گروه جهاد و مقاومت مشرق - مهدی طحانیان همان آزاده نوجوانی است که به واسطه گفت‌وگو نکردن با خبرنگار هندی به شهرت رسید. نوجوانی با چهره‌ای معصومانه در لباس اسارت که اتفاقات تلخ و شیرین زیادی برایش رقم خورد. طحانیان نماد یک نسل مبارز، آگاه و پاک بود که برای دستیابی به آرمان‌هایش جانانه جنگید، در چنگال دشمن اسیر شد ولی هیچ‌گاه ذره‌ای از آرمان‌هایش کوتاه نیامد. طحانیان نماینده نسلی از شهدای دفاع مقدس است. خودش شهید نشد ولی همان منش و روش را در زندگی‌اش به کار بست و به چهره‌ای درخشان در تاریخ دفاع مقدس تبدیل شد. کتاب «سرباز کوچک امام» به قلم فاطمه دوستکامی به خاطرات طحانیان در طول دوران اسارت می‌پردازد. کتابی خواندنی که با پرداخت دقیق به جزئیات به اثری مرجع و ارزشمند در حوزه ادبیات اسارت تبدیل شده است. حالا با تقریظ خواندنی رهبر انقلاب بر کتاب، دوباره همه نگاه‌ها را به سمت خود کشانده است. «سرباز کوچک امام» اولین بار در سال 1391 منتشر شد و تا پیش از تقریظ به چاپ ششم رسیده بود ولی پس از تقریظ رهبری که توجه دوباره به کتاب را همراه داشت، این اثر از چاپ شانزدهم گذشت. در آخرین ماه‌های سال گذشته رهبر انقلاب تقریظشان بر کتاب را نوشتند و زمان کوتاهی از نگارش این تقریظ بر کتاب «سرباز کوچک امام » گذشته است. به همین مناسبت گفت‌وگویی خواندنی با آزاده سرافراز بیژن کیانی، مدیر مسئول انتشارات پیام آزادگان انجام داده‌ایم که از کتاب «سرباز کوچک امام» و تقریظ مقام معظم رهبری برایمان می‌گوید.
ویژگی اصلی و مهم کتاب «سرباز کوچک امام» چه چیزی است که تا این اندازه مورد توجه قرار گرفت و به یکی از کتاب‌های شاخص ادبیات دفاع مقدس تبدیل شد؟
کتاب «سرباز کوچک امام» حاصل مطالبی است که آزاده عزیز ما مهدی طحانیان بیان کرده‌اند و به صورت مصاحبه‌های متعددی ضبط شده است که بیش از یک سال زمان برده تا به پایان برسد. پس از مصاحبه‌های طولانی، این کار پیاده‌سازی شد و پس از چهار سال زحمات نویسنده و راوی، این کتاب توسط انتشارات پیام آزادگان به چاپ رسید. «سرباز کوچک امام»روند مبارزه آزادگان سرافراز را در زندان‌های رژیم بعث عراق بیان می‌کند و البته مهدی طحانیان خود محور و موضوع اصلی کتاب است ولی در واقع این کتاب سرگذشت آزادگانی است که سال‌ها در زندان‌های عراق زندگی کرده و آن را تجربه نموده‌اند. این کتاب مراحل متعدد زندگی در اسارت، تجربیات حاصل از آن دوران سخت، مقاومت در برابر دشمن، هوشیاری و در صحنه بودن، به روز بودن، خنثی کردن تمام اقدامات تبلیغاتی، پیروی کامل از رهبری نظام، وطن‌دوستی و اثبات این نظر هست که همانطور که دفاع مقدس با تمامی جنگ‌های دنیا ماهیتاً متفاوت بوده است، آزادگان ما نیز بسیار متفاوت از اسرای کشورهای دیگر بوده‌اند. اسارت برای ایرانی‌ها پایان کار نبود بلکه آغاز یک نبرد همه‌جانبه در یک جبهه کاملاً آشکار و رو در رو با دشمن بود. آنچه پیروزی این میدان را مشخص می‌کرد سلاح ایمان و باور به راه و هدفی بود که اسرای ما پیش گرفته بودند. پایان این نبرد، شکست دولت بعثی و تبلیغات آنها و بازگشت سرافرازانه آزادگان به کشور بود.
