سرویس اقتصاد مشرق - در گزارش‌های قبلی پرونده مناطق غُصه اشاره شد که عدم نظارت و کنترل لازم در مبادی مناطق آزاد و نیز عدم همکاری گمرک در این مناطق و در سرزمین اصلی شرایطی را رقم زده تا کالای قاچاق به راحتی آب خوردن به مناطق آزاد و حتی به سرزمین اصلی وارد شود.
البته این همه ماجرا نیست چراکه معافیت‌های دهان پرکن این مناطق نیز به نوبه خود موجب شده تا طعم تلخ واردات بر سر این مناطق سایه بیافکند و محصولی با قیمت پایین‌تر از تولید داخلی را در اختیار مشتری قرار دهد؛ با این حساب کاملاً منطقی به نظر می‌رسد که عمده سرمایه‌داران به جای اقدام برای تولید و صادرات در این مناطق، به دنبال واردات کالا بروند تا به سود بیشتری برسند چراکه سرمایه‌گذار با خرید و یا ساخت چند پاساژ و تبدیل آنها به فروشگاه‌هایی برای خرده‌فروشی محصولات وارداتی، تجارت کم‌خطرتر و صد البته پرسودتری را تجربه خواهد کرد.
علی لاریجانی رئیس مجلس شورای اسلامی نیز در انتقاد به این وضع عجیب واردات به کشور از مناطق آزاد در جلسه علنی امروز خانه ملت از واردات بی‌رویه به مناطق آزاد انتقاد کرد و گفت: آخرین گزارشی که من از این مناطق دریافت کردم فاصله عجیبی بین واردات از مناطق آزاد و صادرات وجود دارد.
در مناطق آزاد چه می‌گذرد؟/ معافیت‌های عجیب وارداتی در ایران +جدول
با این وجود، در بهترین حالت ممکن تنها تعداد محدودی شغل نظیر فروشندگی، نگهبانی و نیز مشاغل خدماتی برای بومیان ایجاد شده است که به اذعان کارشناسان، با مقایسه نرخ اشتغال در مناطق آزاد با سایر نقاط استان، بهبود قابل توجهی مشاهده نمی‌شود.
در همین باره حسن کامران دستجردی، نماینده مجلس در این‌باره عنوان می‌کند: «قشم به ظاهر محرومیت‌زدایی کرده چراکه در یک طرف کپرنشین و در طرف دیگر این جزیره برج‌سازی شده است».
* اشتغالزایی مناطق آزاد چقدر است؟
طبق آمار، تا سال ۸۸ که ۱۵ سال از آغاز فعالیت مناطق آزاد می‌گذرد، تقریباً ۵۱هزار شغل ایجاد شده است.
برای سال‌های۹۱ تا ۹۵ نیز بر طبق آماری که توسط دولت منتشر شده و در نمودار زیر موجود است مجموع اشتغال در مناطق آزاد طی ۵ سال اخیر حدود ۹۷ هزار است که بطور میانگین سالانه چیزی در حدود ۱۹.۵ هزار است که نسبت به اشتغال کل کشور عدد بسیار کوچکی است.
بر اساس این گزارش، دبیرخانه مناطق آزاد ادعا کرده که در مجموع ۷منطقه آزاد کشور، به‌طور متوسط، سالانه ۲۰هزار شغل ایجاد شده است؛ حال اگر ادعای دولت مبنی بر ایجاد سالانه ۷۰۰هزار شغل را در نظر بگیریم، می‌توان گفت که مجموع مناطق آزاد تنها توانسته‌اند ۳درصد از کل اشتغال کشور را تامین کنند.
در برج صدف کیش چه می‌گذرد؟/ ثبت ۹۳۰۰ شرکت به نام یک نفر!
حال با توجه به آنکه اشتغالزایی در مناطق آزاد برای مردم بومی این مناطق مهم و ضروری است و نه مردم غیربومی؛ محمد خوش‌چهره، کارشناس اقتصادی در این‌باره می‌گوید:
«بردن فروشنده کالا از تهران به این مناطق، در وهله اول تخصصی نیست و مهارتی نمی‌خواهد. در وهله دوم نیز فروش کالا در مراکز فروشگاه‌های تجاری، اشتغال مولد به حساب نمی‌آید و در واقع، اشتغال در بخش خدماتی است؛ هر اشتغالی که ایجاد می‌شود باید با توجه به تعداد بالای بیکاران، واجد ارزش باشد اما سوال اینجاست که این میزان اشتغالزایی، با چه میزان سرمایه‌گذاری صورت گرفته است؟».
حال با توجه به آنکه دولت ادعا می‌کند در این مناطق توانسته، سالانه ۲۰هزار شغل ایجاد کند، بهتر است که به دو پرسش پاسخ دهد:
- نخست آنکه چه میزان از این اشتغالزایی برای بومیان این مناطق بوده است؟
- دوم هم آنکه چه میزان از این اشتغالزایی، مولد می‌باشد؟
**********************