به گزارش مشرق، لایحه عضویت ایران در کمیته مبارزه با پولشویی و تامین مالی تروریسم (FATF) در مجلس شورای اسلامی در حال بررسی است. ایرادات زیادی به این لایحه وارد شده است و حتی در برهه‌ای این لایحه در آستانه مسکوت شدن قرار گرفته بود.
اما با فشارهای دولتی و حمایت برخی نمایندگان حامی دولت، این لایحه در حال بررسی است. آنچه بیشتر منتقدان درباره این لایحه مطرح کرده‌اند، دسترسی بی‌قاعده خارجی به سیستم بانکی ایران و همین‌طور سوءاستفاده سیاسی از این دسترسی‌ها به بهانه مبارزه با پولشویی است.
بیشتر بخوانید:
آمریکایی‌ها پیگیر اجرای FATF از سوی ایران
یکی از نخستین مواردی که منتقدان به آن اشاره کرده‌اند این بوده است که به بهانه لایحه مبارزه با پولشویی و تامین مالی تروریسم، وزارت خزانه‌داری آمریکا بر سیستم بانکی ایران مسلط شده و سپس با استناد به اینکه حامیان و بازوان نفوذ ایران در منطقه غرب آسیا، در آمریکا به عنوان گروه‌های تروریستی شناخته می‌شوند، همکاری‌های ایران با این گروه‌ها را مختل کند. این موضوع در حالی است که دولت آمریکا محدود کردن قدرت ایران در منطقه را یکی از اهداف مهم خود در غرب آسیا برشمرده و حتی دونالد ترامپ در چند نوبت اعلام کرده است یکی از دلایل او برای خروج از برجام، پایان دادن به نفوذ منطقه‌ای ایران بوده است.
در چنین شرایطی، منتقدان می‌گویند عضویت بی‌قاعده ایران در FATF در واقع بسترسازی فشار آمریکا بر ایران برای عقب‌نشینی تهران از سیاست‌های منطقه‌ای خود است. دیروز معاون وزیر اقتصاد صراحتا این نگرانی منتقدان را تایید کرد. معاون بانک، بیمه و شرکت‌های دولتی وزیر اقتصاد گفت برخی مقررات FATF برای سیستم بانکی کشور مشکلاتی ایجاد می‌کند و یکی از این مشکلات درباره گروه‌هایی است که مورد تایید ایران هستند اما از سوی کشورهای غربی به عنوان گروه‌های تروریستی شناخته می‌شوند.
به گزارش روابط عمومی پژوهشکده پولی و بانکی، عبدالرحمن ندیمی‌بوشهری درباره فرآیند تصویب لایحه عضویت ایران در کمیته مبارزه با پولشویی و تامین مالی تروریسم گفت: نمایندگان مجلس شورای اسلامی به عنوان افراد قانونگذار در کشور حق دارند برای عضویت در FATF نگرانی داشته باشند. وی افزود: امکان دارد برخی از مقررات موجود در FATF مشکلاتی را برای سیستم بانکی کشور ایجاد کند یا اساسا منطبق با تفکرات ما در کشور نباشد.
معاون بانک، بیمه و شرکت‌های دولتی وزیر اقتصاد توضیح داد: به عنوان نمونه برخی از سازمان‌هایی که مورد تایید ایران هستند، کشورهای دیگر بویژه غربی‌ها ممکن است آنها را سازمان‌های تروریستی بدانند و برعکس، برخی از گروه‌هایی که ما آنها را تروریست می‌دانیم، در تعاریف آنها تروریست نباشند. ندیمی‌بوشهری ادامه داد: نمایندگان مجلس می‌گویند چرا وقتی که ایران خود بزرگ‌ترین قربانی تروریسم بوده و بیشترین زیان و صدمه را از تروریست‌ها در طول ۴۰ سال گذشته دیده است، افرادی مانند وزیر خارجه آمریکا با پررویی تمام یکی از اتهامات خود علیه ما را حمایت از تروریسم می‌نامند.
