به گزارش مشرق، 12 تیرماه سال 96 بود که قرارداد توسعه فاز 11 با کنسرسیومی به رهبری توتال فرانسه منعقد شد.
طی این قرارداد قرار بود بیش از 2 میلیارد دلار سرمایه‌گذاری در این پروژه صورت گیرد، زمان اجرای قرارداد 20 ساله و در طول این مدت 335 میلیارد مترمکعب گاز غنی از این فاز برداشت شود.
براساس این قرارداد مقرر شده بود 290 میلیون بشکه میعانات گازی، 14 میلیون تن گاز مایع، 12 میلیون تن اتان و 2 میلیون تن گوگرد به همراه 315 میلیارد مترمکعب گاز شیرین از این فاز تولید شود.
بیشتر بخوانید
فرانسوی‌ها چگونه ژنرالِ نامدار را قال گذاشتند؟+ عکس
بعد از امضای این قرارداد که در قالب مدل جدید قراردادی (IPC) منعقد شد رسانه های دولتی به تعریف و تمجید از این قرارداد پرداختند و با تیترهای مختلف ذوق زدگی خود را از حضور شرکت توتال فرانسه که از بدنام ترین شرکت های اروپایی طی سالیان مختلف در ایران بوده است نشان دادند.
جالب تر اینکه مسئولان صنعت نفت ایران نیز در جلسه امضای قرارداد و حتی بعد از آن ذوق زدگی خود را نشان دادند
* بیژن زنگنه وزیر نفت بعد از امضای این قرارداد با اشاره به انتقادات منتقدین از نقاط ضعف این قرار داد گفت: برخی گمان می کنندامضای این قرارداد اسلام را به خطر می اندازد اما این قرارداد اسلام را تقویت می کند!
* منصور معظمی معاون سابق وزیر نفت بعد از امضای این قرارداد گفته بود آمریکا نمی تواند خطری برای صنعت نفت ایران داشته باشد و توتال با تهدید های آمریکا ایران را ترک نمی کند.
* بیژن زنگنه در صحن علنی مجلس گفته بود قرارداد برای ایران امتیاز زاست.
* امیرحسین زمانی نیا معاون امور بین الملل وزیر نفت بعد از امضای این قرار داد اعلام کرد: قرار داد با توتال نشان دهنده عبور از تحریم ها است و این قرار داد آخرین قرارداد شرکت ملی نفت ایران با اروپایی ها نخواهد بود.
آنچه که ملاحظه شد تنها گوشه ای از صحبت و اظهار نظرهای شاذ مسئولان وزارت نفت است.
همزمان با امضای قرار داد با توتال کاشناسان و دلسوزان صنعت نفت 11 ایراد اساسی به قرارداد توتال وارد دانستند که بخشی از آن در گزارشی با عنوان «10 ابهام درباره قرارداد فاز 11 پارس جنوبی با توتال» در همین خبرگزاری منتشر شد.
از طرف دیگر برخی از کارشناسان که حامی دولت بودند مانند غلامحسین حسنتاش از این قرارداد لب به انتقاد گشودند و مواردی را مطرح کردند که در این قرارداد دیده نشده بود از جمله اینکه اگر توتال بخواهد مانند قبل ایران را ترک کند آیا جریمه می شود یا خیر؟
با این حال مسئولان وزارت نفت رسما اعلام کردند این قرارداد به نحوی تنظیم شده است که اگر ایران مجددا تحریم شود توتال از ایران خارج نمی‌شود و تنها با تحریم های شورای عالی امنیت ملی توتال از ایران خارج خواهد شد و در صورت خروج از ایران نیز چیزی عاید این شرکت نخواهد شد.
با این حال از زمان انعقاد این قرارداد در اواسط تیرماه سال 96 تا فروردین ماه سال 97 رسانه های مختلف موضوع قرارداد را از مسئولان صنعت نفت پیگیری کردند و هر بار مسئولان صنعت نفت رسما اعلام می کردند که مناقصات فاز 11 در حال برگزاری است.
بیژن زنگنه در دی سال گذشته گفته بود قرارداد توتال بدون وقفه در حال پیگیری است و مناقصات به جز مناقصه حفاری در حال انجام است و تمام پیمانکاران مشخص شده اند.
از سوی دیگر علی کاردر در نشست خبری خود در نمایشگاه بین المللی صنعت نفت اعلام کرد توتال تاکنون 90 میلیون دلار در فاز 11 پارس جنوبی سرمایه گذاری کرده است و ظاهرا توتال قصد ندارد ایران را ترک کند.
* خروج آمریکا و خروج توتال
اواسط اردیبهشت ماه بود که آمریکا از برجام خارج شد و به دنبال آن برخی از شرکت های اروپایی نیز تصمیم گرفتند در شرایطی که حتی قراردادهای مختلفی را منعقد کرده بودند از ایران خارج شوند. یکی از این شرکت ها همین شرکت توتال فرانسه است که نزدیک به 37 درصد از سهام این شرکت متعلق به سهامداران آمریکایی است و تصمیم توتال مبنی بر ترک ایران تمام رشته های مسئولان صنعت نفت ایران را پنبه کرد و نشان داد که متاسفانه علارغم آنچه که تاکنون در خصوص قرارداد با توتال گفته می شد آنقدر هم محکم نبود که مانع از خروج این شرکت از ایران شود.
