به گزارش مشرق، دستگیری سه شاهزاده سرشناس سعودی و از همه مهم‌تر شاهزاده احمد بن عبدالعزیز کوچکترین برادر پادشاه وآخرین پسر بازمانده از بنیان‌گذار عربستان سعودی، یعنی ملک عبدالعزیز است، این سوال مطرح است که آیا بن سلمان در تکاپوی باز کردن راه پادشاهی برای خود است؟

بیشتر بخوانید:

سرکوب شاهزادگان برای حفظ قدرت در خانواده ملک سلمان

فیلم/ حذف رقبا با آهنگ‌های لس‌آنجلسی

واکنش کاربران سعودی به تحولات این کشور

دلیل دستگیری‌ها چیست؟

مهم ترین گمانه زنی‌ها در مورد دلیل دستگیری چند روز پیش سه شاهزاده سعودی این است که برخی افراد خاندان حاکم در تلاش برای تغییر ترتیب موروثی تاج و تخت پادشاهی در عربستان بودند و شاهزاده احمد یکی از گزینه‌های موجود است که از حمایت خاندان حاکم و نهادهای امنیتی و برخی نیروهای غربی برخوردار است.

درپی دستگیری احمد بن عبدالعزیز عموی محمد بن سلمان ولیعهد عربستان و محمد بن نایف ولیعهد سابق عربستان ، اخبار متعددی از داخل خاندان حاکم سعودی درز کرده است با این مضمون که در درون این خاندان و در قالب کودتا، تکاپویی برای رهایی از محمد بن سلمان در جریان است.

نام شاهزاده احمد بن عبدالعزیز هنگام مخالفت با محمد بن سلمان به نامی آشنا تبدیل شد در حالی که بن نایف نیز در داخل خاندان آل سعود محبوبیت زیادی دارد.

دو روزنامه وال استریت ژورنال و نیویورک تایمز آمریکا با اشاره به دستگیری این دو نوشتند: مسئولان سعودی آنان را به خیانت متهم کرده‌اند و دستگیری آنان با تلاش برای کودتای ادعای در ارتباط است.

البته مقامات رسمی عربستان از تائید این گزارش‌ها طفره رفتند و هنوز واکنشی به این دستگیری ها از خود نشان ندادند .

پایگاه خبری «الخلیج آنلاین» به نقل از منابع مختلف تاکید کرد، فضای کلی حاکم بر خاندان آل سعود از مقدمات رخداد بزرگی در آینده حکایت دارد که چه بسا شامل صف بندی پشت یک شخصیت مورد توافق به منظور یک تحرک بررسی شده علیه ملک سلمان و پسرش محمد باشد.

بنابر اعلام این منابع، بن سلمان اکنون بیش از قبل احساس خطر می‌کند و به همین دلیل در سال 2017 شاهد دستگیری تعدادی از شاهزادگان و مسئولان و بازداشت آنان در هتل کارلتون است.

بر اساس گزارش رسانه های عربی، پیشنهاد غرب حاکی از این بود که جایگزین احتمالی ملک سلمان، برادر کوچکش شاهزاده احمد است که هنگام انتشار این گزارش در انگلیس به سر می‌برد اما وی به طور علنی مخالفت خود را با سیاست برادرش ملک سلمان و نیز ولیعهد اعلام کرد تا جایی که با تعیین بن سلمان به عنوان ولیعهد مخالفت کرده و به عنوان یکی از اعضای شورای بیعیت در سال 2017 از بیعت با محمد بن سلمان خودداری کرد

عهد شکنی بن سلمان

بن سلمان با دستگیری عموی خود تعهدات بین‌المللی مبنی بر خودداری از تعرض به او را نقض کرد تعهدی که به موجب آن این شاهزاده سعودی در 30 اکتبر 2018 بعد از یک سال غیبت به عربستان برگشت و با استقبال گرم شخص بن سلمان روبه رو شد.

یک منبع نزدیک به شاهزاده احمد، به میدل ایست گفت، بازگشت شاهزاده فقط در پی تضمین‌های امنیتی از سوی آمریکا و انگلیس مبنی بر اینکه از سوی ولیعهد مورد تعرض قرار نمی‌گیرد، صورت گرفت و بازگشت او به کشور در پی بحث و رایزنی با مسئولان انگلیسی و آمریکایی صورت گرفت که تضمین‌های کافی را برای بازگشت او به کشور، دادند.

شاید همین امر باعث شده است که احمد بن عبدالعزیز را به این تصور وادارد که کسی را یارای برخورد با وی نیست چرا که از تضمین‌های بین المللی در این زمینه برخوردار است.

به نوشته این منبع، این شاهزاده به دنبال ایفای نقش در ایجاد تغییرات در کشور است که این یا به این معنی است که خود نقش محوری را در تغییرات جدید در داخل خاندان حاکم ایفا خواهد کرد یا اینکه در انتخاب جایگزینی برای ملک سلمان کمک خواهد کرد.

منابع رسانه ای دیگری اطلاعات مشابهی منتشر کردند که در آن گفته شد بازگشت شاهزاده احمد بن عبدالعزیز به عربستان نشانه‌های زیادی را در دل خود جا داده است. چند روز پس از بازگشت وی به عربستان روزنامه ایندیپندنت انگلیس نیز به نقل از یکی از شاهزادگان خاندان حاکم و بدون اشاره به نام او، از اطلاعاتی خبر داد که نشان می‌دهد این شاهزاده مخالف در آینده پادشاه عربستان خواهد بود و بن سلمان در صحنه سیاسی حضور نخواهد داشت.

