سرویس فرهنگ و هنر مشرق - پخش ترانه «کوچه نسترن» با صدای ابراهیم حامدی ادامه همان مسیری است که با «قطعه پاره‌سنگ» یراحی آغاز شد. شاید خیلی روال تولید آثار موسیقیایی درباره ارزش‌های بنیادین همچون هشت سال دفاع مقدس‌ بسیار غیرطبیعی به نظر می‌رسد در حالی خواننده‌هایی لس‌آنجلسی مثل مهرداد آسمانی و امید سلطانی که هر دو به عنوان سرباز در جنگ حضور داشته‌اند، همواره از سربازان دفاع مقدس به نیکی یاد کرده‌اند، هنرمندان موسیقی در داخل کشور که جنگ به صورت ملموس درک نکرده‌اند در آثار موسیقیایی‌شان نظر بسیار متفاوتی درباره هشت سال دفاع مقدس دارند. پخش ترانه «کوچه نسترن» دوباره نام یغما گلرویی ترانه سرا را بر سر زبان‌ها انداخت. ترانه سرایی که طی ۱۰ سال گذشته یکی از پرحاشیه‌ترین فعالان موسیقی است. در این مجال کارنامه این ترانه سرا از زاویه دیگری بررسی کردیم.

بیشتر بخوانید:

«اِبی» و سانسور حقیقت شهدا به نفع رومنس

یغما گلرویی فرزند هوشنگ گلرویی و نسرین آقاخانی، متولد مرداد ماه ۱۳۵۴ در ارومیه، که بعدها به تهران مهاجرت کردند و در خیابان گیشا ساکن شدند، او بعدها در سال ۱۳۷۰ با غزاله علیزاده(۱)، مرتبط شد و از طریق معرفی او با مجله آدینه همکاری کرد. در سال ۱۳۷۳ با احمدشاملو آشنا شد و او گلرویی را به سرایش مصمم کرد، در سال ۱۳۷۷ نخستین مجموعه ی شعر او توسط نشر دارینوش به بازار آمد.

او بعدها با نیلوفر لاری پور ، افشین سیاهپوش و سعید امیراصلانی خانه ترانه را راه اندازی کردند، او در فیلم سینمایی هفت ترانه به کارگردانی بهمن زرین پور به همراه شروین نجفیان، لعیا زنگنه و ایرج راد بازی کرده است. مصاحبه های متعددی را با رسانه های معاند و بیگانه در کارنامه ی خود دارد. برخی از آثار او به دلیل محتوای ضد ارزش مانند رانندگی در مستی در کشور اجازه ی نشر نیافته اند اما او در آلمان این آثار را منتشر ساخته است.

یغما گلرویی سابقه همکاری با خوانندگان داخلی و خارجی زیادی را در کارنامه فعالیت هایش دارد که در داخل کشور می توان به امیر کریمی، ناصر عبدالهی، سعید شهروز، قاسم افشار، حامد بهداد، مانی رهنما و رضا یزدانی اشاره داشت. یغما گلرویی با خوانندگان لس آنجلسی همکاری گسترده ای داشته و دارد که می توان به سیاوش قمیشی، امید، حسن شماعی زاده، شادمهر عقیلی و  ابراهیم حامدی (ابی) اشاره داشت.

گلرویی برای برخی فیلم های سینمایی و سریال ها نیز شعر و ترانه سروده است که عبارتند از؛ حکم به کارگردانی مسعود کیمیایی با صدای رضا یزدانی، رییس به کارگردانی مسعود کیمیایی و با صدای رضا یزدانی، محاکمه به کارگردانی مسعود کیمیایی با صدای رضا یزدانی، هفت ترانه به کارگردانی بهمن زرین پور با صدای شروین نجفیان، سرود تولد به کارگردانی علی‌قوی‌تن و با صدای امین حیایی، نسکافه داغ داغ به کارگردانی علی قوی تن و با صدای خسرو شکیبایی، رفقای فراموش شده به کارگردانی روزبه روحی پور و با خوانندگی رضا یزدانی، دموکراسی توی روز روشن به کارگردانی علی عطشانی، سریال‌های کوچه اقاقیا، توپ گرد، عشق گمشده، متهم گریخت، کنکوری ها، بعد از بیداری، شب نشینی، رانتی خوار کوچک، زندگی به شرط خنده، کمربندها را ببندید، مرگ تدریجی رویا، قلب یخی و آخرین سریال که در ایام ماه مبارک رمضان سال ۱۳۹۳ از رسانه ی ملی پخش شد سریال مدینه.

