به گزارش مشرق، علی اکبر صالحی معاون و رئیس سازمان انرژی اتمی امروز (دوشنبه) پس از بازدید از تأسیسات غنی سازی شهید مصطفی احمدی روشن نطنز در نشستی خبری به تشریح آخرین تحولات در عرصه فعالیت های هسته ای پرداخت.

این نشست خبری در آستانه ورود ایران به گام چهارم کاهش تعهدات برجامی برگزار می شود.

بیشتر بخوانید:

فیلم/ بتن ریزی واحدهای دو و سه نیروگاه بوشهر

صالحی: اکنون میزان ظرفیت تولید ما به ۸ هزار و ۶۶۰ سو رسیده

در بازدیدی که صالحی امروز از نطنز داشت از ماشین های سانتریفیوژ IR9 و IR7 نیز رونمایی شد.

وی در ابتدای این نشست به تشریح مذاکرات برجام پرداخت و گفت: وقتی وارد مذاکره شدیم به خصوص در بعد فنی به این صورت بود که ما بنا به توصیه مسؤولان ارشد نظام به خصوص توصیه موکد رهبر معظم انقلاب از منظر ما هدف مذاکره این بود حقوق هسته ای ایران پابرجا بماند و هیچ حقوق هسته ای ما واگذار نشود.

صالحی ادامه داد: از منظر طرف مقابل این بود برجام توافقی باشد که عدم انحراف ایران به فعالیت های غیر صلح آمیز را مسدود کند. آنها محدودیت هایی را در نظر داشتند و پیشنهاد دادند و بحث در این نوع محدودیت ها بود. 

وی به طور خلاصه به محدودیت ها در برجام پرداخت یکی محدودیت زمانی در برخی فعالیت های هسته ای و دیگری محدودیت تعداد برخی از تجهیزات مورد استفاده در صنعت هسته ای.

رئیس سازمان انرژی اتمی به ماشین سانتریفیوژ IR6 اشاره کرد و گفت: IR6 سال ۱۳۸۸ کلید خورد و اولین نمونه آن در ۲۰ فروردین ۱۳۸۹ رونمایی شد. تقریبا الان حدود  ۹ سال است از رونمایی اولین نمونه این ماشین می گذرد. زمان قبل از برجام ما ۵ سال مداوم روی این ماشین کار می کردیم.

صالحی ادامه داد: این ماشین IR6 را اگر می خواستیم به تولید انبوه برسانیم، باید سه چهار سال دیگر روی آن ماشین کار می کردیم. گفتند شما یک زنجیره میانی ۲۰ تایی داشته باشید که ۲۰ فروردین این زنجیره را شروع کردیم. باید ۴ سال و نیم دیگر به زنجیره ۳۰ تایی می رسیدیم با این اتفاقی که افتاد ما برای نشان دادن اقتدار ملی خود و ظرفیت صنعتی در سازمان انرژی اتمی در حوزه فناوری هسته ای بر اساس دستور مقامات ارشد نظام این کار را جلو انداختیم و این زنجیره را راه انداختیم. محدوده زمانی برای IR6 اگر آهنگ تحقیقات به طور طبیعی می خواست جلو برود ما همان زمان را می خواستیم یعنی ۴ سال دیگر زنجیره ۳۰ تایی را می گذاشتیم.

معاون رئیس جمهور به حقوق هسته ای ایران پرداخت از جمله حفظ کامل چرخه سوخت و افزود: اکتشاف و استخراج سر جایش است و با قوت و قدرت جلو می رود. یو سی اف ما حدود ۱۰ سال خوابیده بود الان دو سال است راه افتاده و بهسازی می شود. پسمانگاه انارک را هم داریم.

وی گفت: نیروگاه بوشهر دو و سه را هفته آینده بتن ریزی آن را آغاز خواهیم کرد.

صالحی به حق دیگر ایران در زمینه تحقیق و توسعه نیز اشاره کرد و افزود: در هیچ کدام حقوقمان را واگذار نکردیم فقط محدودیت زمانی و عددی را پذیرفته بودیم.

