سرویس جهان مشرق - اعلام برگزاری انتخابات زودهنگام در تاریخ ۲۴ ژوئن سال جاری میلادی برابر با ۳ تیرماه ۱۳۹۷ از سوی رجب طیب اردوغان با واکنش‌های موافق و مخالف فراوانی در داخل ترکیه و با انتقادهای در سطح جهانی مواجه شده است.

موضوع برگزاری انتخابات زودهنگام ترکیه به تیتر یک رسانه‌های این کشور تبدیل شد و اکثر کشورها نیز به‌نوعی به پوشش و تحلیل این تصمیم دولت اردوغان پرداختند. رجب طیب اردوغان در نشست خبری که به همین مناسبت برگزار شد اعلام کرد که انتخابات ریاست جمهوری و پارلمانی ترکیه روز یکشنبه ۲۴ ژوئن ۲۰۱۸ سوم تیر ۱۳۹۷ برگزار خواهد شد. بر اساس اصلاحیه تغییرات قانون اساسی ترکیه که در همه‌پرسی یک سال پیش به تائید مردم این کشور رسید قرار بود انتخابات بعدی ریاست جمهوری و مجلس در ۳ نوامبر ۲۰۱۹ یعنی ۱۲ آبان برگزار شود. بر اساس همین اصلاحیه قانون اساسی ترکیه اگر مجلس ملی ترکیه تصمیم به برگزاری انتخابات زودهنگام بگیرد هر دو انتخابات در یک روز انجام خواهد شد.

طرح برگزاری انتخابات زودهنگام ریاست جمهوری و پارلمانی ترکیه از طرف حزب عدالت و توسعه و حزب حرکت ملی‌گرا (در روز ۲۴ ژوئن سال جاری میلادی) در مجلس این کشور مطرح گردید و با ۳۸۶ آرای نمایندگان مجلس به تصویب رسید.

«اسماعیل قهرمان» رئیس مجلس ترکیه پس از اعلام نتایج رأی‌گیری در سخنانی گفت: «صندوق‌های رأی قلب دموکراسی کشور ترکیه است. ما طرفدار جمهوریت و دموکراسی هستیم و جمهوریتمان تا ابد ادامه خواهد داشت. یک ملت، یک پرچم، یک وطن و یک دولت نقطه اشتراک همه مردم ترکیه در قانون اساسی است. برخی اتفاقات تلخ در کشور روی داد، اما همانند ۱۵ جولای اینجا هم در کنار هم بودیم؛ همیشه در کنار هم خواهیم بود. همه این‌ها موقتی است و هدف همه ما پیشرفت و توسعه ترکیه است.»

 با تصویب مجلس ترکیه، انتخابات زودهنگام این کشور رسماً به تصویب رسید و قرار شد تا دومین انتخابات ریاست جمهوری با رأی مستقیم مردم و بیست و هفتمین دوره انتخابات مجلس برگزار شود؛ انتخاباتی که بر اساس رفراندوم سال گذشته قانون اساسی سرنوشت ترکیه را دگرگون و سیستم انتخاباتی ریاستی را تحکیم خواهد کرد.

اعلام خبر رسمی برگزاری انتخابات زودهنگام در ترکیه در حالی است که اکثر کارشناسان داخلی این کشور با توجه به تغییر قانون اساسی آن را پیش‌بینی کرده بودند.

