سرویس سیاست مشرق - می‌توان از لابه‌لای گزارش‌ها و عناوین خبری ویژه‌نامه‌های نوروزی، نکات قابل‌توجهی استخراج کرد؛ موضوعاتی که می‌تواند برای مخاطبین قابل‌استفاده و محوری برای تحلیل باشد، در گزارش روزانه "ویژه‌های مشرق" نکات و تأملات قابل‌استخراج از ویژه نامه‌ها برای مخاطبین عرضه خواهد شد؛ با «ویژه‌های مشرق» همراه شوید.
********
** عراقچی: برجام توافق اقتصادی نیست
«عباس عراقچی» معاون سیاسی وزیر امور خارجه و رئیس ستاد پیگیری اجرای برجام در یادداشتی در سالنامه نوروزی روزنامه اعتماد نوشت:
«برجام یک توافق اقتصادی نیست، بلکه یک توافق بین المللی در حوزه عدم اشاعه است و از بین رفتن آن کل نظام عدم اشاعه سلاح‌های هسته‌ای در سطح جهانی را تا سطح فروپاشی به پیش خواهد برد».
اکنون که حدود ۳۳ ماه از امضای برجام و حدود ۲۷ ماه از اجرای این توافق سپری شده است، مقامات ارشد دولت و اعضای تیم مذاکره کننده تلاش می‌کنند تا به تقلیل مطالبات مردم و کم اهمیت نشان دادن بعد اقتصادی برجام بپردازند.
عراقچی تاکید کرده است که «برجام یک توافق اقتصادی نیست، بلکه یک توافق بین المللی در حوزه عدم اشاعه است». این اظهارنظر در حالی است که هدف اصلی مذاکرات هسته‌ای این بود که به ازای محدودیت گسترده در توان هسته‌ای کشورمان، تمامی تحریم‌های ضد ایرانی لغو شود. این مسأله حتی از سوی دولتمردان نیز به صراحت عنوان شد.
در حقیقت اصلاح طلبان در سال ۹۴ با طرح دوگانه «معیشت- هسته‌ای» مدعی شدند که با رفع مسأله هسته‌ای، تمام تحریم‌ها به تاریخ می‌پیوندد. دولتمردان نیز به صراحت اعلام کردند که با اجرای برجام تمامی تحریم‌ها در دی ماه ۹۴ بالمره لغو می‌شود و سرمایه خارجی به کشور سرازیر شده و رکود و گرانی و بیکاری نیز رفع می‌شود.
در سال ۹۴ منتقدان برجام با استناد به سابقه اسفناک آمریکا در اجرای توافقات بین المللی، تاکید کردند که به دلیل اینکه در برجام از طرف مقابل تضمینی گرفته نشده است و اجرای تعهدات همزمان و متوازن نیست، این روند به «اقدامات یکطرفه از سوی ایران» ختم شده و دستاوردی برای کشورمان در پی نخواهد داشت؛ اما دولتمردان و اصلاح طلبان بدون هیچ پاسخ کارشناسی، منتقدان را آماج فحاشی قرار دادند.
در روزهای گذشته آمریکا برای چندمین بار بعد برجام ایران را تحریم کرد؛ این بار ۱۰ فرد و ۱ شرکت ایرانی. در حقیقت آمریکایی‌ها بعد برجام به جای «ترک تحریم»، بیشتر به «اعمال تحریم» علیه ایران روی آورده‌اند چون در عمل مشاهده می‌کنند که هرچقدر فشار بیاورند، اقدام متقابلی از سوی دولت آقای روحانی مشاهده نمی‌کنند. به نظر شما آیا این منطقی است که هم در صنعت هسته‌ای بتن بریزیم و هم تحریم‌ها بیشتر شود؟!
نکته قابل تأمل اینجاست که علیرغم تجربه پرهزینه برجام، عده‌ای در داخل می‌خواهند با اتکا به اروپا! از برجامی که خودش باعث تحریم‌ها و فشارهای جدید علیه ایران شده حفاظت کنند و همزمان مذاکره درباره توان دفاعی کشور را هم آغاز کنند!
** سفره مردم، اظهارات و آمارهای دولتمردان را تائید نمی‌کند
سالنامه نوروزی روزنامه اعتماد در گزارشی با عنوان «دولت آمد تا بذر امید بکارد» نوشت:
«حالا بیش از ۶ ماه از استقرار رسمی کابینه دوازدهم می‌گذرد، نه تنها چیزی به سبد اقتصادی خانواده اضافه نشد، بلکه هنوز رنگ و بوی تغییر وضعیت معیشتی هم در سفره مردم دیده نمی‌شود. قیمت‌ها هرازگاهی افزایش پیدا می‌کند و دریافتی‌های مردم چندان تغییری نمی‌کند. روز به روز بر تنگنای وضع اقتصادی خانواده‌ها افزوده می‌شود».
