سرویس فرهنگ و هنر مشرق - صنعت بازی‌های رایانه به عنوان سومین صنعت پول ساز دنیا شناخته شده است. بازی‌های رایانه‌ای در عمق زندگی‌کودکان، نوجوانان و جوانان رسوخ کرده تا جایی که برخی مخاطبان بازی‌های رایانه‌ای را بیشتر از مخاطبان برنامه‌های رادیویی و تلویزیونی قلمداد می‌کنند. برای درک این واقعیت می‌توان مقایسه‌ای آماری میان بازی‌های رایانه‌ای و فیلم‌های سینمایی در امریکا انجام داد. میزان فروش فیلم سینمایی ونوم Venum در فروش هفته اول افتتاحیه آن ۸۰ میلیون دلار بود که رکوردی قابل توجه است. اما بازی Red Dead Redemprion II که یک ماه پس از انتشار«ونوم» پیش عرضه شد، تنها در مدت زمان کمتر از پنج روز به فروش ۷۰۰ میلیون دلار دست یافت. عددی که بسیاری از فیلم‌های هالیوددی برای دستیابی به آن باید زمان زیادی در گیشه باشند!

بر اساس آمارهای ارائه شده تنها ۵ درصد بازی‌های دیجیتالی که در ایران مورد استفاده هستند بومی بوده و جامعه ۲۳ ( که تا ۳۰ میلیون نفر نیز تخمین زده می‌شود) میلیونی گیم بازان ایرانی که بیشتر آنان نیز در سنین شکل‌گیری شخصیتی هستند، از مجرای این بازی‌ها تحت تأثیر شخصیت‌ها و فرهنگ پرخشونت آثار وارادتی قرار گرفته‌اند و این بازی‌ها در حال تسخیر ذهن کودکان، نوجوانان و جوانان کشورمان هستند. نسبت بازی‌های رایانه‌ای داخلی و خارجی دقیقاً مثل نسبت سینماست که تولیدات خارجی به صورت آسان‌تر و راحتری از طریق سایت‌ها و درگاه‌های اینرتنتی به صورت رایگان در اختیار کودکان، نوجوانان و جوانان کشورمان قرار می‌گیرد و کمبود بازی‌های رایانه‌ای ایرانی در این بازار، ناشی از عدم سیاست گذاری متولیان امر است. از سوی دیگر بازی‌های کنسولی (بازی‌های دستگاه‌های پلی استیشن و ایکس باکس) به صورت قاچاق در داخل کشور تولید و عرضه می‌شود.

شاید در حوزه سینما، ما سینماگرانی در سطح جهانی برای عرضه محصول نداریم، اما در حوزه صنعت گیم، بازی‌سازان و برنامه نویسان در طراز جهانی داریم که تعدادشان نیز اندک نیست. لازم به ذکر است اغلب بازی‌ها وارادتی که با فرهنگ عامه کشورمان تعارضات فراوانی دارد، نتیجه فقدان نظارت بنیاد متولی این حوزه بر نشر بازی‌های رایانه‌ای به صورت گسترده است.

اما به تدریج شاهد بروز اثرات مخرب و خشونت بار بازی‌های کامپیوتری در جهان و در کشورمان خودمان هستیم، کما اینکه کشتار مسلمانان در نیوزلند در اثر تأثیر مخرب بازی‌های رایانه‌ای بوده است. در واقع بازی‌های رایانه‌ای این توانایی را دارا هستند که بتوانند بر رفتار، طرز تفکر، نحوه تصمیم گیری، قضاوت و نظام اعتقادی بازیگران یا Gamer ها تأثیر دلخواه خویش را بر جای گذارند.

۱- تشویق به آدم کشی تحت تأثیر کال آو دیوتی

در ۱۴ دسامبر ۲۰۱۲، یک جوان که در مدرسه سندی هوک آمریکا درس می‌خواند، بر اساس اعترافاتش، تحت تأثیر بازی معروف کال آو دیوتی اسلحه مادرش را برداشت، او ابتدا مادر خود را کشت سپس به سمت مدرسه خود رفت و کشتاری بزرگ به راه انداخت. وی ۲۰ کودک و ۶ بزرگسال را کشت و با این آمار تبدیل به تنها جوانی شد که ۲۷ نفر را در یک روز قتل عام کرد.