ندیمی‌بوشهری در عین حال اظهار داشت: نمی‌توانیم FATF را نادیده بگیریم و بگوییم عضو آن نمی‌شویم زیرا FATF یک سازوکار بین‌المللی است و اگر می‌خواهیم با بانک‌های دنیا کار کنیم، ناگزیر هستیم خود را با شرایط آن تطبیق دهیم. وی تاکید کرد: یکی از مهم‌ترین مبناها درباره FATF آن است که بانک‌ها بتوانند با بانک‌های خارجی کار کنند اما لازمه آن تطبیق با FATF و مبارزه با پولشویی است. معاون وزیر اقتصاد با بیان اینکه حتما باید مقررات مربوط به FATF و پولشویی رعایت شود، اظهار داشت: نکته مهم آن است که این مقررات باید با تفکرات دینی و اخلاقی ایران همراه باشد؛ ممکن است طرف‌های مقابل قصد خدعه داشته باشند و بخواهند سوءاستفاده کنند ولی واقعیت این است که اگر واقعا به دنبال مبارزه با پولشویی و تامین مالی تروریسم باشند، ایران از همه جلوتر است. وی در عین حال خاطرنشان کرد: FATF در زمینه مبارزه با پولشویی و تامین مالی تروریسم فرم درست کرده و دستورالعمل تدوین کرده و ما باید دقت کنیم در زمان تصویب قوانین، قانونی را تصویب نکنیم که در آینده مانع از عملیات بانکی شود.
معاون بانک، بیمه و شرکت‌های دولتی وزیر اقتصاد خاطرنشان کرد: از آنجایی که ما نسبت به غربی‌ها بی‌اعتماد هستیم، نمایندگان حق دارند نگران برخی از مسائل باشند زیرا همواره ما به تعهدات خود براساس اصول دینی و اخلاقی‌مان پایبند بوده‌ایم اما طرف‌های غربی تعهدات‌شان را بعضا زیر پا گذاشته‌اند.
ثانیه‌شماری آمریکا برای تصویب FATF در ایران
مواضع آمریکایی‌ها نشان می‌دهد این کشور در انتظار تصویب لایحه FATF در مجلس شورای اسلامی است. بررسی مواضع آمریکایی‌ها نشان می‌دهد آنها برای فشار بر ایران و محدود کردن قدرت منطقه‌ای کشورمان، حساب ویژه‌ای روی FATF باز کرده‌اند. خبرگزاری مهر روز گذشته گزارشی منتشرکرد که در آن اظهارات برخی مقامات آمریکایی درباره استقبال از تصویب FATF منتشر شده است. به عنوان نمونه، خوان زاراته، معاون سابق مدیریت مبارزه با تروریسم و جرائم مالی در وزارت خزانه‌داری آمریکا برای تبیین بهتر جایگاه FATF در فشار بر ایران، می‌گوید: «برای قرار دادن ایران در تنگنا و سخت‌تر کردن شرایط برای این کشور، به حضور کامل FATF نیاز است.
برای اینکه ایران از نظام مالی منزوی شود، لازم است FATF برای تایید قضاوت‌هایی پیرامون نظام مالی ضدپولشویی و مبارزه با تروریسم مداخله کند. دنی گلاسر و چیپ پونسی، ۲ دیپلمات برجسته در فضای مالی جهانی و متخصص در بحث مبارزه با پولشویی از سوی ایالات متحده یک فرآیند مطمئن را در درون نظام FATF گنجاندند که رژیم ایران را تحت نظارت‌های دقیق قرار می‌داد». خانم سیگال مندلکر، معاون تروریسم و اطلاعات مالی وزارت خزانه‌داری آمریکا نیز ۱۵ خردادماه جاری در نشستی به میزبانی لابی ضدایرانی «بنیاد دفاع از دموکراسی‌ها» در اظهاراتی از عدم تصویب لایحه مربوط به FATF در ایران انتقاد کرد و گفت: «در طول بیش از یک دهه، FATF ریسک تامین مالی تروریسم برآمده از ایران و تهدیدی را که این ریسک برای نظام مالی بین‌المللی ایجاد می‌کند یادآور شده است. با این وجود، ایران تعهدات بین‌المللی‌اش برای پاکسازی نظام مالی خود، برخورد با فعالیت‌های غیرقانونی و توقف کامل تامین مالی تروریسم را اجرا نکرده است. در روزهای پس از برجام، ایران فرصت کافی داشت اقدامات لازم را برای آنکه به یک کشور دارای ارزش سرمایه‌گذاری بدل شود، انجام دهد.
