سرویس جامعه مشرق - جدا از آنکه چه کسی مقصر بود و اقدامات پیشگیرانه به اندازه کافی صورت گرفته یا نگرفته، وقت برای یاری رساندن به آسیب دیدگان سیل بسیار اندک بود. برخی تمام زندگیشان را در میان آب های خروشان از دست داده و هر سازمان و ارگانی به نوعی تلاش خود را کمک به حادثه دیدگان چند برابر کرده بود. از لغو مرخصی ها و تعطیلات نوروز گرفته تا اعلام شماره حساب برای کمک‌های مردمی و گسیل نیروها به مناطق حادثه دیده.
اما علاوه بر نیروهای مردمی و بسیجی وار که در کنار سپاه، ارتش و ناجا بنا به فرمان و تدبیر رهبر معظم انقلاب به این مناطق رفتند، اما برخی نهادها بنا به وظیفه ذاتی خود در این حادثه حضور یافتند که از جمله آنها جمعیت هلال احمر و سازمان مدیریت بحران است.
نگاهی به اهداف و وظایف هلال احمر
آنطور که گفته اند و نوشته اند، اهداف جمعیت هلال احمر عبارتند از: تلاش برای تسکین آلام بشری، تامین احترام انسانها و کوشش در جهت برقراری دوستی و تفاهم متقابل و صلح پایدار میان ملت‌ها و همچنین حمایت از زندگی و سلامت انسانها بدون در نظر گرفتن هیچگونه تبعیض میان آنها.
همچنین از جمله مهمترین وظایف جمعیت در سطح کشور و خارج از کشور بدین قرار است:
۱- ارایه خدمات امدادی در هنگام بروز حوادث و سوانح طبیعی مثل زلزله و سیل و غیره در داخل و خارج از کشور.
۲- ارایه کمک های اولیه در حوادث غیر مترقبه به وسیله ی امدادگران.
۳- برنامه ریزی و اقدام در جهت آمادگی مقابله با حوادث و سوانح و آموزش عمومی دراین زمینه و تربیت کادر امدادی و نیروی انسانی مورد نیاز .
۴- اداره امور جوانان جمعیت و توسعه مشارکت جوانان درتصمیم گیری ها و فعالیتهای مربوط به آنها و تربیت و آموزش جوانان مذکور به منظور آماده ساختن آنان درانجام خدمات امدادی و عام المنفعه.
معمولاً در حوادثی مانند زلزله کرمانشاه و یا سیل در استان های مختلف در طول چند وقت اخیر، نیروهای داوطلب هلال احمر در صحنه عمل حضور داشته اند. در این حوادث طبیعی کمک به حادثه دیدگان یکی از درخواست هایی است که از نهادهای مختلف و مردم صورت می گیرد. حتی در سیل اخیر برخلاف بی برنامگی کمک ها در زلزله کرمانشاه، شاهد بودیم که تبلیغات مناسبی برای کمک یکپارچه و ارائه آن به سازمان هلال احمر برای بهتر توزیع شدن در میان حادثه دیدگان صورت گرفت.
اما بر خلاف باور بخشی از جامعه، هلال احمر وظیفه‌هایی مثل ساخت خانه برای حادثه‌دیدگان ندارد. بلکه این سازمان همانطور که در وظایف این سازمان پیشتر نیز عنوان شد، باید به خدمات امدادی، ارائه کمک های اولیه، ارسال کمک و عوامل امدادی و شاید مهمتر از همه برنامه ریزی و اقدام در جهت آمادگی مقابله با حوادث و سوانج و آموزش عمومی در این زمینه بپردازد.
این بدان معناست که بودجه‌ها و کمک‌هایی که به این جمعیت مهم در کشور اختصاص پیدا می‌کند باید در جهت آموزش و کمک های اولیه هزینه شود. آنطور که رسانه ها نوشته‌اند با همکاری دولت و مجلس، بودجه جمعیت هلال احمر در سال ۹۶، ۱۳۰ میلیارد تومان و در سال ۹۷ رقمی در حدود ۱۴۷ میلیارد تومان بوده است همچنین در سال ۹۸ این رقم با رشد ۱۰ برابری و با عددی در حدود یک هزار و ۵۱۹ میلیارد تومان در بودجه توسط دولت پیش بینی شده است.
کمک های مازاد دولت در سالهای اخیر به هلال احمر
علاوه بر بودجه مصوب، بر اساس نیاز و تایید دولت، در مقاطع مختلف زمانی، مبالغ و مجوزهای ویژه ای را به این ۲ سازمان ارائه می کند که بررسی های مشرق، مهمترین آنها طی سالهای اخیر را مشخص و استخراج کرده است.
