سرویس جهان مشرق - اندیشکده آمریکایی گیت استون در یادداشتی به وضعیت بغرنج سالمندان مبتلا به کرونا در اروپا پرداخت و نوشت: در وضعیتی که بخشهای مراقبت ویژه در ایتالیا و اسپانیا از بیمار اشباع شدهاند، پزشکان طی هفتهها مجبور بودهاند در خصوص اینکه چه کسانی باید خدمات درمان اضطراری دریافت کنند، دست به انتخاب بزنند. ایتالیا و اسپانیا بیش از دیگر کشورهای اروپایی در معرض همهگیری ویروس کرونا قرار گرفتهاند. با این حال، پروتکلهای جدید به مثابه دستورات دولتی هستند که از پرسنل پزشکی عملاً میخواهند بیماران سالمند را به حال خود رها کنند.
این گزارش اذعان میکند: علاوه بر مسائل اخلاقی مربوط به جیرهبندی خدمات مراقبتی بر حسب سن، امتناع از ارائه مراقبتهای پزشکی به سالمندان ــ که بسیاری از آنها در تمام طول زندگی خود به سیستم رفاه اجتماعی مبالغی پرداخت کردهاند ــ همچنین کمبودها در حوزه بهداشت رایگان در جنوب اروپا را خاطرنشان میسازد. در این کشورها، تدابیر ریاضتی تحمیلی بانک مرکزی اروپا موجب کاهش عظیم بودجه مربوط به سلامت همگانی شده است. در اسپانیا، دولت محلی منطقه کاتالونیا با صدور پروتکل محرمانهای عملاً خواسته که سالمندان مبتلا به ویروس کرونا در خانه رها شوند تا بمیرند. ویروس کرونا منطقه کاتالونیا را به شدت درنوردیده است.
- مرگ در خانه بهترین گزینه است
اسنادی که به چند رسانه اسپانیایی درز کردهاند نشان میدهند که خدمات پزشکی اورژانس منطقه کاتالونیا به پزشکان، پرستاران، و پرسنل آمبولانسها دستور داده تا به خانواده بیماران مسن مبتلا به ویروس کرونا اطلاع دهند «مرگ در خانه بهترین گزینه است.»
در این اسناد آمده که مرگ در خانه انسانیتر است، از آن جهت که با درد و رنج همراه نیست: بیماران در خانه در کنار خانوادههای خود میمیرند، امری که در بیمارستان امکانپذیر نیست. در این پروتکل همچنین از پرسنل پزشکی خواسته شده که از اشاره به کمبود تختهای بیمارستانی در منطقه کاتالونیا خودداری کنند.
این گزارش میافزاید: در این توصیهها که به تائید انجمنهای شورای پزشکی کاتالونیا رسیده آمده است که بیماران بالای ۸۰ سال را نباید به دستگاه تنفس مصنوعی وصل کرد و صرفاً «درمان با ماسک اکسیژن» باید به آنها ارائه شود. در این دستورالعملها توصیه شده که به بیماران بالای ۸۰ سال که تنگی نفس دارند «مرفین تزریق شود تا از احساس خفگی رهایی یابند.»
خدمات پزشکی اورژانس کاتالونیا نیز به کارشناسان مراقبتهای بهداشتی توصیه کرده که منابع پزشکی را در وضعیت اضطراری کنونی بهینهسازی کنند و «از پذیرش بیماران نه چندان سودمند خودداری ورزند.» از پرسنل پزشکی خواسته شد تا منابع را «برای بیمارانی که به لحاظ سن و سال بیشترین فایده را دارا هستند» نگه دارند.
با این حال آلبا ورخس وزیر بهداشت کاتالونیا رویکرد تبعیضآمیز این دستورالعمل در قبال بیماران سالمند را تکذیب نمود. خاویر خیمنز مدیر پزشکی خدمات اورژانس کاتالونیا نیز این مسئله را تکذیب کرد، اما اذعان داشت که چنین سندی موجود است. وی در این خصوص اظهار داشت: «آنچه انجام میدهیم این است که بهترین گزینه را در خصوص وضعیت بیماران به آنها ارائه میدهیم.»