به نظر کارشناسان، برگزاری انتخابات پیش از موعد در ترکیه بیانگر وخامت اوضاع اقتصادی در این کشور است. روند اقتصادی کشور مثبت نیست و ترکیه با مشکلات بزرگی ازجمله بیکاری روبروست و حل این مشکلات برای دولت اردوغان امکان‌پذیر نیست. حزب عدالت و توسعه با برگزاری انتخابات زودهنگام، پیش از فرارسیدن شرایط بدتر اقتصادی و افزایش نارضایتی‌ها سعی در فرار از شکست انتخاباتی پیش رو دارد. دولت اردوغان تلاش می‌کند در فضایی که هنوز حمایت و رضایت عمومی نسبت به عملیات نظامی ارتش ترکیه بر ضد نیروهای کُرد در منطقه عفرین سوریه وجود دارد از این فرصت استثنائی برای پیشبرد اهداف و برنامه‌های آینده خود در عرصه سیاست داخلی بخصوص برای تأثیرگذاری بر نتیجه انتخابات و نیز مقابله با چالش‌های امنیتی در داخل ترکیه و امتداد مرزهای مشترک خود با سوریه و عراق استفاده کند. در زمان حمله نظامی به شمال سوریه حتی احزاب مخالف مانند حزب جمهوری‌خواه خلق ترکیه که اصلی‌ترین حزب اپوزیسیون در ترکیه به شمار می‌رود از اقدام نظامی ترکیه علیه کردهای عفرین (به خاطر ریشه‌های عمیق ملی‌گرایی ترک در ساختار قدرت و افکار عمومی ترکیه) اعلام حمایت کردند.

در این زمینه بیشتر بخوانید:

«زن آهنین» در کمین رجب طیب اردوغان/ مرال آکشنر به دنبال شکست حزب عدالت و توسعه

از اعلام کاندیداتوری زن آهنین تا افزایش اختلافات داخلی در حزب عدالت و توسعه

دمیرتاش: مبارزات انتخاباتی در ترکیه ناعادلانه است

به نظر اکثر صاحب‌نظران این عرصه، رجب طیب اردوغان برای پوشش نهادن بر بحران اقتصادی موجود، فرار از افزایش نارضایتی‌ها، مقابله با نگرانی‌های به وجود آمده در جامعه و در راستای در تنگنا قرار دادن احزاب مخالف دولت برای جلوگیری از بسیج کامل نیروها و امکانات و جلوگیری از شکست احتمالی حزب عدالت و توسعه، شرایط فعلی را برای بهره‌برداری از احساسات ملی‌گرایانه بسیار مناسب می‌داند و با توجه به موجی که ناشی از جنگ ارتش ترکیه در شمال سوریه و عراق است، سعی دارد تا هرچه سریع‌تر مخالفان خود را از صحنه خارج نماید. اردوغان تلاش می‌کند تا زمانی که بازار حمایت از عملیات نظامی بر ضد نیروهای کرد و سیاست‌های او گرم است این انتخابات برگزار شود.

 از زمان اعلام انتخابات زودهنگام در ترکیه تاکنون چهره‌های سرشناسی نامزدی خود را در انتخابات ریاست جمهوری ترکیه به‌صورت غیررسمی اعلام کرده و اقدامات لازم را برای رسمیت بخشیدن به آن آغاز کرده‌اند. اولین فردی که نامزدی وی در انتخابات ریاست جمهوری ترکیه آشکار است خود شخص رجب طیب اردوغان رئیس‌جمهور فعلی و رهبر حزب عدالت و توسعه ترکیه است. دومین فرد که از آن به‌عنوان اصلی‌ترین رقیب انتخاباتی اردوغان نام ‌برده می‌شود مرال آکشنر، رئیس حزب «iyi» ترکیه است. آکشنر که از ۱۹۹۵ میلادی در پارلمان ترکیه حضور دارد؛ بعد از جدایی از حزب حرکت ملی ترکیه، حزب خوب «iyi» را تأسیس کرده است و هم‌اکنون برای رسمیت بخشیدن به نامزدی خود در ریاست جمهوری برای جمع‌آوری ۱۰۰ هزار امضا تلاش می‌کند.

