به گزارش مشرق، محمدجواد اکبرپور مدیر گروه مطالعات نظامی مرکز در مصاحبه با تارنمای مرکز اسناد و تحقیقات دفاع مقدس، ضمن اشاره به توجه نقش و جایگاه مقاومت مردمی در جنگ تحمیلی، اظهار داشت: مقاومت مردمی به‌عنوان یکی از موضوعات مهم در حوزه تاریخ نظامی جنگ ایران و عراق است. مقاومتهای پراکنده نیروهای مردمی در سراسر نوار مرزی ایران و عراق به‌عنوان مهم‌ترین عامل در کندشدن هجوم سراسری دشمن نقش به سزایی در ناکامی استراتژی جنگ برق‌آسای ارتش عراق داشت.
بیشتر بخوانیم:
وقتی عملیات تمام می‌شد به کلاس درس برمی‌گشتم / دفتر سیاسی سپاه، تحلیل جامعی از جنگ به مسئولین کشور می‌داد / ابتدا فرماندهان به حضور راویان معترض بودند
نبرد در کانال ماهی؛ عملیات کربلای ۵ چگونه شکل گرفت؟
جزئیاتی جدید از عملیات کربلای ۵
وی متذکر شد: در آثاری که تاکنون در مورد مقاومت مردمی در ابتدای جنگ منتشرشده - به علت اینکه هدف اصلی ارتش عراق در خوزستان بود – در اکثر موارد روی روایت مقاومت مردمی در خوزستان متمرکزشده است. این در حالی است که مقاومت نیروهای مردمی و عشایر بومی منطقه نوار مرزی کرمانشاه به‌عنوان یکی از نقاط مهم مقاومتهای ابتدای جنگ محسوب می‌شود و تا به امروز اثر درخوری برای توصیف و تبیین حماسهها و رشادتهای مردم این منطقه در ابتدای جنگ منتشرنشده است.
اکبرپور بابیان اینکه قالب اکثر آثار منتشره در این حوزه، عمدتاً خاطره بوده در ادامه افزود: این کتاب «مقاومت مردمی در نوار مرزی استان کرمانشاه» از اولین آثار و کتب پژوهشی در حوزه جبهه میانی است که سعی دارد با روش تاریخ‌نگاری مستند و توصیفی و فارغ از مجادلات سیاسی و صنفی به تشریح وقایع صحنه نبرد و مقاومت جانانه نیروهای مردمی و سپاه و ارتش در منطقه عمومی قصرشیرین و سرپل ذهاب بپردازد.
مدیر گروه مطالعات نظامی مرکز در رابطه با روند پژوهش و نگارش این اثر در مرکز، اظهار داشت: در مقطع آغاز جنگ هشت‌ساله، به علت اینکه بخش جنگ در دفتر سیاسی سپاه هنوز شکل نگرفته بود راویان و تاریخ‌نگاران در صحنه میدانی حضور نداشتند و زمینه ثبت و ضبط تمامی رخدادها و تحولات صحنه نبرد فراهم نشد. ازاین‌رو پس از عملیات ثامنالائمه و تشکیل بخشی در دفتر سیاسی سپاه، کمبود اطلاعات و فقر داده در مورد حوادث مقطع آغازین جنگ به‌خوبی مشهود بود براین اساس مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ در سال ۱۳۶۰ و ۱۳۶۱ به‌منظور جمع‌آوری اطلاعات و اخذ مصاحبه میدانی از نیروهای حاضر در مقاومت مردمی مقاطع اولیه جنگ به سراسر نوار مرزی ازجمله نوار مرزی کرمانشاه اعزام کرد.
وی افزود: یکی از این افراد آقای اسداله احمدی از راویان و تاریخ‌نگاران این مرکز بود که با حضور در خطوط و شهرهای قصرشیرین، سرپلذهاب، سومار و نفتشهر از نزدیک اقدام به جمع‌آوری اطلاعات کرد. ازاین‌رو ایشان برای انجام پژوهش و نگارش در این رابطه تعیین شد. نامبرده با انجام سفرهایی در سالهای ۱۳۹۴ و ۱۳۹۵ نسبت به تکمیل اطلاعات و رفع کاستیهای اطلاعاتی این پروژه مبادرت کرد و تلاش نمود تا با تألیف کتاب مقاومت در منطقه فراموش‌شده به تشریح رخدادها و تحولات این جبهه در ابتدای جنگ بپردازد.