- جوانان باید زنده بمانند
در نقاط دیگر اسپانیا، انجمن مراقبت پزشکی ویژه اسپانیا واقع در مادرید توصیه کرده که اقدامات درمانی حداکثری را باید برای جوانانی که احتمال زنده ماندن آنها بیشتر است، کنار گذاشت. اگر کمبود تختهای بیمارستانی مشاهده شود، به بیماران بالای ۸۰ سال یا مبتلا به آلزایمر نباید خدمات درمانی ارائه کرد. در ایتالیا، در سند تهیهشده توسط واحد مدیریت بحران شهر شمالی تورین آمده که به بیماران ۸۰ سال یا بالاتر و یا بیماران بدحال در صورت کمبود تختهای بیمارستانی نباید خدمات مراقبت ویژه ارائه نمود.
در سندی که به روزنامه انگلیسی تلگراف درز کرده است، اداره حفاظت مدنی منطقه پیدمونت آورده است:
«معیار دسترسی به خدمات درمانی ویژه در موارد اورژانسی باید سن کمتر از ۸۰ سال یا کسب امتیاز کمتر از ۵ در شاخص چارلسون باشد [این شاخص نشان میدهد بیمار دارای چه تعداد از مشکلات پزشکی دیگر هستند]. افزایش همهگیری کنونی احتمالاً موجب عدم موازنه میان نیازهای بالینی بیماران مبتلا به کووید-۱۹ و دسترسی کارآمد به منابع مراقبتی ویژه میشود. در صورتی که ارائه خدمات مراقبتی ویژه به همه بیماران غیرممکن شود، ضروری است که معیارهایی در خصوص دسترسی به درمان ویژه وضع شوند که این امر به منابع محدود موجود بستگی دارد.»
در هلند، بنا بر گزارش خبرگزاری رویترز، پزشکان به تلاش جهت جیرهبندی تختهای بیمارستانی در بخش مراقبت ویژه متهم شدهاند و اینکه از بیماران سالمند مبتلا به کووید-۱۹ خواستهاند تا از خدمات درمانی بیمارستانی چشمپوشی کنند.
- سالمندان رها میشوند تا بمیرند
در اسپانیا، اسکار هارو مدیر یک تیم موتورسواری در قالب ویدئوی منتشره بر روی سایت یوتیوب توضیح میدهد که پدرش به خاطر سن و سالش از دستگاه تنفس مصنوعی محروم شده و از دنیا رفته است:
«پدرم از ۱۴ سالگی تا ۶۵ سالگی کار کرد. او هیچوقت هیچ چیزی نخواست. او روز ۱۸ مارس به دستگاه تنفس مصنوعی نیاز داشت برای آنکه نمیرد، اما این دستگاه را از وی دریغ کردند... این اسپانیایی است که ما داریم. نسل پدر من در دوران پس از جنگ این کشور و ذخایر، جادهها، و کشاورزی آن را ساختند. آنها روزی ۱۴ ساعت کار کردند. حالا اما به حال خود رها میشوند تا بمیرند.
«نمیفهمم چگونه آدمی مثل پدر من که همه زندگیاش را کار کرده و به تأمین اجتماعی در این کشور کمک کرده باید بمیرد، آنهم به خاطر آنکه دستگاه تنفس مصنوعی موجود نیست، به خاطر آنکه قادر به دریافت خدمات درمانی نیست، به خاطر مقرراتی که میگویند مراقبت از افراد بالای ۷۵ سال بصرفه نیست و این افراد به حال خود رها میشوند تا بمیرند. نسلی که کشور را ساخته است را به حال خود رها کردهایم تا بمیرند.
«واقعاً سیستم تأمین اجتماعی جالبی داریم، حتی پرسنل بهداشت هم دستکش ندارند که بپوشند. آنها امروز صبح نه پوشش محافظتی و نه ماسک داشتند. پدر من که از سن ۱۵ سالگی همواره در کنار همسرش بود اجازه نیافت با او وداع کند.»
ایوان کال زاپاتا مربی فوتبال از شهر مارتری نیز درباره چگونگی مرگ پدر بزرگ و مادربزرگش در اثر ابتلا به ویروس کرونا نوشته است:
«مادربزرگ ۸۲ ساله و پدربزرگ ۷۱ ساله من به خاطر بیماری کووید-۱۹ نمردند، بلکه به حال خود رها شدند تا بمیرند. مسئولان بهداشتی کاتالونیا دستگاه تنفس مصنوعی و بخش مراقبت ویژه را از آنها همانند دیگر سالمندان کاتالونیا دریغ کردند.»