از نظر شما نقش آقای مهدی طحانیان در روزهای سخت اسارت چه بود؟
در سال‌های ابتدایی جنگ، رژیم بعث عراق تعدادی از اسرای ایرانی را تحت عنوان اطفال جمع‌آوری نمود و نام اردوگاه اطفال را بر آن نهاد و البته از نظر ما آنان مردان غیوری بودند که قبل از اسارت به عنوان رزمنده در میدان جنگ علیه دشمن دلاورانه جنگیدند و اسیر شدند. حزب بعث این کار را با هدف راه‌اندازی تبلیغات سیاسی سنگین علیه ایران انجام داد و خبرنگاران متعددی از کشورهای مختلف دعوت کرد تا این خبر را با هدف تضعیف کشور ایران به دنیا مخابره کنند و به دنیا بگویند که جمهوری اسلامی از موضع ضعف مجبور به فرستادن اطفال به جبهه‌های نبرد است و در اقدامی تبلیغی به دروغ اعلام می‌کند که حزب بعث حاضر است این اطفال را به کشورشان بازگرداند ولی جمهوری اسلامی این پیشنهاد ما را نمی‌پذیرد. این دو اقدام در حوزه بین‌المللی بازتاب بدی برای کشور ما داشت و هنر آقای طحانیان در این بود که در دیداری که با یکی از خبرنگاران خارجی داشتند و می‌خواستند از اردوگاه اطفال مصاحبه کنند، با هوشیاری تمام توانست روند تبلیغات و توطئه دشمن را متوقف کنند. طحانیان با شناخت دقیقی که از دشمن داشت، زمانی که خبرنگار از او می‌پرسد که ما شنیده‌ایم سران عراق می‌خواهند شما را آزاد کنند و به کشورتان بفرستند اما ایران قبول نمی‌کند، نظر شما در این رابطه چیست، در دو جمله به ایشان پاسخ می‌دهند که به اعتقاد بنده اوج هوشیاری این رزمنده بسیجی را می‌رساند. ایشان در ابتدا می‌گوید از کجا معلوم است که این حرف شما درست باشد و دروغ نمی‌گویید؟ یعنی من صحبت شما را باور نمی‌کنم که دولت عراق قصد کرده باشد من و امثال من را آزاد کند. و در جمله بعدی که از نظر بنده خیلی مهم‌تر از جمله ابتدایی است و حکایت از بینش عمیق و عشق یک رزمنده نوجوان به رهبری است، می‌گوید با فرض اینکه ادعای شما درست باشد، امام و رهبر من هر تصمیمی در این باره بگیرند همان درست است و ما گوش به فرمان ایشان هستیم. یعنی حتی اگر دولت عراق صداقت داشته باشد و بخواهد ما را آزاد کند ولی اگر رهبر ما صلاح بداند که ما آزاد نشویم ما می‌پذیریم. این کتاب با محتوای این چنینی روایتگر یک آزاده قهرمان است که در سن 13 سالگی به دست دشمن گرفتار می‌شود و اجازه نمی‌دهد دشمن از او به عنوان یک ابزار تبلیغاتی علیه میهن اسلامی استفاده کند و تا آخرین روز اسارت آگاهانه و شجاعانه در این میدان حضور پیدا می‌کند.