گفتنی است «اسحاق جهانگیری» معاون اول رئیس جمهور در مصاحبه با سالنامه نوروزی روزنامه شرق گفته است: «الان عده‌ای درباره اقتصاد به گونه‌ای حرف می‌زنند که انگار وضعیت اقتصاد کشور در پنج سال اخیر بدتر شده است...وقتی می گویید وضعیت اقتصاد بد است، یعنی ریلی که برای اقتصاد کشور درست کرده‌اید، درست نیست و باید مسیر اقتصاد کشور تغییر کند. من می گویم وقتی همه شاخص‌های اقتصاد کشور درست است، نباید ریل را عوض کرد».
«حسین راغفر» کارشناس اقتصادی حامی دولت-۷ بهمن ۹۶- در یادداشتی در روزنامه اعتماد نوشته بود: «بارها پیش آمده که دولت آماری را اعلام کرده باشد اما آنچه اعلام شد با واقعیت‌های اقتصادی در جامعه جور در نیاید. به عنوان مثال، سیاستمدار اعلام می‌کند تورم تک رقمی شد اما هنوز بخشی از جامعه از گرانی می‌نالند و درباره آن شعار می‌دهند. می‌گویند رشد اقتصادی بالا رفته اما رکود کماکان وجود دارد. اعلام می‌کنند چند صد هزار شغل ایجاد شده اما می‌بینیم که وضع بسیار نگران‌کننده‌ای درباره اشتغال وجود دارد. حال سبب چیست که آمارهای رسمی با واقعیت‌های ملموس زندگی مردم همخوانی ندارد و آنان اثر مثبت شاخص‌های کلان اقتصادی را حس نمی‌کنند. در این باره چند دلیل قابل طرح است. نخست آنکه در خصوص کلیه آمارهای رسمی شک کرد و آنها را سفارشی دانست و گفت که از اصالت به دور هستند. این نوع برخورد با آمارهای رسمی اگرچه تند است اما در میان برخی از اقتصاددانان طرفداران زیادی دارد. آنان هم در دولت قبل و هم در دولت فعلی نسبت به آمارهای اعلام شده درباره شاخص‌های کلان به ویژه نرخ‌های تورم، رشد اقتصادی و بیکاری نقد دارند و معتقدند که برخی ارقام اعلام شده با واقعیت‌های اقتصادی بسیار فاصله داشته و خارج از دایره بحث کارشناسی است. به اعتقاد آنان سیاستمداران و سران هر دو دولت بطور مستقیم در آمارها دخالت کرده‌اند بطوری که یا از اعلام آمار واقعی جلوگیری کرده‌اند و مصالح سیاسی را بر شفافیت‌های اقتصادی ترجیح داده‌اند یا اینکه گاه با دست بردن در این آمارها آنچه خلاف واقع بوده را اعلام کرده‌اند».
** زیباکلام مردم زلزله زده را با آزمایشگاه اشتباه گرفت!
سالنامه نوروزی روزنامه اعتماد در گزارشی نوشت:
«در ۲۱ آبان ۹۶ وقتی که زلزله‌ای به بزرگی ۷،۳ ریشتر کرمانشاه را لرزاند، آوارش نه فقط بر سر مردم مناطق زلزله زده بلکه بر سر اعتماد عمومی به کارآمدی نهاد دولت نیز فروریخت. ظرف چند روز پس از وقوع زلزله، سیل انتقادات به ویژه در فضای مجازی متوجه عملکرد دولت شد و در واکنش به عملکرد ضعیف دولت در کمک رسانی به زلزله زدگان و سامان بخشی به وضعیت آنان، چهره‌های مشهور یکی پس از دیگری شماره حساب‌هایشان را منتشر کردند تا هرکس که مایل بود که به زلزله زدگان کمک کند، پولش را به حساب آنان واریز کند. در بین این مشاهیر، صادق زیباکلام استاد علوم سیاسی دانشگاه تهران خوش درخشید؛ جرا که مردم ایران بیش از ۳ میلیارد و ۴۰۰ میلیون تومان به حساب این استاد مشهور دانشگاه تهران واریز کردند... وقتی که مدت‌ها پس از زلزله کرمانشاه معلوم شد که صادق زیباکلام فقط سی میلیون تومان از آن کمک نجومی را خرج زلزله زده‌ها کرده و مابقی را نگه داشته است تا "دهکده امید" را در کنج کرمانشاه تأسیس کند، علاوه بر اینکه خشم افکار عمومی متوجه استاد مشهور دانشگاه تهران شد، بسیاری نیز به این نتیجه رسیدند که ناکارآمدی و خیال پروری ایدئولوژیک در این کشور، فقط مختص مقامات سیاسی نیست بلکه دامن روشنفکران و مشاهیر جامعه مدنی را نیز به تمامی گرفته است.»