یغما گلرویی همچنین برای فیلم « کسی از گربه‌های ایرانی خبرندارد» به کارگردانی بهمن قبادی نیز ترانه سرایی کرد که با صدای شروین نجفی خوانده شد، این همان فیلمی است که در آن گروه سگ‌های زرد معرفی شدند و بعدها به همین دلیل به آمریکا گریختند و سال‌ها بعد یکدیگر را با سلاح گرم کشتند. گلرویی در بخش بزرگی از موسیقی متعلق به خوانندگانی که تعارضات خود را با نظام بروز می‌دهند همکاری عامدانه و داوطلبانه داشته است. سروده های یغما گلرویی، ارتباطات داخلی و خارجی، تفکرات و فعالیت های او همه و همه نشان‌گر و مبین وجود تفکرات مخالف و در مواردی ضد آیینی اوست، بر این مهم آنقدر مستندات و شواهد و قرائن وجود دارد که نیاز به توضیح چیزی نیست.

یک ماه پیش از انتخابات ریاست جمهوری یازدهم، ترانه ای با صدای  ابراهیم حامدی (ابی) و شادمهر عقیلی با عنوان «یه دختر» منتشر شد که ترانه‌اش از یغما گلرویی بود، این ترانه به تهییج مخاطبان با در نظر گرفتن هر رخدادی در پس انتخابات ۱۳۹۲ خوانده شد. 

بخشی از متن ترانه یه دختر

یه دختر تو تراس رو به رویی ، یه شالِ سبزُ هر روز می تکونه
یه شال سبزِ ساده که غروبا پر از خاکسترِ آتشفشونه
پر از خاکستر آرزوهایی که هر روز توی قلبش گُر می گیرن
پر از خاکستر خوابای خوبی که هر شب تو نگاه  اون می میرن
همین چند وقت پیش رؤیاش  توی خیابون بی بهانه سر بریدنه

میشه راه پروازش  بستن، همیشه رو خیالش خط کشیدن
 

یغما گلرویی نخستین شاهکار ضدآیینی خود را در سال ۱۳۹۰ با ترانه سرایی برای شاهین نجفی بروز داد. او با سرودن اشعار ترانه های رانندگی در مستی و ترانه ی سگ هار برای آلبوم «هیچ هیچ هیچ» با خوانندگی شاهین نجفی، در آشکارکردن همکاری هدفمند خود با خوانندگانی نظیر شاهین نجفی هیچ ابایی ندارد. شاهین نجفی در همین آلبوم  ترانه ی نگفتمت نر  را به یغما گلرویی اهداء کرد. 

بخشی از متن ترانه ی رانندگی در مستی از یغما گلرویی با صدای شاهین نجفی

نسلی که سرسپرده ی عصر حجر شده،
به ساقیای ارمنیه پیر راضیه
 

فرقی نداره جاده ی چالوس و راه قم،
من مستی ام که خوش داره رانندگی کنه!
 
تو مستی آدما دوباره مهربون می شن،
حتا برادرای توی ایست بازرسی!

می خندن و به دست  تو دستبند می زنن،
راهو برای بردن تو باز می کنن!
 