- اختصاص مبلغ ۷ هزار میلیارد ریال (۷۰۰ میلیارد تومان) به جمعیت هلال احمر جمهوری اسلامی ایران مصوب ۱۳۹۴,۱۲,۰۲
هیئت وزیران در جلسه دوم اسفند ۹۴ به پیشنهاد وزارت کشور و تأیید سازمان مدیریت و برنامه ریزی کشور تصویب کرده که مبلغ ۷هزار میلیارد ریال از محل منابع ماده (۱۰) قانون تنظیم بخشی به شرح زیر در اختیار جمعیت هلال احمر جمهوری اسلامی ایران قرار می گیرد تا برابر قوانین و مقررات مربوط هزینه شود:
۱- خرید و تامین بالگرد و تجهیزات امداد هوایی ۲۸۰ میلیارد تومان
۲- نوسازی، بازسازی، خرید و احداث پایگاه های امداد و نجات و انبارهای اضطراری، ساختمان های ستادی و اجرایی، خودروهای امداد و نجات و سایر ماموریت ها و تکالیف مندرج در قانون اساسنامه جمعیت هلال احمر جمهوری اسلامی ایران ۴۲۰ میلیارد تومان
- اختصاص مبلغ دو هزار میلیارد ریال (۲۰۰ میلیارد تومان) به منظور پیشگیری، آمادگی و مقابله با حوادث، سوانح و بحران ها به جمعیت هلال احمر جمهوری اسلامی ایران مصوب ۱۳۹۵,۰۳,۰۵
هیئت وزیران در جلسه پنجم خرداد ماه سال ۹۵ به پیشنهاد وزارت کشور و تأیید سازمان مدیریت و برنامه ریزی کشور و به استناد اصل یکصد و سی و هشتم قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران تصویب کرد:
مبلغ ۲هزار میلیارد ریال از محل منابع ماده (۱۰) قانون تنظیم بخشی به منظور پیشگیری و آمادگی و مقابله با حوادث، سوانح و بحران ها به شرح زیر در اختیار جمعیت هلال احمر جمهوری اسلامی ایران قرار گیرد تا برابر قوانین و مقررات مربوط هزینه شود:
- خرید و تأمین بالگرد و تجهیزات امداد هوایی: ۸۰ میلیارد تومان
- نوسازی، بازسازی، خرید و احداث پایگاه های امداد و نجات و انبارهای اضطراری، ساختمان های ستادی و اجرایی، خودروهای امداد و نجات و سایر مأموریت ها و تکالیف مندرج در قانون اساسنامه جمعیت هلال احمر جمهوری اسلامی ایران: ۱۲۰ میلیارد تومان
- اختصاص مبلغ پنج هزار میلیارد ریال (۵۰۰ میلیارد تومان) به منظور پیشگیری و آمادگی مقابله با حوادث، سوانح و بحران ها به جمعیت هلال احمر جمهوری اسلامی ایران مصوب ۱۳۹۶,۰۵,۰۱
هیئت وزیران در جلسه یکم مرداد ماه سال ۹۶ به پیشنهاد وزارت کشور و تأیید سازمان برنامه و بودجه کشور و به استناد اصل یکصد و سی و هشتم قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران تصویب کرد:
مبلغ پنج هزار میلیارد ریال به منظور پیشگیری و آمادگی مقابله با حوادث، سوانح و بحران ها به شرح زیر در اختیار جمعیت هلال احمر جمهوری اسلامی ایران قرار می گیرد تا برابر قوانین و مقررات مربوط هزینه شود:
۱- خرید و تأمین بالگرد و تجهیزات امداد هوایی: ۲۰۰ میلیارد تومان
۲- نوسازی، بازسازی، خرید و احداث پایگاه های امداد و نجات و انبارهای اضطراری، ساختمان های ستادی و اجرایی، خودروهای امداد و نجات و سایر مأموریت ها و تکالیف مندرج در قانون اساسنامه جمعیت هلال احمر جمهوری اسلامی ایران: ۳۰۰ میلیارد تومان
- اجازه ورود و ترخیص (۵۰۰) دستگاه خودروی نجات تیپ (۲) با شاسی تویوتا هایلوکس و (۲۰۰) دستگاه شاسی آمبولانس بنز اسپرینتر برای شماره گذاری توسط جمعیت هلال احمر جمهوری اسلامی ایران مصوب ۱۳۹۳,۱۱,۰۱
همچنین هیئت وزیران در جلسه یکم بهمن ماه سال ۹۳ تصویب کرده که:
ورود و ترخیص (۵۰۰) دستگاه خودروی نجات تیپ (۲) با شاسی تویوتا هایلوکس (cc۲۷۰۰ دو دیفرانسیل) و (۲۰۰) دستگاه شاسی آمبولانس بنز اسپرینتر دو دیفرانسیل با سال ساخت ۲۰۱۴ بدون رعایت محدودیت حجم موتور منوط به تجهیز آمبولانس های وارداتی در داخل کشور و با رعایت قوانین و مقررات مربوط از جمله ضوابط فنی واردات خودرو و استانداردهای الزامی برای شماره گذاری توسط جمعیت هلال احمر جمهوری اسلامی ایران مجاز است.
