به گزارش مشرق، محمدحسین رجبی‌دوانی شامگاه سه شنبه در پنجمین نشست سلسله گفتارهای هنر حماسی در محل حوزه هنری خراسان رضوی اظهار داشت: حماسه به معنای دلیری و حماسه‌سرایی وصف جنگاوری و دلاوری‌هاست، هنگام شکل‌گیری دولت اسلامی در مدینه، گروه‌های متعدد مشرک به مبارزه با اسلام برمی‌خیزند.

وی خاطرنشان کرد: در جنگ بدر 313 مسلمان حضور داشتند و جمعیت دشمنان به بیشتر از هزار نفر می‌رسید، بسیاری از مسلمانان بدون سلاح به جنگ رفتند و جمعیت 313 نفری تنها یک اسب داشتند، نبرد تن به تنی در آغاز رخ داد و سه نفر از قریش و سه نفر نیز از مسلمانان به مبارزه پرداختند.

بیشتر بخوانید:

حدیث روز/ سه شرط کمک به دیگران در کلام امام علی(ع)

حدیث روز/ روز قیامت چگونه روزی است؟

مورخ و پژوهشگر تاریخ اسلام ادامه داد: امام علی (ع) با 23 سال سن توانست یکی از بزرگان قریش را از میان بردارد، همچنین حمزه موفق به شکست حریف مقابل خود شد، 36 نفر از 70 مبارز قدرتمند توسط امام علی(ع) شکست خوردند، جنگ بدر در سال دوم هجرت رخ داد و جنگ احد به دست دشمن برای انتقام بدر انجام شد.

وی تصریح کرد: در آخرین جنگ 700 نفر از دشمنان با 3 هزار نیروی دشمن به مبارزه پرداختند، پس از آن جنگ سراسری رخ داد و در ابتدا مسلمانان به پیروزی نزدیک شدند.

رجبی دوانی بیان کرد: امیرالمؤمنین (ع) از ضربه‌دیدگان سخت دوره جنگ احد بود، 90 زخم بر بدن ایشان وارد شده بود و با یک پارچه معمولی نمی‌شد از خونریزی آنها جلوگیری کرد، امام علی(ع) در جنگ احد 16 زخم کاری خورد که هر کدام از آنها اگر به مردان تنومند وارد می‌شد آنها را از بین می‌برد اما جبرئیل به کمک امام شتافت.

وی عنوان کرد: جبرئیل در آن زمان ذوالفقار را به امام علی (ع) هدیه کرد و ایشان با آن به جنگ پرداخت، در جنگ خندق نیز ایشان حماسه آفرید، در سال پنجم قریش به همراه یهودی‌ها و سایر گروه‌های مخالف با اسلام برای مقابله با اسلام برخاستند، در این جنگ خندقی حفر شد که دشمن پشت آن گیر افتاد.

مورخ و پژوهشگر تاریخ اسلام گفت: سه نفر از اهل قریش با اسب به طرف مسلمانان آمدند و مؤمنان روحیه خود را باختند، یکی از دشمنان سه مرتبه مسلمانان را دعوت به جنگ کرد اما تنها امام علی (ع) داوطلب می‌شد، در سومین مرتبه اشتیاق امام علی (ع) پیامبر به ایشان اجازه جنگ داد، در گذشته هر کسی که رقیب خود را می‌کشت زره او را به عنوان افتخار برای خود نگاه می‌داشت اما امیرالمؤمنین (ع) این امر را انجام نداد.

وی افزود: به فرموده پیامبر اکرم (ص) ضربه‌ای که امیرالمؤمنین علی (ع) بر سر دشمن نهاد از هر عبادتی بالاتر است، این فرموده پیامبر (ص) نوعی حماسه‌سرایی بود، در یکی از جنگ‌هایی که توسط پیامبر انجام شد، لشکر اسلام پنهانی به سمت قلعه‌های دشمن رفتند و سرعت پیشروی آنها به قدری کم بود که دشمنان متوجه نزدیکی آنها نمی‌شدند.

رجبی دوانی اظهار داشت: لشکر اسلام امکانات کنده‌کاری قلعه را نداشتند و قلعه‌ها بسیار مستحکم بود، مسلمانان یکی از نیروهای دشمن را گیر انداختند و آن فرد از ترس خود راه مخفی قلعه را نشان داد، مسلمانان خندقی را به تقلید از جنگ خندق در نزدیکی درب ورودی کندند.

وی گفت: در همین زمان دو مرتبه فرماندهان در این جنگ  به دلیل ترس فرمانده قبلی از جنگ جایگزین شدند، این امر اُفت بسیاری برای لشکر مسلمانان داشت، به همین دلیل پیامبر(ص) برای ادامه جنگ امیرالمؤمنین(ع) را برگزیدند.

رجبی دوانی بیان کرد: در حماسه عاشورا 72 نفر مقابل لشکر 30 هزار نفری ایستادند، حر در این حماسه به اسلام روی آورد و از 100 تیری که از سوی وی پرتاب شد تنها 5 تیر به هدف نخورد، حضرت عباس(ع) در آن جنگ برای رساندن آب به اهل کوفه تلاش کرد اما دشمنان دست راست ایشان را قطع کردند.

وی گفت: ایشان با دست چپ مشک را گرفت اما دشمنان دست چپ ایشان را نیز قطع کردند، ایشان با دندان مشک را به سمت اهل کوفه می‌برد اما دشمنان تیری به مشک زدند و آن را پاره کردند، در آن زمان حضرت روی بازگشتن به خانه را نداشت و در همان محل ایستاد تا این‌که دشمنان ایشان را تیر باران کردند.

مورخ و پژوهشگر تاریخ اسلام تصریح کرد: ما در قرن چهارم شاهد شکل‌گیری دوره آل بویه هستیم، به تأکید رهبر معظم انقلاب باید دوران آل بویه را پاس داشت، اوج تمدن مسلمانان در زمان آل بویه بود، شیعه هرکجا که پای کار آمده تمدن‌ساز شده است، جورج کلمر رنسانس فرهنگی را در عصر آل بویه تعبیر می‌کند.

وی خاطرنشان کرد: ما نهج‌البلاغه را مدیون آل بویه هستیم، آنها اوامری چون سینه‌زنی و نظایر آنها را رایج کردند، آل بویه زحمت بسیاری کشیدند،‌پرده‌هایی در عصر آل بویه در ارتباط با عاشورا نقاشی شد و واقعه کربلا توسط آنها بیان می‌شد، آل بویه سبب شد تا مناطق سنی داخل ایران عاشورا را پاس می‌داشتند.

وی عنوان کرد: در شاهنامه فردوسی، داستان‌های زیبایی وجود دارد که بیان روزهای گذشته را راحت‌تر و زیباتر می‌کند، نقاشی‌های قهوه‌خانه‌ای از واقعه کربلا پدید آمده و توسط نقالان خوانده می‌شد.

استاد دانشگاه و مورخ تاریخ اسلام اظهار داشت: در عصر صفویه نقاشی‌هایی بر مبنای عاشورا وجود دارد، نخستین متن فارسی نیز در ارتباط با عاشورا در این زمان به وجود آمد، افرادی در کتاب‌های متنوع با عنوان خاوران‌نامه به شرح نبردهای امام علی (ع) توسط تصویر می‌پرداختند، دسته‌های عزاداری در محل نقش جهان گرد آمده بودند و به مقتل‌خوانی می‌پرداختند.

مورخ و پژوهشگر تاریخ اسلام تصریح کرد: در صورت رواج نداشتن حماسه‌سرایی ما الگویی برای رودررو شدن جوانان با دشمنان نداریم.