تقریظ مقام معظم رهبری چطور بر این کتاب نوشته شد؟
انتشارات مؤسسه پیام آزادگان با شناختی که از این آزاده سرافراز داشت تلاش کرد تا این روایت صادقانه را در جهت ترویج ایثار و مقاومت به نگارش در آورد و با یاری خدا توانست این کتاب را با عنوان «سرباز کوچک امام» به چاپ برساند و در دسترس عموم قرار دهد و در نهایت توسط رهبر معظم انقلاب تقریظ دریافت نماید. این تقریظ یکی از بلندترین تقریظ‌هایی است که مقام معظم رهبری در حوزه دفاع مقدس نوشته‌اند و عبارت‌هایی که در آن به کار رفته است و همچنین حجم کلمات در نوع خود بی‌نظیر است. ایشان از این کتاب به عنوان یک روایت صادقانه و معصومانه یاد نموده‌اند و اینکه این کتاب بیانگر یکی از معجزه‌های انقلاب است. همچنین این کتاب را برای آنهایی که دچار خودباختگی و دنیازدگی شده‌اند عبرت‌آموز می‌داند. اینها کلماتی است که رهبر در این تقریظ بیان نمودند و توجه به آن بسیار حائز اهمیت است.
چرا باید منتظر ماند تا رهبری تقریظی بنویسند بعد به تبلیغ کتاب پرداخته شود در صورتی که پیش از این مهم می‌توان مردم را با آثار ارزشمند ادبیات دفاع مقدس آشنا کرد؟
حتماً کم‌کاری‌هایی در حوزه فرهنگ وجود دارد و متولیان فرهنگی با مسئولیت‌های رسمی و غیررسمی کم‌کاری‌هایی دارند که باعث می‌شود سنت تقریظ‌نویسی شروع شود، رهبری به میدان بیایند، خلأها را پر کنند و جنبشی به وجود آورند. متولیان فرهنگی باید کتاب بخوانند ولی نمی‌خوانند، باید کاری کنند ولی نمی‌کنند و همین باعث نقصان می‌شود. اگر حوزه فرهنگ شرایط عادی و طبیعی‌اش را طی می‌کرد به این مرحله نمی‌رسیدیم که رهبری روی کتاب‌ها تقریظ بنویسند. قطعاً نقصی در عملکردها وجود دارد که ایشان وارد میدان می‌شوند. رهبر هر جا کاستی ببینند ناچار می‌شوند خودشان برای حل مسئله پای به میدان بگذارند. البته باید گفت از زمان تأسیس انتشارات پیام آزادگان در سال 86 در طول این 10 سال از 850 عنوان کتاب چاپ شده با موضوع آزادگان در سراسر کشور 190 عنوان مربوط به مؤسسه پیام آزادگان است که یک چهارم کل کتاب‌های دفاع مقدس با موضوع آزادگان را شامل می‌شود. در سال آینده نیز هفت عنوان کتاب در این زمینه چاپ و منتشر خواهد شد که مخاطبانش را پیدا خواهد کرد.
حال با توجه به تقریظ رهبری شما برای معرفی بهتر کتاب و آشنایی مردم با این اثر چه برنامه‌هایی دارید؟
این یک فرصت استثنایی برای مؤسسه پیام آزادگان است و به همین جهت کارگروه مشترکی از مؤسسه پیام آزادگان و مؤسسه انقلاب اسلامی با هدف ترویج این امر و استفاده هرچه بهتر از تقریظ مقام معظم رهبری تشکیل شده است. درصدد هستیم توسط این کارگروه و همچنین همفکری دفتر مقام معظم رهبری از این فرصت در جهت ترویج و نشر آثار و ارزش‌های دفاع مقدس استفاده کنیم. پس از برگزاری نشست خبری در رابطه با کتاب در سال جاری نیز جلسات نقد و معرفی این کتاب با حضور پژوهشگران دفاع مقدس تشکیل خواهد شد که از نظرات آنها برای بهتر شدن کتاب و ارتباط مؤثر با نسل امروز و حضور کتاب در نمایشگاه بین‌المللی کتاب استفاده خواهیم نمود. قبل از گرفتن تقریظ این کتاب به چاپ ششم نیز رسید ولی از آنجایی که تقاضاهای متعددی برای این کتاب وجود دارد درصدد هستیم این کتاب در تیراژهای بالایی چاپ شود و هم‌اکنون در حال انجام مراحل اداری آن هستیم که سریع‌تر این کتاب در دسترس همگان قرار گیرد.
منبع: روزنامه جوان