تو دنیای جهنمیت از خواب می پری!
این بار چندمه که به یه جرم مشترک،
هشتاد تا ضربه پشتتو هاشور می زنه؟
برگرد خونه حتا اگه با خبر باشی،
تنها دل خودت واسه تو شور می زنه...
تو یه گلایلی و تو این سرزمین شوم،

بخشی از متن ترانه سگ هار از یغما گلرویی اجراء شده توسط شاهین نجفی

شعر تو وزن مطلقا قدغن
قدغن مثل شَک تو سوریه

غرق می شم تو برکه ی الکل
توی میکس سن ایچ با اتانول

اما دومین اقدام قابل تامل یغما گلرویی، همکاری آگاهانه ی او در آلبوم ترامادول شاهین نجفی است، در توصیف عناد شاهین نجفی  می‌توان به ترانه هجو و هتاکانه ی او در جسارت به امام علی النقی (ع) با نام نقی اشاره کرد. در آلبوم ترامادول هم یغما گلرویی با ترانه پونز حضور دارد، این آلبوم هم از طرح های گرافیکی شرم آوری برخوردار است، اما شرم آورتر و گناه آلوده تر از شاهین نجفی و یغما گلرویی و حامیان آنان، در داخل کشور هستند.

یغما گلرویی در ترانه ی پونز که در آلبوم ترامادول توسط شاهین نجفی اجراء شده است، علاوه بر سیاه نمایی داخل، به هجو بسیاری از نمادهای دینی و شاخص‌های رفتاری افراد متدین نیز پرداخته است. او در این ترانه به هجو سخنان رییس جمهوری پیشین، اشاره به افرادی که رسانه های معاند آنان را به عنوان قربانی خشونت در فتنه  ۸۸ و یا برخوردهای دیگر سیاسی عنوان می کند، اسامی مانند محمد مختاری و . . .

 گلرویی در سیاه نمایی کشور نیز از تبحر ویژه ای برخوردار است، طرح و شعر او به مناسبت نوروز و فرارسیدن سال نو که توسط شاهین نجفی معاند خوانده شده و به ستار بهشتی اهداء شده است عینا درج می‌شود :

یغما گلرویی در دی ماه ۱۳۹۲ نامه ای آکنده از دروغ و ریاکاری را خطاب به رییس دولت یازدهم نوشت که در برخی خبرگزاری ها مانند ایلنا (خبرگزاری کار ایران) به صورت ویژه ای پرداخته شد. از آن جایی که متن نامه با اعمال و افعال و ارتباطات یغما گلرویی با خوانندگان خاص در تباین است، در برخی از فرازهای این نامه به رییس جمهور پیشین و برخی افراد دیگر اهانت شده است، هیچ اشاره ای به فعالیت های خود نمی‌کند.

وابستگی یغما گلرویی به جریانات خارج از کشور، تلاش او و همه  همفکرانش در داخل و خارج از کشور برای تغییر افکار وایجاد تقابل ذهنی مردم با نظام، همکاری گسترده با خوانندگان لس آنجلسی، همکاری آشکار و غیرقابل انکار با شاهین نجفی، ارتباط با بخش بزرگی از دگراندیشان و مخالفان سیاسی مانند سید مهدی موسوی، فاطمه اختصاری، ترانه مکرم، نیلوفر لاری پور و . . .، همکاری با  ابراهیم حامدی (ابی) برای تولیدی در راستای اهداف طراحی مواجهه فرهنگی با حاکمیت غیرقابل انکار نیست.

اما آنچه بسیار مهم، خطرناک و قابل تامل است چهار موضوع است :

۱- افراد حقیقی و حقوقی که برای عادی سازی حضور این افراد از طریق خبرسازی، انجام مصاحبه، دعوت برای شعر خوانی و موضوعاتی از این دست فعالیت کرده و به مثابه کارگزاران طرف مقابل، در تقابل با جغرافیای فرهنگی نظام می کوشند که می‌توان به عنوان مصداق به خبرگزاری ایسنا، تلویزیون اینترنتی تی وی پلاس، سایت موسیقی ما، خبرگزاری ایلنا و . . .اشاره داشت.

۲. معاونت امور هنری وزارت فرهنگ و ارشاد (اسلامی) و دفتر موسیقی این معاونت که سال‌ها احیای این جریانات ضدانقلاب و ضدارزش را از وظایف بالذات خود پنداشته  و در این مسیر برای اعطای مجوز فعالیت برای این گونه افراد معلوم الحال می کوشد.

