مهدی ابراهیمی از انگشترسازانی است که از سن 14 سالگی وارد حرفه انگشترسازی شده و اکنون در این کار سابقه 30 ساله دارد. اوایل شاگرد طلاساز بود ولی اکنون استادکاری است که در این حرفه حرفی برای گفتن دارد.

ببینید:

عکس/ کافه انگشتر کجاست؟

وی به ترتیب ملیله‌سازی، طلاسازی و نقره‌سازی را تجربه کرده و ملیله‌سازی را از رشته‌های منسوخ شده در قم عنوان می‌کند. او توانایی خلق انگشتر، گردنبند، سینه ریز، گوشواره را با واسطه هنر دست خود دارد.

اندازه‌گیری انگشت نخستین مرحله ساخت انگشتر است. اندازه رینگ انگشترها از 40 تا 72  میلیمتر است ولی برخی اوقات سایز انگشت متقاضی به اندازه‌ای بزرگ است که اندازه هیچ یک از رینگ‌ها نیست بنابراین انگشترساز خودش انگشت فرد را اندازه‌گیری و اقدام به ساخت انگشتر می‌کند.

زمان ساخت یک انگشتر از نصف روز تا دو هفته متغیر است. سنگ‌های انگشتری فیروزه، یاقوت، زمرد، عقیق و... هر یک بر اساس سلیقه و هدف خاصی از سوی اشخاص انتخاب می‌شود. طرح انگشتر روی کاغذ پیاده می‌شود سپس ریخته‌گری نقره صورت می‌گیرد و به واسطه ابزار، قالب‌ها و شکل روی کار در می‌آید.

سوهان، اره، سرمته‌ها و قلم‌های مختلف استفاده می‌شود تا فرم دلخواه روی انگشتر پیاده شود. پس از تکمیل، سمباده‌های مختلف از زبر تا نرم استفاده شده تا کار خش‌گیری شود و در نهایت نیز برای براق شدن پولیش می‌شود تا مانند آینه بدرخشد.

نبود قوانین برای جلوگیری از کارهای کپی

ابراهیمی در زمینه نامگذاری طرح‌های انگشترها می‌گوید: طرح‌های قدیمی نام‌های محدودی داشت که از جمله آنها که از قدیم باقی مانده چهارچنگی، فیلی، شطرنجی و دامله است ولی اکنون به اندازه‌ای طرح‌ها گسترده شده که هر سازنده بر اساس ذوق خود برای طرح انگشتری خود یک اسم انتخاب می‌کند.

وی با بیان مثالی در زمینه طرحی با نام سپهر تصریح می‌کند: این طرح را ضمن تماشای آسمان طراحی کردم بنابراین نام آن را سپهر گذاشتم.

این هنرمند با بیان اینکه حدود 500 مدل طرح‌های شخصی بنده است می‌گوید: ساخت طرح‌های اصیل یک ماه زمان نیاز دارد ولی زمانی که وارد بازار می‌شود برخی افراد کپی‌برداری می‌کنند. در برابر چنین افرادی کاری نمی‌توان کرد زیرا قوانین مؤثر در این بخش وجود ندارد.

ابراهیمی با بیان اینکه حکاکی روی نگین از قدیم الایام رسم بوده و اکنون گسترده‌تر شده است می‌گوید: برخی مردم دوست دارند روی نگین انگشترشان ذکری حکاکی شود که از جمله آنها می‌توان به اسامی و حدیثی از ائمه اطهار(ع)، اسماءالله و حتی آیت الکرسی اشاره کرد.

به گفته وی نگین و سنگ با یک حرکت خطا ممکن است بشکند بنابراین اگر فردی نگین گران قیمت داشته باشد به طور معمول به ما مراجعه می‌کند زیرا بر خلاف سازندگان دیگر سنگ گارانتی می‌شود در حالی که در مغازه برخی همکاران نوشته شده «در صورت شکسته شدن نگین شما هیچ مسؤولیتی متوجه ما نیست».

این انگشترساز با سابقه با بیان اینکه اگر کسی بخواهد انگشتری بسازد با سرمایه اندک می‌تواند وارد این کار شود. اصلی‌ترین ابزار این کار را فرز، سوهان‌ها، اره‌ها و انواع سرمته‌ها و قلم‌ها، سمباده و لاستیک، گیره، پیچ و میزکار عنوان می‌کند.

انگشترسازی رشته‌ای مناسب برای بانوان

وی معتقد است: انگشترسازی می‌تواند یکی از رشته‌های پرطرفدار برای بانوان باشد زیرا با یک میز کار و صندلی و تعدادی ابزار می‌توانند در منزل کار کنند و سفارش خود را به بازار تحویل دهند.

ابراهیمی میزان درآمد فرد در صورت دریافت آموزش کامل را ماهانه 2 میلیون تومان عنوان می‌کند و می‌افزاید: اکنون چند نفر از شاگردانم به صورت مستقل مشغول کار شدند ولی اکثر بانوان بیشتر برای سرگرمی آموزش دریافت می‌کنند.

تنگ شدن عرصه رقابت با افزایش تعداد انگشترسازان

وی در پاسخ به پرسشی در زمینه افزایش تعداد انگشترسازان و  لطمه به بازار انگشترسازی می‌گوید: معتقد به بازار اقتصاد آزاد هستم هر اندازه بخواهند انگشترسازان می‌توانند وارد این رشته شوند ولی هر چه تعداد زیادتر باشد عرصه رقابت تنگ‌تر می‌شود و قوی‌ترها باقی می‌مانند و ضعیف‌ترها باید شغل خود را عوض کنند.