- تدابیر ریاضتی و کاهش بودجه خدمات بهداشتی
دولت اسپانیا در مواجهه با خشم عمومی فزاینده در خصوص عدم ارائه خدمات درمانی به سالمندان، روز ۳ آوریل با صدور بیانیهای اعلام کرد که امتناع از ارائه خدمات بهداشتی به سالمندان خلاف قانون اساسی است. کمبود منابع بهداشتی در اسپانیا و ایتالیا که بیش از بقیه کشورهای اروپا در معرض همهگیری ویروس کرونا قرار گرفتهاند را میتوان به اتخاذ یک دهه تدابیر ریاضتی ربط داد.
در بخش دیگری از این گزارش آمده است: در جریان بحران بدهی در اروپا در سالهای ۲۰۱۱ و ۲۰۱۲، کشورهای شمال اروپا شروط بودجهای سختگیرانهای در ازای بسته نجات مالی وضع کردند. در آن مقطع، بانکهای ایتالیایی و اسپانیایی در آستانه ورشکستگی بودند. بهواسطه این شروط سختگیرانه، هزینهکرد دولتی در خصوص خدمات بهداشت همگانی به شدت کاهش یافت.
در اسپانیا، دولت در ماه آوریل ۲۰۱۲ از مجموعهای تدابیر ریاضتی رونمایی کرد که با هدف کاهش ۶۵ میلیارد یورویی کسری بودجه عمومی تا سال ۲۰۱۴ طراحی شده بودند. این کاهش که توسط بانک مرکزی اروپا وضع شده بود، هزینهکرد اسپانیا در حوزه بهداشت همگانی را به میزان ۱۰ درصد کاهش داد. ماریانو راخوی نخستوزیر وقت اسپانیا در این خصوص توضیح داد: «این تدابیر خوشایند نیستند، اما لازم و ضروریاند. هزینهکرد عمومی ما دهها میلیارد یورو بیشتر از درآمد ماست.»
در ماه نوامبر ۲۰۱۹، یعنی دو ماه قبل از شیوع ویروس کرونا در اسپانیا، دولت این کشور برملا ساخت که حدود ۷۰۰ هزار بیمار برای عمل جراحی در فهرست انتظار قرار دارند. در سرتاسر کشور، بیماران برای عمل جراحی مجبور بودند بهطور میانگین ۱۱۵ روز منتظر بمانند؛ در منطقه کاتالونیا، بیماران مجبور بودند حدود شش ماه انتظار بکشند؛ در مادرید این مدت زمان شش هفته بود.
- ایتالیا و اسپانیا هرگز نباید به اتحادیه اروپا میپیوستند
سناریوی مشابهی نیز در ایتالیا اتفاق افتاد. در آنجا، دولت در ازای دریافت بسته نجات مالی از اتحادیه اروپا میلیاردها یورو از هزینهکرد خود را در حوزه خدمات بهداشت همگانی از سال ۲۰۱۲ به بعد کاهش داده است.
اندیشکده گیت استون معتقد است بسیاری از اقتصاددانان گفتهاند که ایتالیا و اسپانیا هیچگاه نباید به واحد پولی یورو میپیوستند، زیرا با این کار استقلال پولی خود را از دست دادهاند: آنها قادر نیستند ارزش واحد پول خود را بالا یا پایین ببرند و بدین طریق اقتصادهای خود را در مواجهه با شوکهای اقتصادی مدیریت کنند. واحد پولی یورو در ۱۹ کشور از مجموع ۲۷ کشور عضو اتحادیه اروپا رایج است.
در پایان این گزارش آمده است: شدت بحران ویروس کرونا در ایتالیا و اسپانیا تا حدود زیادی به خاطر تدابیر ریاضتی مربوط به عضویت این کشورها در منطقه یورو است. در این دو کشور، بیماران سالمند به حال خود رها میشوند تا بمیرند. تعداد بالای مرگومیر، به ویژه در میان سالمندان، به نظر همان هزینهای است که ایتالیا و اسپانیا به خاطر عضویت در اتحادیه پولی در حال پرداخت آن هستند، اتحادیهای که هیچگاه نباید به آن میپیوستند.