بار این مسؤولیت بر عهده ایران بود تا گام‌های لازم برای مشروعیت‌بخشی به خود را بردارد. و باز هم ایران این کار را نکرد. ماه فوریه، FATF به این جمع‌بندی رسید که ایران بخش اعظم الزامات برنامه اقدام مقابله با پولشویی و مقابله با تامین مالی تروریسم را انجام نداده است. FATF برای نخستین‌بار در یک بیانیه علنی فهرستی جامع از نواقص اصلی ایران را منتشر و بر ریسک تامین مالی تروریسم و تهدید ناشی از آن برای نظام مالی بین‌المللی تاکید کرد». مندلکر پس از آن ۹ خواسته FATF را که در بیانیه اسفند ۹۶ آمده بود، تکرار کرد. پنجمین مورد از این ۹ موردی که مندلکر اشاره می‌کند، «تلاش برای تصویب و اجرای کنوانسیون تامین مالی تروریسم (TF)» است.
احتمال آبستراکسیون نمایندگان معترض در جلسه علنی امروز برای تصویب نشدن FATF
نماینده مردم مشهد در مجلس از احتمال آبستراکسیون در جلسه علنی امروز مجلس از سوی ۱۰۰ نماینده برای جلوگیری از تصویب احتمالی FATF خبر داد. حجت‌الاسلام نصرالله پژمان‌فر، نایب رئیس کمیسیون فرهنگی مجلس شورای اسلامی در گفت‌وگو با تسنیم، درباره قرار گرفتن لایحه الحاق جمهوری اسلامی ایران به کنوانسیون FATF در دستور کار صحن علنی پارلمان گفت: به‌رغم اینکه هیات‌رئیسه مجلس اصرار دارد این لایحه را در دستور کار قرار دهد اما نمایندگان حق قانونی خود می‌دانند که مقابل طرح‌ها و لوایحی که هیچگونه کار کارشناسی پشت سر آن نبوده و آسیب‌های فراوانی برای کشور دارد، مقاومت کنند.
وی با بیان اینکه امروز در موضوع FATF هیچگونه پاسخی درباره بحث کنوانسیون بین‌المللی مقابله با تامین مالی تروریسم وجود ندارد، افزود: برخی معتقدند پیوستن به FATF موضوعی غیر از الحاق ایران به کنوانسیون مقابله با تامین مالی تروریسم است، این در حالی است که به گفته آنها ما در ذیل FATF عمل نمی‌کنیم؛ باید به این افراد گفت یا به این مسائل آگاهی ندارند یا طور دیگری فکر می‌کنند. نماینده مردم مشهد در مجلس شورای اسلامی تصریح کرد: در توافق بین‌المللی که ایران به عنوان برنامه جامع اقدام امضا کرده و پذیرفته است، ۴۱ مورد دستوراتی ذکر شده که FATF نیز جزو همان برنامه‌ها است. وی با بیان اینکه در جلسه علنی امروز جمعی از نمایندگان تلاش خواهند کرد مانع تصویب این کنوانسیون در صحن مجلس شوند، اظهار داشت: سعی داریم از ظرفیت قانون اساسی و آیین‌نامه در این زمینه کمک بگیریم البته اگر رئیس مجلس اجازه دهد حرف‌ها زده شود. نایب رئیس کمیسیون فرهنگی مجلس شورای اسلامی گفت: اگر در جلسه یکشنبه، رئیس جلسه اجازه نداد مانع تصویب این کنوانسیون شویم حدود ۱۰۰ نماینده هم‌قسم شده‌اند جلسه را ترک کنند تا از طریق آبستراکسیون، لایحه الحاق ایران به FATF تصویب نشود.
منبع: روزنامه وطن امروز