خروج توتال از فاز 11 پارس جنوبی موجب شد تا دوباره نگاهی به اظهارات برخی از مسئولان دولتی بیاندازیم در حالی که محمدباقر نوبخت، سخنگوی دولت از امضای این قرارداد به «فرو ریختن کامل دیوار تحریم‌ها» تعبیر کرد اما امیرحسین زمانی‌نیا، معاون امور بین‌الملل وزیر نفت در مصاحبه با یکی از خبرگزاری‌ها به نکات مهمی درباره این قرارداد اشاره کرد که قابل تامل است.
معاون زنگنه در این مصاحبه درباره حضور توتال در فاز 11 پارس جنوبی و راهبرد این شرکت فرانسوی در زمینه تحریم‌های کشورمان گفت: «یقین داشته باشید که توتال تمام جوانب حضور در ایران را بررسی کرده و کاملا بر اساس مقرراتی که برایش در نظرگرفته شده است، عمل می‌کند. شک نکنید که با آمریکایی‌ها نیز هماهنگ کرده‌اند». همچنین زمانی‌نیا تاکید کرد: «اگر تحریم باز گردد، تمامی این قراردادها تا یک ساعت بعد منحل می‌شود و این امری طبیعی است».
این اظهارات در حالی بیان شد که ساعاتی قبل از انتشار مصاحبه مذکور، سخنگوی دولت در نشست خبری هفتگی خود، قرارد توتال را نشان‌دهنده بی‌اثر بودن اراده‌های شکل گرفته بر اساس تزریق نااطمینانی در فضای ایران خواند و در پاسخ به سوالی در خصوص اعمال فشار دولت آمریکا به کشورهایی که با ایران قرارداد نفتی امضا کردند و احتمال لغو این قرارداد، گفت: «این حرف بی اساس است و اکنون فضایی که دولت ترامپ در آمریکا علیه منافع جمهوری اسلامی ایران در آمریکا ایجاد کرده و درحال تلاش است تا اجماعی برای آن بیافریند را می‌دانید. با وجود چنین اراده‌ای در دولتمردان جنگ طلب آمریکا شرکت توتال فرانسه طی فرآیندی در چارچوب تفاهمنامه جدید قراردادهای نفتی آمد و قراردادی ۲۰ ساله با جمهوری اسلامی ایران با شرکای خود امضا کرد که این نشان از اراده این شرکت‌ها برای همکاری با ایران است».
*اظهار نظر عجیب زنگنه در خصوص تحریم نفتی ایران
«بیژن زنگنه» وزیر نفت اخیرا بدون اشاره به نام افرادی اعلام کرده است اگر در کار وزارت نفت تاخیر نمی انداختند نفت ایران تحریم نمی شد.
وی در گفت و گو با خبرگزاری خانه ملت اعلام کرده است: اگر صادرات نفت کشور چهار میلیون بشکه در روز بود دیگر آمریکا نمی‌توانست نفت ایران را تحریم کند، چرا که خروج نفت ایران بسیار برایش زیان بار بود، همانگونه که نتوانست روسیه را تحریم نفت و گاز کند چون مقدار تولید نفت و گاز روسیه به مقداری بود که بازار تحمل خروج روسیه را نداشت.
مسئولان صنعت نفت بارها و بارها در جلسات مختلف نسبت به انتقادات صورت گرفته به قرارداد توتال واکنش منفی نشان داده بودند و ا اینکه چرا به این قرارداد انتقاد شد گلایه کرده بودند و انتظار داشتند مانند آنچه که با توتال امضا شد حداقل 10 قرارداد دیگر امضا شود.
در صورتی که قرارداد توتال به حدی دارای ایراد و اشکال بود که توتال توانست به راحتی از ایران خارج شود و ایران نیز نتوانست از حقوق خود دفاع کند. در عین حال با توجه به اینکه از شروع قرارداد تا به تولید رسیدن یک میدان مهم نفتی در ایران هرگز کمتر از سه سال طول نکشیده است، عملا هیچ کارشناس زبده نفتی حاضر ننخواهد بود اعتبار خود را پای چنین گفته پر اشتباهی بگذارد.
این اتفاق در حالی رخ داد که نزدیک به 5 سال توسعه فاز 11 به دلیل عدم حضور توتال در ایران و انتظار برای امضای برجام به تاخیر افتاده بود و طرف مقابل توانسته بود بیشترین میزان گاز را از نقطه مرزی این میدان مشترک برداشت کند.
جالب اینجا است که مسئولان وزارت نفت هنوز منتظر حضور توتال در ایران هستند و اعلام کرده اند از فرضت 60 روزه ای که به توتال داده اند 26 روز مانده است و در صورت خروج این شرکت کار توسعه توسط چینی ها و بعد از ان توسط شرکت سوم که همان شرکت پتروپارس است انجام خواهد شد.
شرکت ایرانی پتروپارس که به تنهایی توانسته بود چندین پروژه گازی را در داخل ایران راهبری کند در این قرارداد فقط سهم 19 درصدی دارد. حال باید تا 26 روز آینده منتظر ماند تا تکلیف فاز 11 مشخص شود.