به گزارش مشرق، اعلام نتایج تحقیق مستقل نیروهای مسلح از حادثه طی چند روز در حالی است که بنا بر استاندارد اعلامی سازمان‌های هوایی برای کشف ابعاد و بررسی احتمالات مختلف چنین حوادثی دستکم به یک تا چندین ماه زمان نیاز است.

پیشتر، حسن رضایی‌فر،‌ مدیرکل  بررسی سوانح سازمان هواپیمایی کشوری،‌ هم در نشست خبری با اشاره به «بسیار بزرگ» بودن ابعاد این حادثه اعلام کرد: «بررسی آن ممکن است بیش از یک سال یا دوسال طول بکشد و خواندن جعبه سیاه نیز ممکن است بیش از یک ماه، دو ماه  طول بکشد.»

اما شاید بد نباشد نگاهی به تجربه و پرونده‌های مشابهی در دیگر نقاط دنیا بیندازیم که در آن نیروهای مسلح متهم هستند تا شاید این امر بتواند پاسخی برای این سوال ما باشد که آیا نیروهای مسلح ایران در تحقیقات دیر عمل کرده است یا خیر.

بیشتر بخوانید:

مقایسه واکنش ایران با کشورهایی که دچار خطای پدافندی شدند

با این حال باید گفت که روال معمول رسیدگی به پرونده‌های سقوط هواپیماها که نیاز به بررسی ابعاد فنی و تحلیل داده‌ها دارد، ماه‌ها به طول می‌انجامد. حتی هستند پرونده‌هایی که پس از گذشت سال‌ها هنوز کشف و رسیدگی به علت سقوط هنوز به جایی نرسیده است که تازه‌ترین نمونه آن را می‌توان سقوط هواپیمای مالزی در 17 جولای سال 2014 نام برد که تاکنون بقایای هواپیما هم کشف نشده چه برسد به این که معمای پرونده حل شود.

جنایت اوستیکا

در 27 ژوئن سال 1980، هواپیمای ایتالیایی آرولینه ایتاویا دی‌سی-9 از بولونیا در ایتالیا به همراه 77 مسافر و چهار خدمه آن به سمت پالرمو در محدوده سیسیل به پرواز درآمد که پس از 51 دقیقه از صفحه رادار ناپدید شد. چند ساعت بعد، لاشه‌های DC-9 که به پرواز 870 ایتاویا هم شناخته می‌شود در دریای تیرنی در نزدیکی جزیره اوستیکا مشاهده شد در حالی که تمام 81 نفر مسافر آن جان باخته بودند.

تقریباً 4 دهه بعد از این حادثه هنوز دلیل قطعی و اصلی آن کشف نشده است اما پیش فرض‌های اولیه درمورد نقص فنی راه را برای شایعاتی از قبیل حمله تروریستی یا موشکی باز گذاشته است.

گزارشی در سال 1989 توسط کمیسیون مبارزه با تروریسم پارلمان ایتالیا صادر شد که مدعی شده بود یک موشک ارتشی به سمت پرواز 870 ایتاویا شلیک شده است و ادعا کرد، خون 81 شهروند بی گناه در اقدامی جنگی ریخته شد بدون اینکه جنگی واقعی رخ دهد.

این واقعه با عنوان جنایت اوستیکا شناخته می شود. این فاجعه منجر به تحقیقات، اقدامات حقوقی و اتهامات بیشماری شد از جمله اینکه نخست وزیر ایتالیا در آن زمان فرانچسکو کاسیکا سقوط این موشک را به موشک شلیک شده از هواپیمای نیروی دریایی فرانسه نسبت داد.

گزارشات دیگر از همکاری بین فرانسه و آمریکا در پنهان سازی شواهد به دست آمده از محل سقوط هواپیما حکایت دارد. به عنوان مثال، کشتی‌ای که وظیفه جستجوی لاشه‌های پرنده ایتالیایی را در کف اقیانوس انجام داده بود، فرانسوی بود، اما فقط مقامات آمریکایی به قطعات هواپیمای مورد نظر دسترسی داشتند. همچنین چندین گزارش رادار پاک شده بود و چندین ژنرال ایتالیایی 20 سال بعد به جرم ممانعت از اجرای عدالت متهم شدند.