 فضا و شرایط سیاسی و اقتصادی حاکم بر ترکیه به فاصله دو ماه مانده به برگزاری انتخابات پارلمانی و ریاست جمهوری از برخی جهات شبیه به شرایط حاکم بر انتخابات پارلمانی دوره گذشته است؛ با این تفاوت که اکنون تمدید وضعیت فوق‌العاده دست احزاب مخالف را برای فعالیت‌های بیشتر انتخاباتی، سازمان‌دهی و ائتلاف‌سازی با دیگر گروه‌های اپوزیسیون بسته است. ابهام و تردید اصلی در مورد این انتخابات اعلام نشدن کاندیداهای احزاب جمهوریت خلق، دمکراتیک خلق و سعادت است.

در کل بر اساس نظرسنجی‌های که در داخل ترکیه انجام‌شده است؛ طرف داران حزب حاکم (حزب عدالت و توسعه) از برتری ۵۵ درصدی آرای خود خبر می‌دهند ولی نظرسنجی‌های احزاب اپوزیسیون خبر از آرای ۴۸ درصدی حزب عدالت و توسعه می‌دهد که بیانگر دشواری کار برای اردوغان در کسب اکثریت آرا است. ولی باز به نظر می‌رسد که جذب آرای ۸ درصدی دیگر احزاب جهت پیروزی در انتخابات کار زیاد دشواری برای اردوغان و حزب او نباشد و به‌احتمال‌زیاد و قوی اردوغان به خواسته و میل خود (که هدفش هم از برگزاری این انتخابات زودهنگام پیروزی در آن است) خواهد رسید.

البته نباید از رفتار و اظهارات دیگر کشورها هم در این مورد غافل شد. شاید اعتراض دولت امریکا (متحد استراتژیک ترکیه و ناتو در منطقه) به اعلام برگزاری انتخابات زودهنگام در این کشور که گفته بود: «از برگزاری انتخابات زودهنگام در ترکیه درحالی‌که قانون وضعیت اضطراری و فوق‌العاده در این کشور برقرار است نگران است» درنهایت بر رویی آراء مأخوذه تأثیر گذاشته و نتیجه انتخابات را دستخوش تغییر نماید؛ چراکه بیان این‌گونه سخنان از طرف مقامات ایالات‌متحده سرانجام باعث تحریک بیشتر احساسات ضدآمریکایی در کشور مسلمان ترکیه شده و موجب می‌شود تا گروه‌های هجمه کننده به آمریکا آرای بیشتری کسب کنند.

بنابراین می‌توان گفت که انتخابات زودهنگام و تمدید حالت فوق‌العاده یک استراتژی از سوی رجب طیب اردوغان و حزب عدالت و توسعه برای سرپوش گذاشتن بر روی بحران‌های متعدد امنیتی، سیاسی و اقتصادی است تا مردم تحت تأثیر فشارهای رسانه‌ای و بحران‌های برخاسته از تمدید وضعیت اضطراری دچار اشتباه شده و نتوانند با آزادی و فراغ بال دست به انتخاب مطلوب بزنند.

https://sputnik.az/world/۲۰۱۸۰۴۱۸/۴۱۴۹۳۸۴۷۷/turkiyede-novbedenkenar-prezident-ve-parlament-seckileri-kecirilecek.html

https://۱tv.ge/az/news/turkiyede-vakhtindan-evvel-prezident-ve-parlament-sejkileri-iyunun-۲۴-de-kejirilejek/

https://www.yenisafak.com/gundem/cumhurbaskani-erdogan-۲۴-haziranda-erken-secime-gidiyoruz-۳۲۴۵۸۴۵

http://www.hurriyet.com.tr/gundem/erdogandan-erken-secim-icin-son-dakika-aciklamasi-۴۰۸۰۹۱۷۵

https://www.aksam.com.tr/siyaset/turkiye-۶۵-gun-sonra-sandik-basinda/haber-۷۲۷۵۲۶

https://www.sabah.com.tr/gundem/۲۰۱۸/۰۱/۰۹/cumhurbaskani-erdogandan-bahcelinin-ittifak-aciklamalarina-yanit

http://www.haberturk.com/iste-chp-den-iyi-partiye-gecen-۱۵-milletvekilleri-۱۹۳۰۳۵۶