رئیس سازمان انرژی اتمی با اشاره به بازدید به عمل آمده از سانتریفیوژهای جدید گفت: ۱۶ نوع ماشین سانتریفیوژ جدید ملاحظه کردید. از جمله ماشین IR9 با سوی ۵۰ سو، ماشین IRS و IR7 و...

وی گفت: قبل از برجام حدودا سوی عملیاتی ما حدود ۱۱ هزار سو بود. بعد از گام سوم الان سوی ما به هشت هزار و ۶۰۰ سو رسیده است. یعنی نزدیک شدیم به سویی که قبل از برجام بود و این در مدت ۲ ماه صورت گرفته است.

صالحی از همه پرسنل سازمان انرژی اتمی تشکر کرد و گفت: اربعین و عاشورای آنها اینجا بود. توانستند یک حرکت عاشورایی در حوزه علمی انجام دهند. ۲۶۶۰ سو با ماشین های جدید که در سالن سانتریفیوژ مدرن ما که چند ماه به دستور رهبری افتتاح شد، این ماشین ها در آنجا مونتاژ و ساخته شد. تعداد کل ماشین های جدید ما ۴۹۰ دستگاه ماشین سانتریفیوژ جدید است که بالغ بر ۲۶۶۰ سو تولید می کنند.

رئیس سازمان انرژی اتمی اضافه کرد: ما قبل از برجام تنوع ۵ نوع ماشین نسل جدید داشتیم بعد از گام سوم این تعداد به ۱۵ نوع رسیده است و این نشان می دهد صنعت هسته ای ما در ۴ سال بعد از برجام با قدرت و قوت حرکت می کرد. برنامه گاز دینامیک برای IR۹ چیزی متجاوز از ۲۰۰ هزار خط است. اینها توسط پرسنل سازمان انجام شده است و دیگر از آستانه ها گذشتیم و هیچ چیز برای ما غیرممکن نیست. ولی اینکه این سانتریفیوژها به تولید انبوه برسد حداقل ۱۲ سال طول می کشد.

وی به گام های قبلی کاهش تعهدات برجامی پرداخت و گفت: در گام اول ۱۸ اردیبهشت ماه محدودیت غنی سازی و آب سنگین برداشته شد در گام دوم در ۱۶ تیر ماه سقف سطح غنی سازی برداشته شد و فعلا بچه ها تصمیمشان به ۴.۲ درصد است. ۱۵ شهریور ماه نیز محدودیت تحقیق و توسعه را کنار گذاشتیم که در این ۲ ماه شاهد بودید چه عظمتی برپا شد.

صالحی با بیان اینکه افتخار می کنیم در بستر انقلاب اسلامی حرکت می کنیم که بچه های ما غرور آفرینانه حرکت کنند، اظهار داشت: الان طرف مقابل خیلی بالاتر از متحیر است.

وی اضافه کرد: ما در برجام یکسری سانتریفیوژها را برداشته بودیم مثل IR4 و IR2M را که گفته بودند با لگد برداشته بودند که با چشم خود مشاهده کردید که دو زنجیره ۱۶۴ تایی این ماشین ها مجددا نصب شدند. حدود ۳۲۰ و خرده ای از سانتریفیوژها مجددا نصب شده اند و فقط چهار تا پنج عدد از آنها آسیب دید.

صالحی افزود: ملت ایران بداند صنعت هسته ای با قدرت و قوت به پیش می رود. البته نیاز به حمایت های دولت به خصوص در حوزه مالی داریم و هر گامی نیاز مالی دارد. امیدواریم دولت عنایت لازم را داشته باشد که با قدرت و قوت به پیش برویم.

رئیس سازمان انرژی اتمی گفت: علاوه بر نصب سانتریفیوژها و اقدامات صورت گرفته، در دو ماه اخیر بهینه سازی در نحوه برق رسانی به زیرساخت ها انجام شده است و اقدامات دیگری انجام شده که الان زمان آن نیست و در زمان مقتضی کارهای بزرگی که انجام شده را اطلاع رسانی خواهیم کرد.