منابع متعددی در رسانه‌های ایتالیایی ادعا کرده‌اند که این هواپیما در طی یک درگیری هوایی بین نیروی‌های هوایی عضو ناتو در آن زمان یعنی آمریکا، فرانسه، به علاوه یک ناو انگلیسی و ایتالیا با نیروی هوایی لیبی آسیب دیده است، آن هم در زمانی که این اعضا سعی در ترور یک سیاستمدار بسیار مهم لیبیایی و به احتمال زیاد شخص معمر قذافی داشته‌اند که در همان شب در همان فضای هوایی در حال پرواز بوده است. بازپرس دادستانی ایتالیا در سال 1999 از این نسخه از واقعه پشتیبانی کرد و در گزارش نهایی خود گفت که تحقیقات وی به درخواست ناتو توسط ارتش ایتالیا و اعضای سرویس مخفی مخدوش شده است.

به گفته رسانه های ایتالیایی، اسناد بایگانی سرویس مخفی لیبی که پس از سقوط طرابلس به دیده بان حقوق بشر منتقل شده بود، نشان داد که پرواز 870 و یک جنگنده MiG لیبی توسط دو جت فرانسوی مورد حمله قرار گرفته بوده اند. براساس گزارش‌های رسمی در تاریخ 18 ژوئیه 1980، 21 روز پس از حادثه پرواز شماره 870 آرولینه ایتاویا، لاشه یک فروند MiG-23 ارتش لیبی به همراه خلبان مرده آن در کوه های سیلای کالابریا در جنوب ایتالیا پیدا شد.

مردم ایتالیا هنوز در انتظار محکومیت عاملان اصلی این جنایت یعنی فرانسه، آمریکا و انگلیس هستند.

پرواز شماره 17 مالزی در اوکراین

پرواز شماره 17 هواپیمایی مالزی که به اختصار MH17 نیز نامیده می‌شود پروازی مستقیم از آمستردام هلند به سمت کوالالامپور درمالزی بود که در میان راه در مرز روسیه و اوکراین سرنگون شد. در این پرونده نیز متهم اصلی نیروهای مسلح اوکراین و جدایی‌طلبان مسلح شرق این کشور هستند.

گزارشات اولیه در مورد چگونگی سرنگونی این هواپیما از پرتاب موشک به سمت آن اشاره دارد که منجر به مرگ تمامی سرنشینان آن شد. دولت اوکراین و جدایی طلبان منطقه شرق یکدیگر را به سرنگونی این هواپیما متهم کردند.

ملیت مسافران هواپیما از هلند، استرالیایی، مالزیایی، اندونزیایی، بریتانیایی، آلمانی، بلژیکی، فیلیپینی و یک کانادایی اعلام شد.

براساس مدارک موجود، مشخص شد که هواپیمای مالزی با یک موشک زمین به هوا که از داخل محدوده تحت کنترل جدایی‌طلبان اوکراین پرتاب شده هدف قرار گرفته است. در مقابل اما آنها این اتهام را رد کرده و دولت مرکزی را مسئول این اقدام دانستند. آنها اعلام کردند که این هواپیما توسط ارتش اوکراین هدف قرار گرفته چون نیروهای آنها به تجهیزاتی که بتوان با آن هواپیمایی را در ارتفاع 10 هزار متری هدف قرار داد دسترسی ندارند.

با بررسی داده‌های جعبه سیاه و یافته های یک تیم تحقیقاتی هلندی هواپیما روشن شد که سمت چپ بدنه هواپیما بر اثر برخورد ترکش حاصل از شلیک موشک سوراخ شده و این هواپیما به خاطر کاهش شدید فشار داخلی، منفجر و در نهایت از قسمت چپ سرنگون شده است. براساس گزارش مقدماتی اداره ایمنی پرواز هلند آثار باقی‌مانده بر قطعات به دست آمده از لاشه هواپیما در محل سقوط آن در خاک اوکراین، پراکنده شدن قطعات هواپیما در منطقه‌ای وسیع را نشان داد که هواپیما قبل از برخورد با زمین، در هوا متلاشی شده بود.

تمام 298 سرنشین و خدمه پرواز این هواپیما که بیشتر آنها یعنی 193 نفر هلندی بودند، در این حمله جان باختند. سایر قربانیان 43 شهروند مالزی و 27 شهروند استرالیایی بودند.

نگاهی به این حوادث هوایی نشان می‌دهد که معلوم شدن علت و عوامل سقوط هواپیما روندی طولانی، پیچیده، فنی و زمان بر است. این واقعیت‌ها همچنین اهمیت اقدام صادقانه و شجاعانه نیروهای مسلح کشور بخصوص فرماندهی هوافضای سپاه را در پذیرش مسئولیت این پرونده نشان می‌دهد.