به گفته این منبع، شاهزاده احمد با برادران خود که فرزندان موسس عربستان هستند و شاهزاده طلال و مقرن در منزل خود دیدار کرد تا اوضاع کشور در پرتو حکومت بن سلمان را بررسی کند و یادآور شد، اعضای هیئت بیعت که ده سال قبل در عربستان تشکیل شد به هدف اعلام جانشین پادشاه گرد هم خواهند آمد.

به نوشته رسانه‌های عربی، آنچه که اوضاع را برای محمد بن سلمان خطرناک‌تر خواهد کرد، پیش‌بینی‌ها درباره قدرت شاهزاده احمد برای ایفای نقش آتی در «هیئت بیعت» عربستان است که گفته می‌شود او یکی از 3 نفری بود که به ولیعهدی محمد بن‌سلمان رای نداد. همچنین یک کلیپ ویدئویی منتشر شده که نشان می‌دهد این شاهزاده در جنگ یمن، پادشاه و ولیعهد عربستان را سرزنش می‌کند.

هیئت بیعت عربستان متشکل از فرزندان عبدالعزیز (موسس حکومت سعودی) و دیگر شاهزادگان است که البته کار این هیئت در هاله‌ای از ابهام قرار دارد؛ به این صورت که کسی نمی‌داند چه کسی ریاست نشست‌های آن را بر عهده دارد. از جمله مهم‌ترین فعالیت‌های این هیئت، تعیین شرایط سلامت پادشاه و رای‌گیری برای انتخاب ولیعهد است.

نارضایتی در داخل خاندان آل سعود

افزایش سرخوردگی و ناامیدی بسیاری از شاهزادگان سعودی از مدیریت بن سلمان موضوعی است که بسیاری از رسانه‌ها و اخبار شبکه‌های اجتماعی بر آن صحه گذاشتند و بنابر اعلام خبرگزاری رویترز بمباران شرکت نفتی آرامکو در نیمه سپتامبر گذشته که متوقف شدن نیمی از تولید نفتی عربستان را به دنبال داشت موجب افزایش نارضایتی بسیاری از شاهزادگان سعودی شد که تعداد آنان بالغ بر ده هزار نفر است.

خبرگزاری رویترز به نقل از پنج منبع اعلام کرد این حمله موجب خشم برخی چهره‌های سرشناس سعودی شد که معتقدند ولیعهد سخت در تلاش برای در اختیار گرفتن تمام منافذ قدرت در کشور است.

بنابر اعلام این منبع، این حمله موجب بالا رفتن صداهای انتقاد آمیز بین افراد خاندان حاکم شد زیرا معتقدند بن سلمان موضع خصمانه افراطی را در قبال ایران در پیش گرفت و علاوه بر این برخی از چهره‌های سرشناس خاندان حاکم نیز به بن سلمان اطمینان ندارند.

یک دیپلمات غربی نیز به رویترز گفت، ناتوانی بن سلمان در جلوگیری از حملات به آرامکو موجب شوکه شدن خاندان حاکم شد زیرا صدها میلیارد دلار هزینه امور دفاعی شده است و به عقیده این چهره‌های سرشناس سیاست‌های بن سلمان و تلاش او برای در اختیار گرفتن قدرت در کشور به ضرر کشور تمام شد.

در این میان به نظر می‌رسد شخص بن سلمان نیز با گذشت زمان از خشم روزافزون در داخل خاندان حاکم و تلاش افراد این خاندان برای تاثیرگذاری بر پادشاه و یا تغییر دیدگاههای او و یا برگزاری نشست جدید شورای بیعت برای تعیین ولیعهد جدید، بیم دارد.

در همین ارتباط روزنامه «لوفیگارو» فرانسه در خصوص آینده حکومت در عربستان سعودی نوشت: این موضوع با کشته شدن «عبدالعزیز الفغم» محافظ شخصی ملک سلمان در 28 سپتامبر گذشته در شهر جده در ارتباط است.

این روزنامه با انتشار گزارش در اکتبر گذشته نوشت، کشته شدن الفغم شایعه‌ها و تردیدها در خصوص دست داشتن ولیعهد در این حادثه را تقویت می‌کند به ویژه اینکه این حادثه در پی تغییر رئیس دیوان پادشاهی رخ داد و «فعهد العیسی» از افراد نزدیک به بن سلمان جایگزین او شد.

کسانی که روند تحولات عربستان سعودی را دنبال می کنند، احتمال می دهند، بن سلمان مایل است اجازه ندهد پیش از ثبیت ارکان قدرت ولیعهدی و سپس پادشاهی هیچ گونه تلاشی برای برکناری او صورت بگیرد.

از دید ناظران سیاسی بازداشتی‌های اخیر در عربستان رسیدن به ایستگاه‌ پایانی یعنی بر تخت نشاندن محمد بن سلمان است و با توجه به این که این افراد مخالفان محمد بن سلمان هستند، احتمالا بازداشت آن‌ها نوعی اقدامی پیشدستانه برای جلوگیری از هر نوع مخالفت احتمالی در شورای بیعت با پادشاهی محمد بن سلمان است.