وی در پاسخ به سوالی درباره هدف ایران از ساخت IR9 خاطرنشان کرد: این نیازمند بحث علمی مفصلی است. هر سانتریفیوژی خصوصیات خود را دارد. ما زمانی در این صنعت وارد شدیم با کمک کسی وارد نشدیم و به غیر از سانتریفیوژ اولی که از بازار سیاه خریداری شده بود به نام P۱ که ۱۷ سال طول کشید سر هم شود. بعد از آن بچه های سازمان روی بحث سانتریفیوژ کار کردند. ما در ابتدا مهندسی معکوس می کردیم. از سال ۱۳۸۵ نطفه اولیه ورود به کار بومی شروع شد که ماشین های IR2M و IR4 شروع شد. در سال ۱۳۸۸ به بچه ها در سازمان گفتیم باید کار را به صورت علمی پیش ببریم و قوانین را در نرم افزارهایی در بیاوریم و بعد خودمان طراحی کنیم. ما برای هر سانتریفیوژ قریب ۲۵۰۰ سند علمی تولید می شود، قبلا اینها نبود.

صالحی افزود: ما چند تا از این سانتریفیوژها را انتخاب و بعد تولید انبوه می کنیم. IR8 و IR9 را خودمان طراحی کردیم.

رئیس سازمان انرژی اتمی درباره مکانیسم انتخاب گام ها و نقش سازمان انرژی اتمی در این زمینه گفت: برای تصمیم گیری راجع به گام ها، سازمان انرژی اتمی مجموعه ای از پیشنهادات فنی را می دهد. یک هیأت نظارت بر برجام است که این هیأت از تعدادی از مسؤولان کشور هستند و مسائل بین المللی رصد می شود. تناسبی بین گام و تحولات بین المللی جمع درباره آن به نتیجه می رسد و تصمیم را بعدا آقای روحانی به سازمان ابلاغ و ما گام را برمی داریم. این سه گام تا الان این گونه بوده است.

وی درباره انتقادات وارده مبنی بر اینکه این گام ها بیشتر جنبه نمایشی دارد اظهار داشت: در رسانه های ما آمده که صنعت هسته ای کشور ما نابود شده است. این چه صنعتی است که نابود شده و در عرض ۲ ماه ۲۶۶۰ سو با سانتریفیوژهای پیشرفته انجام شده است؟

صالحی با بیان اینکه انتقاد باید درست و چاره ساز باشد، گفت: اینکه اعلام عمومی کردند که سانتریفیوژها را با لگد جمع کردند. یعنی ما در این وضعیت قرار گرفتیم که با لگد آنها را جمع کنیم؟ ای کاش اگر عزیزان انتقاد می کنند، انتقاد علمی باشد.

به گزارش فارس، رئیس سازمان انرژی اتمی در ادامه این نشست خبری افزود: اگر صنعت هسته ای نابود شده ۱۵ هزار پرسنل صنعت هسته ای هستند، اگر نابود شده پس اینها چه می کنند. مقام معظم رهبری قبل از عملیاتی شدن برجام یک فرمان ۹ ماده ای دادند که ما ۴ بندی که به ما مربوط بود ما مو به مو اجرا کردیم. 

رئیس سازمان انرژی اتمی اضافه کرد: انتقادهای غیرمنصفانه و غیر مطالعه شده است اثری در روحیه و اراده بچه های ما نخواهد گذاشت و با قدرت و قوت و منویات رهبری و دستور رئیس جمهور انجام می دهیم و این صنعت هسته ای پابرجاست.

معاون رئیس جمهور درباره گام چهارم هم گفت: تحولات بین المللی را هیأت نظارت بر برجام رصد می کند. این کاری به شورای عالی امنیت ملی ندارد. این موضوعات به هیأت نظارت بر می گردد و هیأت از طریق وزارت خارجه رصد می کند و ما هم پیشنهادات خود را می دهیم و بعد هیأت بررسی و نظر می دهد و یکی از پیشنهادات سازمان را می پذیرد و رئیس جمهور نیز ابلاغ می کند.

وی افزود: ما اعلام کردیم که خود را مقید به سویی که از قبل کرده بودیم، نمی کنیم.