این انگشترساز ضمن ابراز نگرانی از سازندگان جدیدی که تجربه کمی دارند و خواسته یا ناخواسته سبب بی‌اعتمادی مشتریان می‌شوند می‌افزاید: برخی افراد به طور عمدی وارد بازار کار شدند و نقره را با کیفیت پایین عرضه می‌کنند و عیار را پایین می‌آورند و به هر وسیله‌ای می‌خواهند کسب سود کنند که این امر از مشکلات اصلی محسوب می‌شود.

 عیار را به طور معمول رو یا داخل حلقه حک می‌کنند که عیارهای 925، 900، 84 برای نقره مشاهده می‌شود. 925 عیار استرلینگ است و هر اندازه پایین‌تر بیاید کیفیت کمتر می‌شود. اسم و آدرس سازنده داخل حلقه انگشترهای حرفه‌ای درج می‌شود مانند قم، ابراهیمی.

اقتصاد ضعیف ضربه به بازار انگشترسازی

ابراهیمی ضعف اقتصادی را از جمله مشکلات موجود ذکر می‌کند و می‌افزاید: اگر اقتصاد قوی باشد مردم فرصت پیدا می‌کنند پس از اینکه مایحتاج آنها تأمین شد به ذوق و علاقه خود برسند ولی زمانی که در تأمین مایحتاج مشکل داشته باشند به انگشتر فکر نمی‌کنند.

وی معتقد است: دستفروشان که انگشتر خرید و فروش می‌کنند به بازار ضرر می‌زنند و ممکن است به مردم نیز انگشتر بدلی بفروشند.

این انگشترساز در زمینه تأمین سنگ‌های انگشتر می‌گوید: اکثر سنگ‌ها از مشهد است و فیروزه از نیشابور و برخی از سنگ‌ها از کشورهای دیگر تأمین می‌شود که یاقوت و زمرد از جمله آنها است.

وی انگشترسازی را از مشاغل سخت نمی‌داند و معتقد است: انگشترسازی هنری زیبا است و انرژی مثبت به سازندگان منتقل می‌کند که برای آنها لذت‌بخش است.

ابراهیمی تصریح می‌کند: کسانی که می‌خواهند وارد این حرفه شوند به پیش زمینه نیاز ندارند و اگر کسی علاقه داشته باشد بهتر رشد می‌کند. کسانی که این حرفه را می‌آموزند باید خلاقیت خود را پرورش دهند.

صادرات کار هنرمند نیست

وی با اشاره به شرکت در 35 نمایشگاه و نمایشگاهی در لبنان می‌گوید: استقبال از انگشتر در این نمایشگاه خوب بود و مراجعه‌کنندگان به کارهای ایرانی علاقه داشتند.

این هنرمند در زمینه ورود پیدا نکردن در زمینه صادرات تصریح می‌کند: من هنرمند این کار هستم پس از صرف زمان برای کسب تجربه بهتر است که به تولید بپردازم. صادرات شامل امور و مسائل مختلفی است که فرد باید انجام دهد.

وی ابراز امیدواری می‌کند وضعیت اقتصادی بهتر شود زیرا با بهتر شدن وضعیت اقتصادی خواه یا ناخواه وضعیت انگشترسازی نیز بهتر می‌شود.

ابراهیمی به کسانی که در این حرفه اشتغال دارند توصیه می‌کند: جهانی‌تر فکر کنند اکنون زمان رقابت بین همکاران نیست بلکه رقابت اصلی کل سازندگان ایرانی با کل سازندگان کشورهایی مانند چین، هند و... است.

وی ضمن ابراز رضایت از شغل خود می‌گوید: انگشترسازی شغل هنری است و از نظر بازده مالی مناسب است ولی اکنون به دلیل شرایط بازار، یک مقدار رکود داشته است.

این انگشترساز خواستار رسیدگی مسؤولان در سطح کلان شد می‌گوید: قوانینی قرار دهند تا در مواردی که تولیدات وجود دارد قاچاق نشود اگر چنین فرآیندی به وجود بیاید و جلوی قاچاق را بگیرند به جرأت می‌توان بیان کرد این شغل ظرفیت پذیرش و اشتغال دارد.

وی خاطرنشان می‌کند: قانون اشتباه موجود باید اصلاح شود تا هیچ صنایع دستی وارد ایران نشود زیرا مهد صنایع دستی در ایران وجود دارد.

ابراهیمی از واردات کالا و انگشترهای چینی تنها به دلیل ارزان‌تر بودن اظهار تعجب می‌کند و می‌افزاید: این کالاها ارتباطی به ریشه‌های هنری و فرهنگ ما ندارد بنابراین باید از واردات آنها جلوگیری کرد.

وی با بیان اینکه قیمت انگشترها را بازار تعیین می‌کند می‌گوید: قیمت یک انگشتر در بازار بر اساس شناخت از سازنده، حرفه‌ای بودن و عرصه رقابت تعیین می‌شود که رقابت در این بخش تنگاتنگ است.

انگشترسازی با هنر پیوند خورده و انگشترسازان زحمات فراوانی متحمل می‌شوند تا انگشتری ساخته شود در حالی که وجود انگشترهای چینی و دیگر کشورها در بازار با قیمت کمتر، شرایط را برای عرضه انگشترهای صنایع دستی سخت کرده است بنابراین بسیاری از انگشترسازان با آگاهی از این امر خواستار رسیدگی برای حل این معضل هستند تا جلوی جولان این انگشترها در بازار گرفته شود.

انگشترسازان نیز باید خود را برای رقابت گسترده‌تر آماده کنند تا شاهد خودنمایی این هنر اصیل در عرصه جهانی باشیم.