به گزارش مشرق، علیرضا کمری، کارشناس تاریخ شفاهی حوزه هنری در حاشیه دوازدهمین همایش ملی تاریخ شفاهی ایران گفت: سه سازمان ارتش، سپاه و جهاد سازندگی (کشاورزی) در طول جنگ حضور داشتند و امانتدار تاریخ جنگ هستند. اگر بخواهیم درباره تاریخ جنگ صحبت کنیم و کار تحلیلی انجام دهیم باید هر سه مجموعه را با هم ببینیم. به حضور جهاد در دفاع مقدس می‌توان از دو بعد نگریست. یکی جنبه‌های مهندسی پشتیبانی صنعت و دوم حضور نیروهای مردمی برای این ماجرا. جهادگران بیشتر اهل عمل بودند و زیاد صحبت نمی‌کردند و یکی از دلایلی که ما اسناد تاریخ شفاهی زیادی از جهادگران در اختیار نداریم، همین است. در واقع جمع تخصص و تعهد را در جهاد سازندگی شاهد بودیم. این کار در بی‌صدایی و بی‌هیاهویی پیش می‌رفت و عملکرد آن‌ها به دلایلی بازگو نشد. این جهاد، جهاد بی‌صدا بود.
کمری تصریح کرد: مهندسی پشتیبانی و صنعت منحصر به جهاد نبود اما در جهاد تعین پیدا کرد. دکتر چمران از بنیان‌گذاران این جهاد بود و اگر بخواهیم مفهوم تاریخ شفاهی را درست دریابیم، باید به مطالعات تاریخ شناختی از پدیده‌ها بپردازیم. تاریخ شفاهی در هر موضوعی اقتضائات خاص خودش را دارد و این موضوعی است که در ثبت تاریخ شفاهی جهاد نیز باید مورد توجه قرار گیرد.