به گزارش فارس، رئیس سازمان انرژی اتمی در پاسخ به سوالی گفت: ما قبلا اورانیوم در فاصله زمانی از سال ۱۳۸۵ تا ابتدای برجام (۴ سال پیش) حدود ۱۰ تن اورانیوم غنی شده ۳.۵ درصد داشتیم. با برجام یکی از توافقات این بود که این ۱۰ تن را بفروشیم و ما به ازای آن اورانیوم طبیعی بخریم. اورانیوم را به این اعتبار غنی می کنیم که در نهایت به عنوان سوخت برای نیروگاه ها از آن استفاده کنیم.

وی افزود: یکی از مواردی که بنده توفیق داشتیم غنی سازی ۲۰ درصد بود که خودمان شروع کردیم و در فاصله ۲ سال توانستیم تولید و صفحه سوخت ۲۰ درصد را بسازیم و الان راکتور تهران با اورانیوم ایران در حال کار است. 

صالحی ادامه داد: ما تا حالا سوخت نیروگاه بوشهر را نساختیم و تنها راکتور قدرت ما همین نیروگاه است. البته در ۲۰ فروردین دو سال پیش یک مجتمع سوخت که در بوشهر بود به نمایش گذاشتیم ولی قرص های آن سربی بود. ولی سوختی که می خواهیم در نیروگاه بگذاریم خیلی کار دارد. برای ساختن سوخت نیروگاه بوشهر باید غلاف مورد نظر و قرص سوخت مورد نظر را بسازیم که این غلاف و قرص تاب آوری لازم را تحت دمای زیاد و تشعشعات زیاد داشته باشد. ما خیلی از این مراحل را در چهار پنج سال اخیر طی کرده ایم و امیدواریم با غنی سازی و ذخیره سازی که الان می کنیم بتوانیم اینها را به قرص سوخت تبدیل و اگر خدا کمک کند و با همت بچه ها با لحاظ جنبه های ایمنی، شاهد ساخت اولین مجتمع سوخت خود باشیم و در بوشهر جاگذاری کنیم. البته این قدری کار دارد.

وی همچنین افزود: حدود ۵۰۰ کیلوگرم اورانیوم غنی شده در اختیار داریم که همه آن ۴.۲ درصد نیست و الان روزی پنج هزار گرم به آن اضافه می شود.

رئیس سازمان انرژی اتمی در پاسخ به سوالی گفت: ما به تعهدات هسته ای خود دست نزده ایم. البته چند تا از بازرسی ها براساس برجام را متوقف کردیم، ولی پروتکل الحاقی و توافقنامه پادمان سر جایش است. براساس پروتکل الحاقی و توافقنامه پادمان و ماده ۳.۱ باید هر کاری می کنیم اظهارنامه بدهیم و آنها براساس اظهارنامه ما بررسی و تأیید می کنند که این کار به صورت روتین انجام می شود.

وی درباره اروپا و آمریکا و واکنش آنها افزود: آنها الان خیلی ناراحت هستند. بازتاب صاحبنظران و اندیشکده های فکری آنها را بررسی کنید. ببینید دیوید آلبرایت چه گفته است. امروز خانم شرمن خبرها را بشنود خیلی به هم می ریزد. می گویند شما ایران را به سمتی هل دادید که قدم ها را تندتر بردارند. آن کس که بخواهد بفهمد، فهمیده و دانسته است. مذاکرات سیاسی در حال انجام است ولی آن در حوزه های دیگری است.

معاون رئیس جمهور درباره پیشران هسته ای عنوان کرد: پیشران هسته ای در عمل یک راکتور کوچک است و می خواهید آن را در یک شناور جا بدهید. فرق آن با راکتور عادی این است که راکتور عادی در زمین می سازید تکان نمی خورد اما در یک شناور تکان می خورد. مسائل ایمنی و فنی فراوانی نسبت به یک راکتور عادی دارد.

