به گزارش مشرق به نقل از سایت عربی 21، درگذشت عبدالله الحامد از مدافعان سرشناس حقوق بشر در عربستان بار دیگر حرف و حدیث‌ها درباره وضعیت زندان‌های رژیم سعودی و شمار زندانیان سیاسی در این زندان‌ها را مطرح کرده است.

موج بازداشت های سپتامبر سال 2017 میلادی بعد از ولایتعهدی محمد بن سلمان فرزند شاه سعودی، باعث شد تا پرونده زندانیان سیاسی - که تعداد آنها در دوره ملک عبدالله شاه پیشین سعودی بالغ بر هزاران نفر بود- از کانون توجه‌ها کنار رود.

بیشتر بخوانید:

بن سلمان حاکم زورگویی که دیدگاه واشنگتن را بر مردمش ترجیح می‌دهد

سیگنال‌هایی از رمزگشایی مرگ مشکوک فعال سعودی

این زندانیان سیاسی مشهور و برخوردار از مقبولیت گسترده مردمی از جمله قربانیان این موج بازداشت‌ها بودند اما این امر باعث نشد که در سطح افکار عمومی داخلی و جهان عرب درخواست برای آزادی این زندانیان سیاسی اعم از مبلغان و نویسندگان به ویژه (سلمان العوده و عوض القرنی و علی العمری و بیش از یکصد نفر دیگر) فروکش کند بلکه افکار عمومی خواهان آزادی آنها شد .

سعود الهاشمی، موسی القرنی، عبدالرحمن الشمیری، محمد القحطانی و عبدالکریم الخضر این زندانیان سیاسی مشهور و بارز عربستانی هستند که از دوره ملک عبدالله تاکنون در زندان به سرمی‌برند.

این شخصیت‌های اصلاح طلب همگی مخالف هرگونه خشونت بوده و بر راه حل سیاسی واقعی در عربستان تاکید دارند.

سعود الهاشمی استاد دانشگاه و مشاور پزشک خانواده در بیمارستان ملک عبدالعزیز در جده بود که در سال 2007 میلادی بازداشت شد و از مشکلات متعدد جسمی رنج می‌برد و به گفته خانواده‌اش مورد شکنجه قرار گرفته است.

الهاشمی خواهان اصلاحات سیاسی و تمرکز روی تغییرات مسالمت آمیز شد و از نقش منفی شیوخ بزرگ عربستان در قبال فساد سیاسی و اقتصادی انتقاد کرد و خواهان تغییر سازوکار انتخاب قضات شد.

الهاشمی از حامیان اصلی مسئله فلسطین بود و کمک‌ها را به طور علنی در دفترش در شهر جده جمع آوری می‌کرد.

در اواخر سال 2011 میلادی، دادگاه ریاض الهاشمی را به30 سال زندان و ممنوعیت سفر به خارج به مدت 30 سال بعد از گذراندن دوران محکومیت همراه با یک میلیون ریال سعودی غرامت محکوم کرد.

او از جمله به "خروج بر ولی امر و سرپیچی با مشارکت در تاسیس یک سازمان سری با هدف ایجاد هرج و مرج و رسیدن به قدرت و برگزاری نشست‌های محرمانه برای تدوین نقشه‌های راهبردی برای این سازمان و پولشویی از طریق جمع آوری کمک‌ها" متهم شد.

موسی القرنی دومین زندانی سیاسی بارز عربستانی است. او مبلغ و دارای دکترای اصول فقه است و در دانشگاه اسلامی شهر مدینه منوره تدریس می کرد.

او همچنین مدرس دانشگاه پیشاور پاکستان و مدیر آکادمی علوم و فناوری وابسته به هیئت امداد رسانی اسلامی و انجمن جهان اسلامی در این شهر بود.

او در سال 2007 میلادی بازداشت و در همان پرونده با الهاشمی و دیگران به 20 سال زندان و ممنوعیت 20 ساله سفر به خارج بعد از گذراندن دوران محکومیت محکوم شد و اکنون 66 سال سن دارد.

در ماه مه سال 2018 میلادی، بستگان القرنی گفتند که او دچار سکته مغزی شده و به بیمارستان مغز و اعصاب جده منتقل شده است و تا اکنون در آنجا به سرمی برد.

او همچنین با عبدالله الحامد و جمال خاشقجی که در کنسولگری عربستان در شهر استانبول ترکیه به قتل رسید، در تماس بود.

عبد الرحمن الشمیری

عبدالرحمن الشمری دیگر چهره سرشناس عربستانی زندانی است. او از شخصیت‌های دانشگاهی بازنشسته دانشگاه ام القری است. چند سال به عنوان مشاور در مجلس شورای عربستان کار کرد و در چارچوب پرونده اصلاح طلب‌های جده در سال 2007 میلادی بازداشت و به 10 سال زندان محکوم شد و سپس دوره زندانش به 15 سال افزایش یافت و اکنون 70 سال سن دارد.

در دسامبر سال 2003 میلادی، الشمیری یکی از امضا کنندگان سند اصلاحات بود که برای عبدالله بن عبدالعزیز ولیعهد وقت سعودی فرستاده شد. این سند خواهان مشارکت دادن مردم در حیات سیاسی از طریق انتخابات و استقلال قوای سه گانه شده بود.

او سپس چند سند و بیانیه از جمله بیانیه درخواست برای آزادی سه حقوقدان را که در پی نامه‌ای برای درخواست جهت اصلاحات، بازداشت شدند، امضا کرد. عبدالله الحامد یکی از این حقوقدانان بود.