- اجازه ورود و ترخیص (۷۵) دستگاه خوردوی امدادی تویوتا هایلوکس با حجم موتور (۲۷۰۰) سی‌سی دو دیفرانسیل توسط جمعیت هلال احمر جمهوری اسلامی ایران مصوب ۱۳۹۴,۰۵,۰۴
در عین حال، هیئت وزیران در جلسه چهارم مرداد ماه سال ۹۴ تصویب کرد:
ورود و ترخیص (۷۵) دستگاه خودروی امدادی تویوتا هایلوکس تیپ (۲) با حجم موتور (۲۷۰۰) سی سی دو دیفرانسیل توسط جمعیت هلال احمر جمهوری اسلامی ایران با رعایت سایر قوانین و مقررات مربوط مجاز است.
- مجاز بودن جمعیت هلال احمر جمهوری اسلامی ایران نسبت به ورود و ترخیص (۱۷۵) دستگاه وانت کمک دار شاسی بلند و ورود و ترخیص (۲۰۰) دستگاه خودرو با حجم موتور بیش از (۲۵۰۰) سی سی مصوب ۱۳۹۶,۰۵,۱۸
هیئت وزیران در جلسه هجدهم مرداد سال ۹۶ به پیشنهاد جمعیت هلال احمر جمهوری اسلامی ایران و به استناد اصل یکصد و سی و هشتم قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران تصویب کرد:
۱- ورود و ترخیص (۱۷۵) دستگاه وانت کمک دار شاسی بلند ویژه امدادرسانی در مناطق صعب العبور و کوهستانی با حجم موتور بیش از (۲۵۰۰) سی سی توسط جمعیت هلال احمر جمهوری اسلامی ایران با رعایت سایر قوانین و مقررات مربوط مجاز است.
۲- ورود و ترخیص (۲۰۰) دستگاه خودرو با حجم موتور بیش از (۲۵۰۰) سی سی توسط جمعیت هلال احمر جمهوری اسلامی ایران، جهت تبدیل به آمبولانس توسط شرکت های آمبولانس ساز داخلی دارای مجوز فعالیت صنعتی از وزارت صنعت، معدن و تجارت با رعایت سایر قوانین و مقررات مربوط مجاز است.
سازمان مدیریت بحران هم بی نصیب نماند
همچنین بر اساس نیاز کشور و حوادث غیرمترقبه در کشور در مقاطع مختلف زمانی، دولت مبالغی را به سازمان مدیریت بحران کشور اختصاص داده است. بودجه مصوب این سازمان البته چنگی به دل نمی‌زند و به نوشته رسانه ها، این عدد در سال ۹۷ در حدود ۱۱ میلیارد تومان بوده است.
اختصاص مبلغ نهصد و ده میلیارد ریال به منظور پیشگیری و مقابله با حوادث غیرمترقبه برای خرید یا ساخت ابنیه استاندارد و مستحکم، متناسب با وظایف و ماموریت های سازمان مدیریت بحران کشور و تامین تجهیزات اداری مورد نیاز به سازمان یادشده مصوب ۱۳۹۴,۰۵,۱۸
- این رقم را هیئت وزیران در جلسه هجدهم مرداد ماه سال ۹۴ به پیشنهاد وزارت کشور و تأیید سازمان مدیریت و برنامه ریزی کشور و به استناد اصل یکصد و سی و هشتم قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران تصویب کرد.
- اختصاص مبلغ دویست میلیارد ریال برای اقدامات پیشگیرانه و مقابله با حوادث غیرمترقبه در اختیار سازمان مدیریت بحران کشور مصوب ۱۳۹۵,۰۹,۲۸
همچنین هیئت وزیران در جلسه بیست و هشتم آذر ماه سال ۹۵ به پیشنهاد وزارت کشور و تأیید سازمان برنامه و بودجه کشور و به استناد اصل یکصد و سی و هشتم قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران تصویب کرد: مبلغ ۲۰۰ میلیارد ریال از محل منابع ماده (۱۰) قانون تنظیم بخشی از مقررات مالی دولت، به صورت مبلغ ۸۰ میلیارد ریال هزینه ای و مبلغ ۱۲۰ میلیارد ریال تملک دارایی سرمایه ای، برای اقدامات پیشگیرانه و مقابله با حوادث غیرمترقبه در اختیار سازمان مدیریت بحران کشور قرار می گیرد تا برابر قوانین و مقررات مربوط هزینه شود.
در نهایت می توان گفت درست است که نهادهای قانونی مسئول همچون سازمان هلال احمر و مدیریت بحران در تلاش بی وقفه برای کمک به سیل زدگان هستند و باید قدر این خدمات و زحمات را دانست اما باید در خصوص این حجم خودرو خریداری شده یا ثبت مجوز شده برای آنها نیز تامل کرد چراکه با این حساب، فقط طی سالهای اخیر مجوز خرید یا واردات صدها خودروی شاسی بلند به هلال احمر داده شده و باید بررسی کرد این تعداد خودرو چقدر در مواقع بحران به کار گرفته شده و آیا تنها نیاز این مجموعه، خودروهای خاص بوده یا می‌توان موارد دیگری را به لیست نیازها و ضروریات آنها افزود؟!