این روزنامه اصلاح طلب در ادامه نوشت:
«معلوم نیست قصه "دهکده امید" به کجا خواهد انجامید ولی یک نکته را به ضرس قاطع می‌توان گفت و آن اینکه "جامعه" را نباید با "آزمایشگاه" اشتباه گرفت...اگر تعارف را کنار بگذاریم باید گفت که یوتوپیای "دهکده امید" پروژه‌ای نامجویانه و آغشته به محبوبیت طلبی بود...تجربه غم انگیز و بیهوده دهکده امید قطعاً موجب کاهش اعتماد عمومی به سلبریتی های ایرانی در موارد مشابه آتی خواهد شد».
گفتنی است چندی پیش زیباکلام در توئیتی که اسحاق جهانگیری، معاون اول رئیس جمهور را خطاب قرار داده از وی خواسته بود که حساب و کتاب بودجه‌ای که به زلزله زدگان کرمانشاه اختصاص یافته و پول‌هایی که خرج شده را برای مردم شفاف‌سازی کند.
** ظریف: مشکلات برجام جزیی است!
«محمد جواد ظریف» وزیر امور خارجه در مصاحبه با سالنامه نوروزی روزنامه اعتماد در پاسخ به این سؤال که:
«سؤال آخر سؤال برخی از مخاطب‌های ما در اعتماد است؛ امید به حل بحران هسته‌ای و خروج ایران از مشکلاتی که در نتیجه تحریم‌ها به وجود آمده بود یکی از اصلی‌ترین دلایل رأی به حسن روحانی در سال ۹۲ و البته ۹۶ بود. پاسخ وزیر خارجه این کابینه به مردمی که تابستان دو سال پیش به استقبال شما در فرودگاه مهرآباد پس از حصول توافق هسته‌ای آمدند و این پیروزی را به فال نیک گرفتند اما امروز می گویند که این توافق گره از مشکلات ایران آنچنان که گفته می‌شد را بازنکرده است، چیست؟» گفت: «ما از بدعهدی‌های آمریکا صرفنظر نمی‌کنیم اما دوستان ما هم باید توجه داشته باشند که امروز نفت ما به راحتی فروش می‌رود، درآمد نفتی ما به کشور بازمیگردد...مشکلات جزیی را می‌بینیم که بسیاری از آن به خاطر بدعهدی‌های آمریکاست».
گفتنی است تحریم چرخه دلار که سال ۲۰۰۸ به بهانه هسته‌ای علیه ایران اعمال شد، با وجود برجام همچنان در حال اجراست و به خاطر پابرجا بودن همین تحریم حتی یک دلار از طریق مبادی رسمی و بانکی وارد کشور نمی‌شود.
«مهدی پازوکی»-۲۳ اسفند ۹۶- در مصاحبه با روزنامه اصلاح طلب آفتاب یزد گفته بود: «تحریم‌ها موجب شده که مبادلات ارزی کشور ما دچار مشکل باشد و ناچار به تجارت با کشورهایی هستیم که جایگاهی در اقتصاد جهان ندارند...ما به آفریقا نفت می‌دهیم و در ازای آن کالا وارد می‌کنیم».
«سید احمدخانی» مدیرکل روابط عمومی گمرک نیز در هفته‌های گذشته در مصاحبه با روزنامه آفتاب یزد گفته بود: «به دلیل وجود تحریم‌ها، امکان انتقال پول صادرات به داخل ایران وجود ندارد؛ بنابراین در دولت یازدهم و دوازدهم یکی از محورهایی که برای توسعه صادرات به آن توجه شده، کشورهای آفریقایی بوده‌اند. طبیعی است که وقتی ما به این کشورها صادرات داریم، در مواردی امکان انتقال ارز از این کشورها به ایران وجود ندارد و ناچاریم که از آنها کالا وارد کنیم».