وی افزود: ما در پیشران هسته ای به صورت غیرقابل باور جلو رفتیم. من اعلام کردم که اگر امکانات مالی و تسهیلات مقرراتی باشد حداقل ۱۵ سال طول می کشد ولی ما خیلی جلو رفتیم و امیدوارم تا پایان سال دیگر خبر مقدماتی خوبی به شما بدهیم. فقط برای یک فاز ابتدایی هشت هزار زیر پروژه تعریف شده است. 

صالحی همچنین گفت: ۱۹۰ هزار سو نیاز است که سوخت سالانه نیروگاهی مثل بوشهر را تامین کند. 

وی درباره کنوانسیون پسماند هسته ای اظهار داشت: این پسمانداری هسته ای یکی از بخش های مهم هسته ای است. این کنوانسیون ارزشمندی است.ان

رئیس سازمان انرژی اتمی درباره برگشت پذیری گام های برداشته شده نیز گفت: برخی اقدامات قابل برگشت نیست. سانتریفیوژهای جدیدی که نصب کردیم داده برداری می کنیم و اطلاعاتی که به دانش ما افزوده، اینها سر جایشان است. یکسری ابعاد این گام ها به آن صورت برگشت پذیر نیست، ولی بخش قابل توجه آن برگشت پذیر است. 

وی درباره خروج اروپا از برجام گفت: آنها به تعهداتشان برگردند. ۱۶ گزارش آژانس نشانگر متعهد بودن ایران به تعهداتش بوده است. ما گام هایمان را صریحا اعلام کردیم و در اظهاریه هایی که به آژانس اعلام کردیم این نوع سانتریفیوژ را نصب می کنیم و این فرآیندها را طی می کنیم قبلا به آژانس گفته ایم و این گونه نیست که ناگهانی گفته باشیم و امروز آخرین مرحله زنجیره ۳۰ تایی IR6 طی شد و گازدهی انجام شد.

صالحی اظهار داشت: ما نگفتیم از برجام می خواهیم بیرون برویم، گفته ایم براساس حقمان و ماده ۲۶ و ۳۶ برجام این حق را داریم که متناسب با اقدامات آنها بخشی یا کل تعهدات خود را معلق کنیم و ما طبق آن عمل می کنیم و خیلی هم با احتیاط و مطالعه شده اقدام می کنیم.

رئیس سازمان انرژی اتمی درباره اینکه چند گام دیگر به لحاظ فنی می توانیم پیش برویم، گفت: طرف مقابل سه اردوگاه هستند اردوگاه آمریکا، اتحادیه اروپا و دیگر هم چین و روسیه. اینها هر سه یک جور فکر نمی کنند. آمریکا بیرون رفته و گفته بدترین قراردادی بوده که آمریکا تا به حال به آن پیوسته است. اروپایی ها بسیار نگران هستند اما اروپا توان مقابله با آمریکا را ندارد. اگر داشت یقینا نسبت به این اقدامات ایران واکنشی نشان می داد که این بن بست برطرف شود.

وی در پاسخ به سوالی گفت: ایران در بین کشورهای در حال توسعه پیشتازترین کشور در حوزه فناوری هسته ای در همه ابعاد آن است. ما در همه ابعاد هسته ای جلو رفته ایم. ما آستانه های این فناوری را عبور کرده ایم اما به مفهوم به بلوغ رساندن آن نیست. 

رئیس سازمان انرژی اتمی در پاسخ به سوال خبرنگار فارس درباره زمان اعلام گام چهارم نیز ابراز بی اطلاعی کرد.

وی در پاسخ به سوال دیگر خبرنگار فارس درباره راه اندازی بخش ثانویه راکتور آب سنگین اراک نیز گفت: دو هفته دیگر در اراک خواهیم بود و شاهد راه اندازی بخش ثانویه اراک خواهیم بود که قدم بسیار بزرگی است و بچه ها در آن جا در گمنامی کامل معجزه آفریدند. ماشین جا به جایی سوخت نیز تکمیل می شود.

صالحی درباره غنی سازی ۲۰ درصد گفت: امیدواریم به این مرحله نرسیم، اگر به این مرحله رسیدیم تنها ۴ دقیقه طول می کشد.