به گزارش مشرق، دورنمای سلامت نسبت به سویا موضوعیست که مناقشات فراوانی را در طی سال‌های اخیر به وجود آورده است. حامیان مصرف سویا خاطر نشان می‌کنند که سویا حاوی مقادیر فراوانی فیبر، پروتئین، کلسیم و آهن است، تمام آنچه برای افزایش سلامت اغلب امریکایی ضروریست.
بیشتر بخوانید:
کسانی‌که لبنیات نمی‌خورند چه بخورند؟
اما مخالفان بر این باورند که ترکیبات شیمیایی خاص موجود در سویا از لحاظ ساختاری و کارکردی مشابه هورمون استروژن عمل کرده و ترکیبات موجود در آن و تاثیرات احتمالی آن بر بدن انسان مایه‌ی نگرانی آنهاست.
تحقیقات اخیر که در همین هفته انتشار یافت کمک کرد تا مسیر مناقشات به سوی مزایای سویا بر سلامت هدایت شود زیرا نتایج این تحقیق دال بر آن بود که سویا نه عامل تحریک سلول‌های سرطانی بلکه موجب پیشگیری از رشد سرطان می‌گردد.
استروژن گیاهی چیست؟
گفتگوها پیرامون تاثیرات سویا بر سلامت بر گروهی از مواد شیمیایی موسوم به استروژن گیاهی متمرکز شده است که به طور طبیعی در سویا یافت می‌شود.
همانطور که از نام آن پیداست، استروژن گیاهی، ترکیبات استروژن مانندی هستند که در گیاهان یافت می‌شوند. استروژن از هورمون‌های کلیدی در بدن انسان است و برای رشد جنسی و تعدیل آن در زنان از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است، گرچه مردان نیز به مقدار محدودی استروژن نیاز دارند و از آن بهره می‌برند.
از آنجایی که این استروژن گیاهی از لحاظ ساختاری بسیار شبیه به استروژن موجود در بدن انسان است، نگرانی‌هایی را پدید می‌آورد که ممکن است آنها با گیرنده‌های مشابه استروژن در بدن پیوند خورند و موجب فعال شدن این گیرنده‌ها به نوعی که برای سلامت بدن مفید نباشد، گردند.
در مورد خاص آنها نگران رشد سلول‌های سرطانی هستند. زیرا برخی از سرطان‌ها مانند سرطان سینه از مقادیر فراوانی استروژن بهره می‌برد تا به سرعت رشد نماید و گسترش یابد. در برخی موارد نیز نگرانی از تاثیرات احتمالی آن بر باروری مردان نشآت می‌گیرد اما هیچ مطالعه‌ای برای اثبات این نگرانی وجود ندارد.
درباره‌ی سویا و سرطان سینه چه می‌دانید؟
چندین مطالعه در این زمینه تلاش نمود تا دریابد که آیا با مصرف استروژن گیاهی واقعا خطر ابتلا به سرطان مطرح می‌گردد یا خیر؟
این تحقیقات به دو شیوه صورت پذیرفت. نخست در سطح سلولی که محققان تاثیر شایع‌ترین استروژن‌های گیاهی موجود در سویا را بر سلول‌های سرطانی سینه آزمودند و دریافتند که این استروژن گیاهی می‌تواند رشد این سلول‌ها را افزایش دهد.
اما در مطالعاتی که به مقایسه‌ی مناطق مختلف جهان بر مبنای میزان سویای مصرفی آنها پرداخته، نشان داد در مناطقی که سویای بیشتری مصرف می‌شود نرخ سرطان سینه پایین‌تر است.
همین نتایج گیج‌کننده و کاملا ضد و نقیص درباره‌ی تاثیر سویا یک تیم تحقیقاتی را برآن داشت تا تلاش‌های خود را به نحوه‌ی متفاوت و البته کارآمدتری دنبال کنند.
محققان تاثیر سویا را چگونه آزمودند؟
محققان گروهی از موش‌ها را انتخاب نموده و تخمدان آنها را خارج کردند تا با این مدل‌ها بهتر مشخص شود که زنان پس از یائسگی چگونه به تاثیرات سویا پاسخ می‌دهند. آنها برخی از موش‌ها را با استروژن گیاهی خالص سویا موسوم به genistein تغذیه نمودند و به گروه دیگری از موش‌ها رژیم آرد سویا دادند.
همچنین آنها گروهی موش داشتند که به جای سویا، هورمون دریافت می‌کردند و به گروه چهارم از موش‌ها هیچ‌چیز جز دارونما داده نمی‌شد. محققان به تمام این موش‌ها سلول‌های سرطانی سینه را تزریق نمودند که در صورت عدم توجه به تومور سرطانی بدل می‌شد. محققان پس از ۱۲ هفته موش‌ها را کشتند تا دریابند که سلول‌های سرطانی چه روندی را پیش گرفته بودند.
آنها دریافتند تومور موش‌هایی که آرد سویا مصرف می‌کردند کوچک‌تر از تومورهای سرطانی موش‌هایی بود که دارونما دریافت می‌نمودند، به عبارت دیگر آرد سویا به نبرد با رشد سلول‌های کمک شایانی می‌نمود.
با این وجود تومور سرطانی موش‌هایی که استروژن گیاهی خالص مصرف می‌کردند رشد فزاینده‌ای داشت که این امر حاکی از آن بود که ترکیبات شیمیایی خالص توانایی رشد سلول‌های سرطانی را تسریع می‌نماید.
محققان اصل و اطلاعات ژنتیکی تومورها را در هر چهار گروه از موش‌ها مورد بررسی قرار دادند و دریافتند که مصرف آرد سویا کمک شایانی به ژن‌ها می‌کند تا از سرطان پیشگیری نمایند در حالی که genistein خالص، ژن‌های خفته‌ی سرطانی را بیدار کرده و آنها را فعال می‌نماید.
محققان چگونه این تاثیرات را تفسیر کردند؟
محققان تصور می‌کردند نتایج آنها منجر به مصرف روزافزون سویا خواهد شد. در حالی که یافته‌های آنها درباره‌ی genistein مهر تائیدی بر یافته‌های بود که نشان می‌داد استروژن گیاهی رشد سلول‌های سرطانی را تسریع می‌بخشد و از طرف دیگر این تحقیق حاکی از آن بود که تاثیر سویا بر بدن بسیار پیچیده است. احتمالا ترکیبات گوناگونی در گیاهان یافت می‌شود که همچون یک کل با یکدیگر عمل کرده و می‌تواند به جنگ سلول‌های سرطانی برود. در واقع تاثیرات بسیار کمتر برخی از خوراکی های رایج است.
برخی از مصرف سویا اجتناب می‌کنند زیرا می‌هراسند که موجب سرطان سینه در آنها شود. این مطالعه نشان داد که احتمال آن بسیار ضعیف است.
طبق برخی مطالعات دیگر که در این زمینه انجام پذیرفته فراورده‌های سویا که مردم به طور معمول مصرف می‌کنند اغلب بی‌خطرند و حتی از ابتلا به سرطان سینه جلوگیری می‌کنند.
محققان اذعان دارند که ترجیحا افراد مبتلا به سرطان سینه یا دارای پیشینه‌ی ابتلا به سرطان سینه از مصرف هرگونه مکمل که حاوی استروژن گیاهی خالص است اجتناب کنند زیرا داده‌ها و یافته‌ها حاکی از آن است که شکل خالص استروژن رشد تومورها را تسریع می‌کند.
منبع: مجله سلامت