد را داشتند قادر بودند به راحتی به کالاهای سبک و بهویژه پوشاک و البسه دست پیدا کنند. همین قانون منشأ فساد شده است. |
| ۱۳ |
کارشناس اقتصادی |
مناطق آزاد به مرکز قانونی شدن قاچاق کالا تبدیل شده‌اند |
| ۱۴ |
نماینده چابهار در مجلس |
با توجه به اینکه همواره مناطق آزاد، مناطق ویژهای برای رانت‌خواران بوده، سهم‌خواهی بیش از حد ویژه‌خواران، باعث بالا رفتن میزان قاچاق و جلوگیری از رشد و توسعه منطقه شده است. |
| ۱۵ |
استاد دانشگاه |
بعد از مرزهای کشور، محل بعدی قاچاق مناطق آزاد هستند که کاملا مشخص است دولت هیچ اراده‌ای برای کنترل و مقابله با واردات غیر قانونی در این مناطق ندارد |
| ۱۶ |
نماینده مجلس |
مناطق آزاد قاچاق را قانونی و رسمی کردند و در واقع به قاچاق رسمیت دادند. |
| ۱۷ |
مرکز پژوهش‌های مجلس در آبان‌ماه سالجاری، طی گزارشی ضمن ارائه پیشنهاداتی در جهت رفع معضلات و آسیب‌های مناطق آزاد همچون نداشتن زیرساخت‌های لازم، آسیب‌های مربوط به قاچاق کالا و غیره ارائه و گفته بود: در صورتی که موارد مندرج در لایحه دولت و نقشه‌های پیوست ارائه شده به شکل فعلی تصویب شود نمی‌توان انتظار داشت در این مناطق کار تولیدی و سرمایه‌گذاری صورت پذیرد و دچار آسیب‌های مناطق آزاد فعلی شده و نفع بلندمدتی برای اقتصاد ملی نخواهد داشت و تبعات ناکارآیی‌ها و انحرافات آن را باید پذیرفت. |
|
| ۱۸ |
نمایند مجلس |
بخشی از قاچاق کالا از مناطق آزاد انجام می‌شود، درحالی‌که مناطق آزاد در قانون به‌عنوان منطقه‌ای برای توسعه صادرات و تسهیل در واردات مواد اولیه مشخص‌شده اما وقتی اعداد و رقم‌ها را نگاه می‌کنیم نتیجه‌گیری دیگری به دست می‌آید. |
| ۱۹ |
عضو کمیسیون صنایع مجلس |
این مناطق قرار بود ظرفیتی برای کشور در حوزه صادرات ایجاد کند، اما متاسفانه به مبادی اصلی قاچاق کالاهای مصرفی و نهایی به کشور تبدیل شده‌اند. |
| ۲۰ |
سخنگوی سابق ستاد مبارزه با قاچاق کالا و ارز |
مناطق ویژه اقتصادی و آزاد تجاری محل سوء‌استفاده برای قاچاق کالا است. مناطق آزاد تجاری و ویژه اقتصادی از اهدافی که قانون‌گذار برای آنها تعیین کرده فاصله گرفته‌اند. دولت اگر توان دارد همین مناطق فعلی را سامان دهد |
| ۲۱ |
کارشناس اقتصادی |
وقتی در قلب یک مرز گمرکی، منطقه‌ای تأسیس می‌شود که اصطلاحاً از هفت دولت آزاد است و در عین حال خودش هم، مرزهای دقیقی ندارد تا موجب جدا شدنش از ما بقی کشور شود؛ چگونه انتظار دارید که وقتی کالا، تحت عناوین مختلف وارد این مناطق شد، مسیر از آن به بعدش را به‌صورت قاچاق تا دست مصرف کننده طی نکند؟! |
| ۲۲ |
رئیس اتحادیه صنف فروشندگان لاستیک تهران |
واردات لاستیک های قاچاق از برخی از مناطق آزاد و مرزهای غیرگمرکی به اشکال مختلف از جمله کوله بری و استفاده از چهارپایان صورت می گیرد و دلیل آن هم حاشیه سود بیشتر برای واردکنندگان غیرقانونی است. |
| ۲۳ |
عضو کمیسیون عمران مجلس |
عدد و گسترش مناطق آزاد و ویژه اقتصادی درکشور به از بین رفتن تولید، افزایش پدیده قاچاق،کاهش نرخ اشتغال و تعطیلی بسیاری از واحدهای تولیدی و محلی برای انبار کالاهای خارجی تبدیل می شود. |
| ۲۴ |
سیدناصر موسوی‌لارگانی نماینده مجلس شورای اسلامی |
مناطق آزاد که قرار بود به دلیل معافیت های مالیاتی، محلی برای جذب سرمایه های داخلی و خارجی باشد اکنون، این منطقه به دروازه واردات کالا و حتی قاچاق تبدیل شده است. |
| ۲۵ |
عضو کمیسیون اقتصادی مجلس |
در مناطق آزاد در طی سال های مختلف، میلیاردها تومان واردات صورت گرفته و عدم نظارت صحیح موجب شده تا این مناطق بهترین مکان برای واردات و قاچاق کالا باشد اگرچه متولیان و مسوولان مناطق آزاد بحث قاچاق را انکار می‌کنند. |