سرویس جهان مشرق- از نیمه دسامبرِ سال جاری، تعرفه جدید ۱۰ درصدی دولت آمریکا بر ۳۰۰ میلیارد دلار از واردات چین اِعمال می‌شود و به نظر می‌رسد این اقدام همزمان با اعمال تحریم علیه هوآوی، جنگی که در ماه‌های گذشته می‌رفت با مذاکرات دو طرف آرامتر شود را وارد مرحله پرتنش‌تری خواهد کرد.

ابتدا قرار بود این تعرفه از اول سپتامبر اعمال شود اما وقتی فقط پنج روز پس از اعلام آن، چین تعدادی از قراردادهای خرید محصولات کشاورزی از آمریکا را تعلیق کرد، کاخ سفید با تعویق آن تا ۱۵ دسامبر موافقت کرد. پکن از این فرصتِ به وجود آمده برای مذاکره با واشینگتن بهره می‌گیرد، اما فقط به حرف بسنده نخواهد کرد. در این جنگ تجاری، چین به جز اعمال متقابل تعرفه بر کالاهای آمریکایی دست‌کم از دو روشِ دیگر برای مقابله به مثل استفاده کرده و اگر همه اینها بی‌نتیجه بماند، از «گزینه اتمی» بهره خواهد گرفت.

بی‌اعتناییِ کنترل‌شده به واشینگتن در عرصه بین‌المللی

بخشی از راهکار چین، بی‌اعتنایی به واشینگتن در عرصه بین‌المللی است که نمونه واضح آن ایران است. طبق سخنان مدیر اجرایی پروژه فاز ۱۱ پارس جنوبی، قرارداد استخراج این حوزه گازی با چین به مرحله نهایی نزدیک می‌شود به این معنا که با رفتن توتال، چین به جای ۳۰% حالا ۸۰.۵% از سهام این پروژه را در اختیار خواهد داشت و این در شرایطی که دولت آمریکا و مقامات آن از اعمال سخت‌ترین تحریم‌های تاریخ علیه ایران سخن گفته، ناقضان تحریم را تهدید می‌کنند.

توسعه حوزه نفتی یادآوران در خوزستان،  پایانه خروجی بندر جاسک در ساحل دریای عمان و لوله انتقال نفت خام میان این دو پروژه یکی دیگر از برنامه‌های چین در ایران است که در حال چکش‌کاری است. قرار است بندر جاسک قابلیت بارگیری یک میلیون بشکه در روز را داشته باشد ضمن اینکه یک پالایشگاه در همان بندر برای تصفیه نفت و تولید محصولات مرتبط راه‌اندازی شود. هلدنیگ باختر، شریک ایرانیِ این پروژه خواهد بود و البته همه این قراردادها نیز با توجه به شرایط تحریمی با مشوق‌هایی از سوی ایران خواهد بود.

کاهش سرمایه‌گذاری در آمریکا

مهمترین تأثیر فشارهای ترامپ بر واردات محصولات چینی به آن کشور، نه کاهش واردات چینی بلکه کاهش سرمایه‌گذاری شرکت‌های چینی در آمریکا بوده است. این کاهش آن قد محسوس است که جز یک اقدام تلافی‌جویانه و عاقبت‌نگرانه از سوی دولت چین نمی‌تواند باشد.

طبق آماری که فارِن پالسی منتشر کشده است، چین در سال ۲۰۱۶ میلادی ۱۷۷ قرارداد به مبلغِ بیش از ۴۵ میلیارد دلار برای سرمایه‌گذاری در آمریکا امضا کرده بوده که در ادامه روندِ رو به رشدش در سال‌های پیش بوده، اما از آن پس یک سقوط آزاد ثبت شده تا جایی که در سال ۲۰۱۸ میلادی ۳۶ قرارداد، آن هم تنها به مبلغ ۲ میلیارد دلار ثبت شده است.  

گزینه اتمی: بهره‌گیری از ذخیره هنگفت دلاری

پایگاه راشاتودی اما از «گزینه اتمی» چینی‌ها حکایت کرده که اگر راه‌های دیگر برای اقناع آمریکا به پایان جنگ تجاری کافی نباشد، رو خواهد شد. چین ۱.۴ تریلیون دلار از آمریکا اوراق قرضه در اختیار دارد که در واقع حکم دلار را دارد. این مبلغ اگر به صورت دقیق و هدایت‌شده به هر بازاری تزریق شود، شوکی به آن وارد خواهد کرد که موجب سقوط دلار و فروپاشی آن بازار خواهد شد، چیزی شبیه بحران اقتصادی که در سال ۲۰۰۸ میلادی آمریکا و کشورهای غربی را درنوردید.

اتفاقاً پیش از آن دوره بحران نیز چند چهره شاخص در اندیشکده‌های دولتی چین به امکان استفاده از این ذخیره ارزی برای به هم ریختن بازارهای غرب اشاره کرده بودند هر چند ظاهراً بحران اقتصادی ۲۰۰۸ خودبخود از وال‌استریت کلید خورد.

سقوط دلار از اهداف بلندمدت چین در سال‌های اخیر بوده و بارها این را به اثبات رسانده است، نمونه آن راه‌اندازی بورس انرژی در شانگهای برای تبادل نفت و گاز بر اساس رنمینبی (نام پول چین که واحد آن یوآن است) در مارس سال گذشته میلادی بود. این گونه اقدامات فضا را برای جایگزینی دلار در بسیاری از معاملات بین‌المللی آماده می‌کند و زمانی که با یک سقوط جدی در ارزش دلار همراه می‌شود، تعداد زیادی از کشورها را از زیر چتر دلار خارج خواهد کرد. باید دید سیاست محتاطانه چین در عرصه بین‌المللی چگونه گزینه اتمی را به نفع خود مدیریت خواهد کرد.  

منابع

https://www.rt.com/business/۴۶۶۷۱۶-china-nuclear-option-us

https://foreignpolicy.com/۲۰۱۹/۰۸/۱۹/the-united-states-will-miss-chinas-money

https://foreignpolicy.com/۲۰۱۹/۰۷/۳۰/charts-that-show-how-china-pulling-out-america-us-investment

https://www.maritime-executive.com/article/china-starts-trading-in-crude-futures

https://www.china-briefing.com/news/the-us-china-trade-war-a-timeline