۲- به قتل رساندن یک پلیس تحت تأثیر بازی جی‌تی‌ای GTA

در ۷ جولای ۲۰۰۳ یک نوجوان اقدام به سرقت یک خودرو می‌کند. زمانی که بازداشت می‌شود در اداره پلیس ناگهان به رئیس پلیس حمله می‌کند و در یک چشم به هم زدن اسلحه او را می‌گیرد و سه تیر به سمت وی شلیک می‌کند که یکی از این تیرها به سر وی اصابت می‌کند و باعث قتل این رئیس پلیس می‌شود. این جوان اقدام وحشیانه خود را تحت تأثیر یکی از مراحل بازی جی‌تی‌ای عنوان می‌کند.

۳ - حادثه معروف دبیرستان کلمباین

این اتفاقکه بسیار معروف است در تازیخ ۲۰ آوریل ۱۹۹۹ رخ داد. در طی این قتل عام دو جوان وارد دبیرستان کلمباین شدند و ۱۳ نفر را به قتل رساندند، سپس خودشان را نیز کشتند. از ان زمان تا کنون دلایل بسیاری برای این کار خشونت بار این دو جوان ذکر شده است که یکی از مهمترین آنها علاقه آن دو به بازی بسیار خشن «دوم» Doom بوده است. تا حدی که یکی از آنها بازی‌ای بر پایه Doom اختراع کرده بود و در نهایت نیز جان خود و ۱۳ نفر دیگر را برای واقعیت بخشیدن به این بازی گرفتند.

۴- کشتار کودکان برای افزایش امتیاز

در سال ۲۰۱۲ و در یکی از مدارس استرالیا جنایت بزرگی توسط کودکی خردسال شکل گرفت. این کودک تحت تأثیر بازی‌های رایانه‌ای با چاقو به همکلاسی‌های خود حمله و تعدادی از آنها را مجروح کرد و یکی از آنها را نیز به قتل رساند. زمانی که پلیس پیگیر ماجرا شد، این موضوع کشف شد که این کودک برای افزایش امتیاز هم‌سالان خود را با چاقو مجروح و به قتل رسانده است. این درک، چیزی بود که بازی‌های رایانه‌ای خشن به کودک خردسال قاتل داده بودند.

۵ - خشونت از بازی‌های کامپیوتری به تهران رسید

در سال ۱۳۹۷ و در یکی از خیابان‌های منتهی به محله ولنجک تهران بزرگ، یک جوان ۱۵ ساله با شلیک تفنگ ساچمه‌ای از بالکن طبقه هفتم به چندین نفر از عابرین پیاده منجر به آسیب دیدگی شدید این افراد شده است. در تحقیقات پلیسی مشخص شد که این نوجوان تک فرزند بوده و پدر و مادرش شاغل هستند و به ناچار ساعاتی از روز را به تنهایی سپری می‌کند و بنا بر اظهاراتش، علاقه زیادی به بازی‌های رایانه‌ای دارد و روزانه بیش از چهار ساعت مشغول بازی‌های رایانه‌ای خشن است و تحت تأثیر همین‌بازی‌ها نیز این موضوع را به فضای واقعی اجرا کرده و با اسلحه ساچمه‌ای پدرش به سمت عابران تیراندازی کرده است.

حواشی عدم نظارت در حوزه گیم حتی وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی را به مجلس کشاند و با کارت زرد دوم روبرو شد. در این مطالبه‌گری سیاسی پژمانفر به بازی GTA اشاره کرد اما وزیر محترم آشنایی تخصصی با این حوزه نداشت و پاسخی درخوری به اعتراض نمایندگان مجلس نداد. 

بیشتر بخوانید:

چرا وزیر ارشاد، نظارت ناکارآمد را حذف نمی‌کند؟

اما متولی صنعت بازی در ایران چه نهادی است و تا کنون چگونه عمل کرده است؟ این سؤالی است که مشرق طی گزارش‌های بعدی به دقت موشکافی خواهد کرد.