سرویس جهان مشرق- پس از مزاحمت‌های هوایی و دریایی در دریای چین شرقی و جنوبی در دوره اوباما  و جنگ تعرفه‌های تجاری در دوره ترامپ، دور جدیدی از سرمایه گذاری‌های امنیتی آمریکا در جنوب شرق آسیا را شاید بتوان سومین نشانه تشدید تنش میان واشینگتن و پکن قلمداد کرد.

پنجاه‌ویکمین نشست آسه‌آن در سنگاپور در آخرین روزهای خود شاهد اعلام یک خبر تنش‌زا از سوی مایک‌ پمپئو وزیر امور خارجه آمریکا بود. دو موضوع، محور صحبت‌های وی را تشکیل داد: تحریم کره شمالی و همکاری امنیتی با کشورهای جنوب شرق آسیا.

در موضوع اول و با توجه به اعلام نگرانی کنگره آمریکا از تداوم فعالیت‌های هسته‌ای پیونگ‌یانگ علی‌رغم توافقات پرسروصدای انجام‌شده میان دانلد ترامپ و کیم جونگ اون، پمپئو از کشورهای آسه‌آن خواست تا به تحریم‌های تشدیدشده علیه کره شمالی تا خلع کامل این کشور از تسلیحات هسته‌ای ادامه دهند.

اما در موضوع دوم، وزیر خارجه آمریکا اعلام کرد در حالی که از سال ۲۰۰۴ میلادی تا کنون سرمایه‌گذاری‌های واشینگتن در جنوب شرق آسیا ۱۳۰۰ درصد افزایش داشته است، حالا کاخ سفید قصد دارد یک سرمایه‌گذاری ۳۰۰ میلیون دلاری را در دستور کار قرار دهد. این جدا از ۱۱۳ میلیون دلاری است که در کشورهای منطقه در حوزه فناوری، انرژی و زیرساخت‌ها سرمایه‌گذاری خواهد کرد.

وی که در جریان سفری ۵ روزه به مالزی، اندونزی و سنگاپور قرار داشت و در نشست وزرای خارجه اعضای ده گانه آسه‌آن با حضور مقاماتی از سایر کشورهای و سازمان‌های بین‌المللی سخنرانی می‌کرد، هدف از سرمایه‌گذاری ۳۰۰ میلیون دلاری را تقویت امنیت دریانوردی، گسترش کمک‌های بشردوستانه، تقویت توانمندی‌های حافظ صلح و مقابله با تهدیدهای فراملی (transnational threats) عنوان کرد.

این سخنرانی یک روز پس از آن انجام شد که چین و سازمان آسه‌آن در یک رخداد مهم، توافقاتی برای چگونگی بهره‌گیری از دریای چین جنوبی انجام دادند. این قسمت از آب‌های آزاد در جنوب شرق آسیا بارها موضوع اختلافات پکن با همسایگانش بوده، به ویژه اینکه برخی فعالیت‌های چین در این آبراه مهم تجاری مانند ساخت جزایر نظامی موجب اعتراض مقامات سایر کشورها شده است.

ایالات متحده با هدف بهره‌گیری از اختلافات یادشده با انجام مانورهای نظامی در آب‌های منطقه خود را در جبهه همسایگان چین جای داد و حالا از این طریق و به بهانه اعطای ۳۰۰ میلیون دلار به این کشورها، جای پایی برای خود در سیاست‌های نظامی منطقه و حتی شاید در زمین منطقه باز کرده است.

پر واضح است که منظور از «حفظ صلح» و «مقابله با تهدیدهای فراملی»، همان مهار قدرت روزافزون چین در منطقه است. هنوز سه ماه از مانور نظامی چین در دریای چین جنوبی نگذشته است که طی آن چندین مدل بمب‌افکن در جزایرِ نظامی مستقر شد تا به قول بیانیه ارتش آن کشور قابلیت «پوشش کل منطقه و اجرای حمله در هر زمان و در تمامی مسیرها» تمرین شود. اتفاقاً تابستان دو سال پیش بود که پس از برگزاری مانورهای روسیه در مرزهای غربی‌اش، ناتو ۴۰۰۰ هزار نیرو در کشورهای شرق آسیا مستقر کرد.

به بیان دیگر واشینگتن نمی‌خواهد هیچ منطقه‌ای در دنیا، به ویژه منطقه‌ای چون جنوب شرق آسیا که از ارزش اقتصادی بالایی برخوردار است، به دلیل کوچکی کشورها یا ضعف قدرت نظامی‌شان به حیات خلوت پکن تبدیل شود.

شاید این در نگاه اول همان‌گونه که پمپئو گفته است، یک اقدام بشردوستانه تلقی شود، اما مشکل از آنجا شروع می‌شود که بدانیم آمریکا در طول دهه‌های گذشته در سایر مناطق جهان نیز همین نفوذِ نهادینه‌شده را در پیش گرفته است و نتیجه آن وابستگی و افزایش سلطه بوده است.

واشینگتن اجازه نداده است شرق اروپا در اتحاد روسیه (و پیش‌تر شوروی) باقی بماند، نگذاشته است چپ‌های آمریکای لاتین پیمان‌های گذشته میان کشورهای آن منطقه با آمریکا را تضعیف کنند، نمی‌خواهد غرب آسیا از سوی کشورهای واقع در این منطقه مدیریت شود و حتی اروپای غربی را در صورت پایبندی به پیمانی که خود واشینگتن نیز چند سال پیش آن را امضا کرده بود، تهدید می‌کند.

نتیجه تداوم این روند که از سویی با بهره‌گیری از اختلافات موجود میان کشورهای هر منطقه و از سوی دیگر با فشارهای متنوع سیاسی، اقتصادی و نظامی پیگیری می‌شود، گشترش چتر سلطه ایالات متحده در سراسر جهان خواهد بود. این همان استعمار جدید است.

منابع

http://fa.euronews.com/2018/05/19/china-airforce-military-excercise-south-china-island

https://www.theguardian.com/world/2018/aug/04/us-pledges-300m-security-funding-for-south-east-asia

http://www.irna.ir/fa/News/82990271

https://www.independent.co.uk/news/world/europe/russia-nato-border-forces-map-where-are-they-positioned-a7562391.html