به گزارش مشرق، روزنامه وطن امروز برای بررسی شرایط این روزهای بازار سرمایه با دکتر «حیدر مستخدمین‌حسینی»، رئیس اسبق هیأت‌مدیره سازمان بورس به گفتگو نشسته است که در ادامه مهمترین بخش های آن از نظرتان می گذرد.
بیشتر بخوانید:
رشد شاخص‌های بورس در روزهای اخیر را واقعی و برآمده از دلایل اقتصادی می‌دانید یا ناشی از هجوم نقدینگی و هیجانی است که به مرور زمان از بین می‌رود؟
روند صعودی شاخص بورس نگرانی بسیاری را در بین سهامداران به وجود آورده است، البته این نگرانی در بین سهامداران خرد بیشتر است. این سهامداران با دیده شک و تردید به روند تصاعدی بازار سرمایه مینگرند و سوال اصلی آنها این است: بورس به روند تصاعدی کنونی ادامه خواهد داد؟ پاسخ این سوال منفی است، چرا که بازار سرمایه به هیچ‌وجه شبیه بازار پول نیست به این معنا که بازار پول نرخ ثابتی دارد و بعضا از تضمین‌های لازم برخوردار است، در حالی که بازار سرمایه و بورس در هیچ جای دنیا از نرخ مشخص و ثابتی برخوردار نیست. این یعنی بازار بورس با یک شوک دچار ریزش می‌شود و متضرران اصلی این بازار قطعا سهامداران خرد هستند و از بازار ملتهب حبابی دچار زیان خواهند شد.
آخرین تجربه شوک در بازار بورس ایران به سال 1392 و زمان دولت اول روحانی بازمی‌گردد؛ آن زمان هم بسیاری از مردم از این بازار متضرر شدند و دامنه این زیان حتی تا سال‌های بعد نیز مشهود بود. بازار بورس ایران از یک سال و نیم گذشته دچار تغییراتی شده و رشد فزاینده‌ای داشته است، از این رو یکی از نگرانی‌های مهم این روزهای سرمایه‌گذاران ریزش سهام‌شان است که وقوع آن در آینده‌ای نزدیک دور از ذهن نیست.
شرایط کنونی بازار سرمایه به نفع چه کسانی است؟ آیا مردم از این شرایط در بلندمدت سود خواهند برد؟
اگر بخواهیم خوش‌بینانه نگاه کنیم، دولت با هدایت نقدینگی به سمت بورس میزان نقدینگی را کاهش می‌دهد، یعنی نقدینگی وارد شده به بورس که به سهام تبدیل شده سوخت می‌شود و به اصطلاح آب می‌رود، در نتیجه این موضوع می‌تواند به کاهش تورم منتهی شود که این موضوع در نهایت به نفع مردم است. از سوی دیگر با کشاندن سرمایه‌ها به سمت بازار بورس، بازار ارز کنترل می‌شود و این اقدام تا حدودی می‌تواند مانع از افزایش نرخ ارز به دلیل کاهش سوداگری در این بازار شود.
آیا دولت از شرایط کنونی سود نمی‌برد؟ برخی کارشناسان بر این باورند دولت به دنبال جبران کسری بودجه است.
حقیقت این است که دولت اصلی‌ترین منتفع از شرایط کنونی است. دولت این روزها بازار سرمایه را نشان کرده و با تمام توان مردم را تشویق به سهامداری می‌کند. امیدوارم تحلیل ما و دیگر کارشناسان مبنی بر تلاش دولت برای تامین کسری بودجه از طریق بورس اشتباه باشد و در نهایت این مسیر منجر به کاهش تورم و کاهش نرخ ارز شود. اگر اینطور نباشد، ریزش بازار بورس و از دست رفتن سرمایه‌های خرد مردم وضعیت بسیار وخیمی را برای کشور ایجاد می‌کند.
