سرویس اقتصاد مشرق - در روزهای اخیر بحث درباره‌ی پیوستن به دو کنواسیون پالرمو و CFT داغ است. این موضوع که بعد از فراز و نشیب‌های طولانی به مجمع تشخیص مصلحت نظام رسید، در جلسه روز ششم بهمن ماه در اولین دور بررسی، به نتیجه نهایی نرسید و به جلسه آتی موکول شد.
بیشتر بخوانید
آزمون بزرگ برای مجمع تشخیص مصلحت نظام
پاسخ ۱۸ بندی به ادعاهای حامیان تصویب لوایح مرتبط با FATF
توکلی: همه قبول دارند پالرمو و CFT با استقلال ما سازگار نیست
براساس آنچه در رسانه ها مطرح شده، مهم‌ترین علت موافقین برای پیوستن به این کنواسیون‌ها خارج شدن از لیست سیاه و برطرف شدن مشکلات بانکی است اما سوال اساسی که باید قبل از تحلیل درست و غلط بودن پیوستن به این کنوانسیون‌ها طرح شود این است که چه تضمینی برای خارج شدن از لیست سیاه و برطرف شدن مشکلات تحریم‌ها وجود دارد؟ در پاسخ به این سوال، ذکر چند نکته ضروری است.
جای خالی تامین مالی اشاعه در برنامه اقدام مخصوص ایران
ماموریت‌های مهم FATF در سه محور مبارزه با تامین مالی تروریسم، مبارزه با پول‌شویی و تامین مالی اشاعه سلاح‌های کشتار جمعی است.
در تابستان ۱۳۹۵، این نهاد برنامه اقدام مشترکی در ۴۱ بند مخصوص ایران ابلاغ کرد. این برنامه به طور مستقیم بر روی دو ماموریت مبارزه با تامین مالی تروریسم و مبارزه با پول‌شویی تاکید کرده‌است. در این ۴۱ بند هیچ اشاره‌ای به بحث تامین مالی اشاعه سلاح‌های کشتار جمعی نشده‌است. اما در متن توصیه های FATF این مسئله به صراحت بیان شده است.
بهانه سلاح‌های کشتار جمعی، اهرم فشار جدید آمریکا علیه ایران
با دقت در متن توصیه‌های FATF، در بند شماره ۷ مستقیماً به تامین مالی اشاعه سلاح‌های کشتار جمعی اشاره کرده‌است. بند شماره هفتم با عنوان " تحریم‌های مالی هدفمند مرتبط با تامین مالی اشاعه‌ای" کشورهای عضو را به اجرای تحریم‌های مالی هدفمند مطابق با قطعنامه‌های شورای امنیت، موظف کرده‌است.
همچنین در ذیل بند ۷ ذکر شده‌است که تمام قطعنامه‌های جاری شورای امنیت که تحریم‌های مالی هدفمند را شامل می‌شود، باید مورد توجه کشورها قرار گیرد.
علاوه براین همه‌ی قطعنامه‌های آینده و جانشین مرتبط با این موضوع هم شامل توصیه بند ۷ می‌شوند. از مهم‌ترین قطعنامه‌های شورای امنیت که مستقیماً با کشور ما در ارتباط است، قطعنامه ۲۲۳۱ است.
این بحث با توجه به این امر که آمریکا برای فشارهای جدید به ایران سلاح‌های کشتار جمعی را بهانه قرار داده‌است، اهمیت دو چندانی پیدا می‌کند.
مشاور ارشد سابق وزیر خزانه‌داری آمریکا، الیزابت روزنبرگ، نیز معتقد است که رئیس جدید آمریکایی FATFبه عنوان فرصت برای آنان محسوب می‌شود و می‌توانند از طریق این نهاد به اهداف تامین مالی اشاعه‌گری خود برسند.
گام‌های FATF تمام نشدنی است
نکته مهم دیگری که باید به آن توجه کرد؛ گفته‌ی صریح خود نهاد FATF است. این نهاد بعد از پذیرش برنامه اقدام ۴۱ بندی توسط ایران، در بیانیه‌ی منتشر شده ۵ تیرماه ۱۳۹۵ به طور واضح اظهار داشته‌است که در صورت اجرای کامل برنامه اقدام به گام‌های بعدی خواهیم رفت.
این اظهارات صریح در کنار خالی بودن بحث تامین مالی اشاعه‌گری در برنامه اقدام ۴۱ بندی مخصوص ایران و همچنین مواضع دولتمردان آمریکایی، بیانگر این است که گام و اهرم فشار بعدی FATF موشک‌های ایران خواهدبود.
همچنین اروپاییان موشک‌های ایران را سلاح کشتار جمعی به حساب می‌آورند و بعد از برجام هم چندین مرتبه مذاکرات موشکی را مطرح کرده اند.
برای مثال در شهریورماه سال جاری وزیر امور خارجه فرانسه، ژان ایو لودریان، خواستار مذاکره در مورد برنامه موشکی ایران شد. همچنین در آذرماه نیز انگلیس و فرانسه، خواستار برگزاری نشست شورای امنیت سازمان ملل، برای بررسی آزمایش موشکی ایران شدند.
آیا از لیست سیاه خارج می‌شویم؟
موافقان تصویب کنوانسیون های CFT و پالرمو معتقدند که با پیوستن به این کنوانسیون ها، ایران از لیست سیاه خارج می شود. محمدجواد ظریف وزیر امور خارجه، در ماه آبان همین سال جاری اشاره کرد که با پیوستن به این دو کنوانسیون ایران از لیست سیاه خارج می‌شود. اما تجربه کشور کره‌شمالی نمونه خوبی در رد این ادعا است.
کره‌شمالی در سال ۲۰۱۳ به کنوانسیونCFT و در سال ۲۰۱۶ به کنوانسیون مقابله با جرائم سازمان یافته (پالرمو) پیوست با این حال از لیست کشورهایی که باید علیه آنان اقدامات متقابل اتخاذ شود، خارج نشد. دلیل عدم خروج این کشور فعالیت‌های موشکی بود، در نتیجه کره‌شمالی متهم به تامین مالی اشاعه‌گری سلاح‌های کشتار جمعی (موشکی و هسته‌ای) شد.
باید توجه کرد که ذکر نکردن تامین مالی اشاعه سلاح‌های کشتار جمعی در برنامه اقدام ۴۱ بندی بی هدف نبوده‌است. غرب و آمریکا بارها در اظهارات خود به برنامه موشکی ایران اشاره کردند و سعی داشته بعد از مذاکرات هسته‌ای، با ایران بر سر برنامه موشکی مذاکره کنند.
اظهارات مقامات آمریکایی و تجربه عینی کره‌شمالی نشان می‌دهد، مسئله پول‌شویی و تروریسم و پیوستن ایران به کنوانسیون‌های پالرمو و CFT، پایان بهانه‌های آنان نیست.تضعیف بنیه دفاعی ایران همیشه جزو اهداف آمریکا و غرب بوده‌است.
براساس این شواهد می‌توان پیش بینی کرد؛ گام بعدی و بهانه جدید FATF بعد از اجرای کامل برنامه اقدام ۴۱ بندی، برنامه موشکی ایران خواهد بود.