اکبرپور کتاب «مقاومت مردمی در نوار مرزی استان کرمانشاه» را مشتمل بر ۵ فصل دانست و گفت: فصل اول کتاب وضعیت کلان منطقه نوار مرزی استان کرمانشاه را با تکیه‌بر محور قصر شیرین، به لحاظ جغرافیای تاریخی، جغرافیای انسانی و جغرافیای نظامی منطقه بررسی اجمالی می‌کند و به‌طورکلی جایگاه اهمیت استان کرمانشاه را در درگیری ایران و عراق برای مخاطب، تشریح می‌کند.
وی افزود: در فصل‌های دوم و سوم، اوضاع سیاسی و نظامی منطقه از تنگه باویسی تا خود منطقه سومار را به لحاظ تحولات و رخدادهایی که در انقلاب تا آغاز جنگ، اتفاق افتاده، بررسی می‌کند. نویسنده کتاب با تکیه‌بر مصاحبه‌هایی که در سال ۶۲ از مردم بومی منطقه انجام داده بود و در سال ۹۴ این مصاحبه‌ها را از افرادی که در منطقه بودند، دوباره تکرار کرد و همچنین اسنادی که در مرکز بود، روزبه‌روز اقدامات و تحرکات ضدانقلاب داخلی و دشمن خارجی ارتش بعث عراق را در این دوره موردبررسی قرار می‌دهد.
مدیر گروه مطالعات نظامی مرکز نقطه عطف این دو فصل را بررسی جنگِ ماقبلِ جنگ دانست و تصریح کرد: یعنی حجم تحرکات و اقدامات ارتش عراق، پیش از شروع رسمی جنگ، در شش ماه نخست سال ۱۳۵۹ هرچه به سمت شهریور پیش می‌رود همانند دوره جنگ ماقبل جنگ است.
وی عنوان کرد: وقتی خواننده کتاب را می‌خواند، تحلیل مناسبی از شیب تصاعدی، تجاوزات و تحرکات مرزی عراق را به خواننده القا می‌کند و متوجه می‌شود هرچه به سمت شهریور پیش می‌رود حجم اقدامات و تحرکات عراق و ضدانقلاب در منطقه چند برابر نسبت به قبل از خودش می‌شود.
اکبرپور با اشاره به اینکه فصل چهارم کتاب «مقاومت مردمی در نوار مرزی استان کرمانشاه» به روند تهاجم ارتش عراق به محور قصر شیرین، سرپل ذهاب، نفت شهر و سومار می‌پردازد، بیان داشت: در این بررسی نویسنده کتاب، لحظه‌به‌لحظه، روزبه‌روز و پاسگاه به پاسگاه، روند تهاجم ارتش عراق را در این منطقه تا نحوه اشغال قصر شیرین و سرپل ذهاب و سایر محورها مثل گیلان غرب و نفت شهر بررسی کرده است.
وی افزود: نویسنده در فصل پنجم، روایت مردم را از دوره اشغال بررسی کرده است. بسیاری از صحنه‌های دردناکی که عموم مردم از آوارگی و گرفتاری ابتدای مردم در ابتدای جنگ که در این کتاب توصیف‌شده است کمتر از صحنه های ارزشمند مقاومت مردم خرمشهر ندارد.
در مورد دیگر ویژگی این کتاب، اظهار داشت: توصیف وقایع آن زمان‌بر اساس روایت مردم که تقریباً به خاطر نقل بی‌واسطه بودنش، اهمیت کتاب را دوچندان کرده، یکی از نقاط عطف این کتاب است که در کنار قلم خوشی که بعضی از جاها به خاطر ماهیت نظامی کتاب است، روح حماسی خیلی خوب در این کتاب، خودش را نشان داده است.
وی بیان کرد: این کتاب تقریباً در ۴۰۰ صفحه به رشته تحریر درآمده، فرآیند پژوهش و نگارش کتاب به خاطر تحقیقاتی که وجود داشته قریب به ۱۰ سال طول کشیده است و اکنون هم در مرحله آماده‌سازی برای انتشار است.
اکبرپور با اعلام اینکه دوره آزادسازی این مناطق، در جلد دوم این کتاب پرداخته خواهد شد، گفت: در جلد دوم علاوه بر اینکه روند آزادسازی مناطق اشغالی و مرزی استان کرمانشاه را توضیح می‌دهد، به سه عملیات مهم مطلع الفجر، محمد رسول‌الله و بازی دراز ۱ و ۲، به شکل مفصل می‌پردازد.