آیا رشد معاملات و جهش قیمت‌ها در بازار بورس را ناشی از یک منطق اقتصادی می‌دانید؟
با کاهش ارزش پول ملی، قیمت همه کالاها به تبع این وضعیت افزایش پیدا می‌کند، بنابراین قیمت سهم هم به طور طبیعی بالا می‌رود. به طور مثال شما ماشین پرایدی با قیمت 7 میلیون تومان داشتید که در شرایط کاهش ارزش پول ملی و عدم تدبیر دولت بیش از 60 میلیون تومان شده است، با توجه به این روند صعودی تورمی، کارخانه‌ای که ماشین‌آلات و ... دارد، به استناد همین دارایی‌ها و البته افزایش نرخ ارز، قیمت داشته‌هایش چند برابر شده است، بنابراین کاهش ارزش پول ملی باعث افزایش قیمت سهم می‌شود. از سوی دیگر هنگامی که دولت مانع واردات به کشور شود و ورود برخی کالاها را محدود کند، به دلیل تحریم و نبود ارز برای خرید، این موضوع به نوعی حمایت از تولید ملی به شمار می‌رود. افزایش تولید به معنای افزایش سود کارخانه است و قیمت سهام هم در پی افزایش سود کارخانه بالا می‌رود، لذا عوامل مختلف اقتصادی در افزایش نرخ سهم موثر است. بورس در سال گذشته تا حدی توانست کاهش ارزش پول ملی را جبران کند. آن زمان قیمت سهم تا حدی طبیعی بود اما از آن موقع تاکنون روند افزایش قیمت‌ها طبیعی نیست، قطع به یقین قیمت بسیاری از سهم‌ها واقعی نیست، بلکه صوری و دستکاری شده است و حتما پای یک بازارساز برای شکل دادن قیمت‌ها در میان است.
آیا دولت همان بازارساز است؟
مسلما پای دولت در میان است، چرا که دولت کسری بودجه دارد و بهترین راه برای جبران کسری بودجه حمایت از بازار سرمایه است. با اینکه دولت سهام برخی شرکت‌ها را عرضه کرده اما واگذاری‌ها به نحوی بوده که همچنان بر این شرکت‌ها مدیریت کند، در نتیجه دولت برای سال جاری مترصد انتشار 800 هزار میلیارد تومان اوراق بهادار و فروش 50 هزار میلیارد تومان سهام است، بنابراین دولت در حال حاضر این روش را برای تامین منابع خود انتخاب کرده است.
آیا توصیه‌ای برای سهامداران خردی که بتازگی به بازار سرمایه پیوسته‌اند دارید تا دچار ضرر و زیان اقتصادی نشوند؟
سهامداران خرد که تازه به این بازار پیوسته‌اند باید به این نکته توجه کنند که به هیچ‌وجه تک‌سهم نخرند، چراکه تک‌سهم‌ها از هر شوکی متاثر می‌شوند و بلافاصله ریزش می‌کنند، لذا بهترین سرمایه‌گذاری خرید از صندوق‌های سرمایه‌گذاری است. صندوق‌های سرمایه‌گذاری مجموعه‌ای از سهام است که خطر و ریسک از دست دادن سرمایه اولیه را کاهش می‌دهد.
تبلیغات گسترده دولتی مبنی بر تشویق مردم برای حضور در بازار سرمایه، فضایی را ایجاد کرده که مردم فکر می‌کنند دولت ضامن سوددهی آنهاست؛ اتفاقی که متاسفانه در غائله موسسات اعتباری رخ داد؛ این روند را خطرناک نمی‌دانید؟
هیچ قانونی برای حمایت دولت در بازار سرمایه از متضرران نداریم. کسانی که برای سرمایه‌گذاری وارد بازار بورس می‌شوند باید آموزش ببینند و آگاهانه وارد این مسیر شوند. دولتی که خود با کمبود منابع مواجه است، چگونه می‌تواند از مردم حمایت کند، لذا هوشیاری مردم در این حوزه بسیار لازم است. به عبارتی مردم خودشان باید از سرمایه‌های‌شان محافظت کنند. بنده به همه افرادی که تازه به بورس پیوسته‌اند یا قصد سرمایه‌گذاری در این بازار را دارند توصیه می‌کنم حتما مازاد درآمدهای خود را وارد بورس کنند، به هیچ‌وجه دارایی‌های خود همانند منزل مسکونی یا خودرو را برای سرمایه‌گذاری در بورس نفروشند، چرا که بازار سرمایه بازار حساسی است که نرخ‌های آن در مقابل هر شوکی تغییر می‌کند و ممکن است منجر به از دست رفتن اصل سرمایه شود.