۳.  سریال مدینه (به تهیه کنندگی زینب تقوایی)  که در تمام ایام ماه مبارک رمضان و در معنوی ترین و پربیننده ترین زمان خود، تیتراژ این سریال را با اشعار یغما گلرویی پخش کرد.

۴. به یاد داشته باشیم که هر محصول فرهنگی و هنری (بویژه موسیقایی) پس از کنترل های فنی در شوراهای تخصصی معاونت امور هنری وزارت ارشاد، زمانی اجازه نشر می گیرد که عوامل تولید اعم از ترانه سرا و شاعر، آهنگساز و نوازندگان، تنظیم کننده، خواننده، موسسه ی ناشر و . . . از سوی حراست و مراجع ذیربط استعلام وتایید شوند.

 در حوزه ی کتاب، ارایه ی مجوز نشر به کتاب «من رویایی دارم» شامل منتخبی از سروده های یغما گلرویی است، این کتاب از طریق انتشارات نگاه وارد بازار  شد.

یغما گلرویی در سایه ی انفعال معاون هنری وزارت ارشاد دولت یازدهم در آبان ماه ۱۳۹۳ کارگاه ترانه خود را در تهران راه اندازی و فعال کند. هر چند که او به نام خانه ترانه در تابستان و پاییز ۱۳۹۳ در فرهنگسرای ارسباران نیز حضور داشت و با حمایت معاونت امور هنری وقت وزارت ارشاد و دفتر موسیقی ارشاد بدون آنکه همکاری 13 ساله‌اش با خوانندگان خارج از کشور (تا آن زمان) ارزیابی شود، کارگاه‌هایش را برگزار کرد.

در این میان همکاری یغماگلرویی با پرویز پرستویی در مجاری مجاز مورد توجه قرار گرفت و بسیاری از فعالان حوزه موسیقی در ارزیابی‌های خود به این نکته اشاره می‌کردند که یغما گلرویی از فعالیت‌های خود در مسیر غیرمجاز دست خواهد برداشت و کوچ این ترانه‌سرا از تهران چنین تصویری را تقویت می‌کرد.

اما در آلبوم تازه‌ ابراهیم حامدی تمامی ترانه‌ها متعلق به یغما گلرویی است و در نخستین قطعه‌ای که منتشر شده، در ادامه قطعه پاره‌سنگ مهدی یراحی، ارزش‌های دفاع مقدس با چالش‌های سیاسی عجیبی مواجه می‌شود. در واقع برای نسل چهارم و پنجم که تجربه‌ نزدیک آن روزگاران را ندارد، تحریف تحلیلی شاخصی به شمار می‌رود. در هر صورت این رویه فعالیت، مدتی در کانال مجاز و مدتی  همکاری مجدد با خوانندگان خارجی برای گلرویی تبدیل به صورت یک رویه شده است.

در پایان باید به حامیان داخلی و پنهان یغما گلرویی هم اشاره‌ای کرد که اگر حمایت‌های آنان با صرف پول‌های بیت المال نبود،‌ دستکم امروز بال و پر چنین افرادی به این وسعت نبود که از تهران تا لس آنجلس، خوانندگان را با مضامینی تامین کنند که اساسا با ایدئولوژی حاکم بر نهادهای حامی او در تضاد آشکار است. شاید مرور مواردی روشن‌تری قبل از گلرویی (از جمله تتلو و خواننده ظاهرا ارزشی که اخیرا با نیروی انتظامی درگیر شد) عاقبت این ترانه سرای مورد حمایت را نیز بیش از پیش روشن سازد.

پی نوشت:

۱- غزاله علیزاده:  داستان نویس متولد ۱۳۲۷ مشهد، دخترخوانده حاج مطهرعلیشاه سرسلسله  دراویش خاکساریه، او پس از چند بار اقدام به خودکشی در اردیبهشت ماه ۱۳۷۵ در جنگلنزدیک جواهرده رامسر خود را حلق آویز کرد.

۲-  نیلوفر لاری‌پور: ترانه سرای که سابقه بازداشت و دستگیری  در سال ۱۳۸۸ دارد و سال‌ها ممنوع الفعالیت بود و در دولت یازدهم به او اجازه ی فعالیت اعطاء شد.