به گزارش مشرق، سالهاست که کسی برای احوالپرسی یا خبر دادن از حال و روز خود به شخصی در نقطهای دیگر، نامه نمینویسد. اصلا نمیدانیم این اتفاق خوبی است یا نه، ولی در هر صورت گسترش فناوری سبب شده نامهنگاری هم کاهش پیدا کند و دیگر کسی برای پرسیدن حال دوستش یا دادن خبر رسیدن به مقصدی نامه ننویسد و کلمات را پشت هم ردیف نکند.
در ابتداییترین حالت گوشی تلفن را برمیدارد و شماره مورد نظرش را میگیرد و با فرد مورد نظر حتی در دور دستترین نقطه زمین حرف میزند. ایمیل زدن (همان نامه الکترونیکی) و استفاده از نرمافزارهای پیامرسان هم ابزارهای دیگری هستند که در این میان زمینه ارتباطهای سریع و آسان را فراهم کردهاند و بشر را از نوشتن روی کاغذ و پاکت کردن و تمبر چسباندن تجات دادهاند که این را باید در کنار امکانات تماس تصویری به واسطه همین پیشرفتهای تکنولوژیک ارتباط قرار داد که سبب میشود این فاصلهها تا حدود زیادی از میان برداشته شود، در حالی که در زمانهای نهخیلی دور یک نامه در داخل یک کشور در بهترین حالت چند روز زمان میبرد تا به دست فرد مورد نظر برسد! فاصله میان کشورها که زمان بیشتر میشد و گاهی نامه در این بین گم میشده و سالها بعد به دست گیرنده میرسید که نمونههای این اتفاق را شنیده یا دیدهایم.
حالا در این بین قالب نامهنگاری قالبی ادبی است که بسیاری تلاش میکنند در این قالب اثرشان را برای مخاطب آماده و تدوین کنند. در واقع این قالب امکاناتی در اختیار نویسنده قرار میدهد که میتوانند بهتر ایده خود را پیاده کند و در تاریخ ادبیات ایران و جهان نیز این قالب نمونههای بسیاری به خود دیده است. حامد عسکری در اولین اثر منثوری که از خود بهجا گذاشته سراغ این قالب رفته و خوانندهاش را در موقعیت نامهنگاریهای یک زوج عاشق قرار داده است؛ زوجی که فاصله زیادی با هم دارند، ولی به واسطه این نامهها درد دوری و فراق را کم میکنند.
تهران تا پاریس فاصلهای بیش از ۵۰۰۰ کیلومتری دارند و سیدمحمود قصه حامد عسکری در «پریدخت» برای معشوقش از حال و روز خود مینویسد و حرف میزند و این کاغذها این فاصله را طی میکنند و به دست گیرنده میرسند. نامههایی که در روزگار قاجار رد و بدل میشود و پریدخت از اتفاقاتی که میبیند حرف میزند و سیدمحمود هم اتفاقات را گزارش میکند.
نثر برجستهترین ویژگی کتاب عسکری است. او در این کتاب تلاش کرده تا نثر و زبان دوره قاجار را در اثرش پیاده کند. اتفاقی که باید گفت در آن موفق بوده و توانسته از پس این کار دشوار بربیاید. «تصدقت گردم! پریدخت جان! بعد از سلام. امروز سه روز است که در پاریس یا به قول خودشان «پغیس»، رحل اقامت افکندهام و قرار است بعونا... و منته، همانگونه که ذکرش رفت، درس طبابت بخوانم. اقامتگاهمان عمارتی است در حوالی فاکولته طب که تمهیداتی بهقاعده دارد و اسباب معاش در مقبول و مطبوع مهیاست. کتابخانهای معظم و مفصل هم در جنب همین عمارت است که اوقات فراغت بال را در آن میگذارنم؛ اما مگر خاطر عاطرتان میگذارد. جامهدان را که باز میکنم، عطر وطن را انگار هنوز دارد. و آه از عطرها که با این غریب دورافتاده از وطن، چهها نخواهد کرد...»
پریدخت در مدت کوتاهی که از انتشار و رونمایی آن میگذرد توانسته رکورد فروش جالبی از خود بهجا بگذارد و در کمتر از ۹ ماه به چاپ بیستم برسد که نشان میدهد توانسته توجه مخاطبان را به خود جلب کند.
عسکری در این کتاب تنها به روایت مغازلههای عاشقانه یکزوج جوان، دست نزده، بلکه روایتش از مسائل اجتماعی و سیاسی روز دور نیست و خواننده در حاشیه این نامهها متوجه اتفاقاتی نظیر مشروطیت و... میشود. او حتی تلاش کرده روحیه سیدمحمود را نیز در اثرش نشان دهد و او را از بسیاری از روشنفکران فرنگ رفته آن روزگار متمایز کند و تصویری از او نشان دهد که امتداد او را در سالهای دفاع مقدس نیز شاهد بودیم. کسانی که در خارج مشغول تحصیل بودند، ولی در هنگامه جنگ، دفاع از وطن را بر هر امری مقدم شمردند و در جبههها حضور یافتند.
کتاب پریدخت با وجود اینکه در قالب نامهنگاری عرضه شده، اما در همین نامهها خواننده نگاه ریزبین نویسنده را به خوبی لمس میکند و متوجه دقت او میشود. نویسنده در واقع سعی کرده پا را از نامههایی که تنها گزارشی از شرح حال است، فراتر بگذارد و اثری خلق کند که خواننده بتواند با هر نامه موقعیتها را در ذهنش تداعی و بازسازی کند. عسکری در این کتاب کوشش کرده با استفاده از نامهها فضاسازی کند و کسانی که آثار نامهنگاری را خوانده باشند، میدانند که در آوردن این نکته کار راحتی نیست. در مجموع کتاب پریدخت اثر حامد عسکری که نشر قبسات آن را منتشر کرده اثری است که نشان داد قالب نامهنگاری ظرفیتهای زیادی در خلق ادبی دارد و مخاطبان نیز به آن اقبال نشان میدهند و در صورتی که از این ظرفیت درست استفاده شود میتواند آثار متفاوتی را برای علاقهمندان به ادبیات فراهم کند.
*ویژه نامه قفسه / جام جم