وجنات میمنی همسر الشمیری گفت که او از فشار خون و دیابت رنج می‌برد.

الشمیری و القرنی و الهاشمی در سلول‌های انفرادی به مدت چند ماه نگه داشته شدند و آزادی با کفالت بر خلاف بیش از 15 متهم دیگر پرونده اصلاح طلب های جده شامل حال آنها نشد.

محمد القحطانی دیگر شخصیت مشهور و بارز زندانی است که مدرک دکترای اقتصاد از دانشگاه ایندیانای آمریکا دارد و در دانشکده امور دیپلماتیک وزارت خارجه عربستان نیز کار کرده است.

القحطانی 55 ساله از اعضای بنیانگذار جمعیت حقوق مدنی و سیاسی عربستان "حسم" است. او در ماه مارس سال 2013 میلادی بازداشت و به 10 سال زندان و ممنوعیت 10 ساله سفر به خارج محکوم شد.

القحطانی دوست عبدالله الحامد در جمعیت حسم بود. او در سمینارهای علنی از موارد گسترده نقض حقوق بشر در داخل زندان‌های سعودی صحبت می‌کرد.

او پرونده شکنجه در زندان‌ها و بازداشت‌های قهری را به سازمان‌های بین المللی برد زیرا دستگاه قضایی به دهها شکایت جمعیت حسم در این رابطه بی توجهی کرد.

القحطانی از جمله کسانی بود که در ارسال نامه‌ای به ملک عبدالله در سال 2009 میلادی شرکت داشت. این نامه محاکمه‌های سری متهمان در ارتباط با مسائل مربوط به تروریسم را محکوم می‌کرد.

القحطانی جزء اولین کسانی بود که خواهان حقوق گسترده تری برای زنان عربستان شد. در نیمه سال 2011 میلادی بود که به همسرش اجازه داد که به مدت یک ساعت در مرکز شهر ریاض رانندگی کند. در آن زمان رانندگی برای زنان در عربستان ممنوع بود.

القحطانی قبل از جلسه صدور حکم خود گفته بود: هرکس در این راه قدم بر می‌دارد، آماده زندان رفتن هم هست. باکی از زندان نداریم.

او از اولین کسانی بود که خواهان اعطای مجوز تاسیس نهادهای مردم نهاد در عربستان بود. القحطانی بر این باور بود که "هر اندازه نقش این نهادها کمتر و کمرنگ‌تر شود، استبداد رژیم افزایش می یابد".

برپایه این گزارش، القحطانی وضعیت ملت‌های عرب حوزه خلیج فارس را اینگونه توصیف کرد که "آنها نظیر گله‌ای از احشام تماشاچی درگیری بین نخبگان حاکم هستند که ببیند که چه کسی آنها را رهبری خواهد کرد".

وی در عین حال در سمیناری تاکید کرده بود که "این ملت‌های عرب حتما در آینده به قدرت خواهند رسید".

عبدالکریم الخضر از دیگر زندانیان بارز عربستانی است. او از شخصیت‌های دانشگاهی و حقوقی و از بنیانگذاران جمعیت حسم است.

او در نیمه سال 2013 میلادی به هشت سال زندان همراه با ممنوعیت 10 ساله سفر به خارج بعد از گذراندن دوران زندان محکوم شد.

الخضر 57 ساله رئیس تیم وکلای مدافع عبدالله الحامد در زمان بازداشتش در سال 2008 میلادی بود. این زمانی بود که آنها هنوز با دیگر فعالان جمعیت حسم را بنیان ننهاده بودند.

الخضر استاد فقه مقارن در دانشکده شریعت دانشگاه القصیم بود. او از جمله از مشروعیت برگزاری تظاهرات و اعتصاب زندانیان حمایت می‌کرد و از نگاه مختلفی به مقوله "ولی امر" صحبت می‌کرد.

او در یادداشتی در برابر قاضی در جلسه دادگاهش در انتقاد ضمنی از حیف و میل اموال عمومی توسط مسئولان سعودی گفته بود: برای چه ما الان محاکمه می‌شویم؟ ما برای آن محاکمه نمی‌شویم که باعث زیان ملت در بازارهای سهام شده‌ایم. برای آن محاکمه نمی‌شویم که میلیاردها از قراردادهای سلاح به جیب زده‌ایم. برای آن محاکمه نمی‌شویم که دور میلیون‌ها متر از اراضی مسلمانان حصار کشیده‌ایم. برای آن محاکمه نمی‌شویم که هزاران جوان را دستگیر و بدون محاکمه سالها به زندان انداخته‌ایم.

وی در اشاره به وجود دیکتاتوری در کشورهای عربی گفت: در کشورهای عربی، یک نفر همه مردم را به جنگ سوق می‌دهد و یک نفر دیگر جنگ را متوقف می‌کند و یک نفر با اموال و حقوق مردم هر طور می‌خواهد رفتار می‌کند. دلیل این وضعیت هم نبود یک قانون اساسی است که همه از آن پیروی کنند.

الخضر از بیشترین کسانی بود که خواهان پایبندی عربستان به توافقنامه مبارزه با شکنجه مصوب سال 1987 بود. او امید داشت که قضات و بازپرسانی که حقوق بشر را در سطح داخلی نقض کردند، در دادگاههای بین‌المللی مورد پیگرد قرار گیرند.