مشرق - در زمستان سال ۹۸ اغتشاشاتی در شهرهای مختلف کشور صورت گرفت که به گفته وزیر کشور دامنه آن به ۱۰۰ شهر رسید. و خسارات فراوانی به کشور زد. دهها نفر از هموطنانمان از دنیا رفتند. دهها پمپ بنزین، صدها بانک و خودرو آسیب دید، دهها پایگاه انتظامی مورد تعرض واقع شد... ماهها بعد سه نفر از اخلال گرانی که نقش موثر در تشدید آن ناآرامی ها دستگیر شدند و طی روال قضایی به اعدام محکوم شدند. صبح سه شنبه ۲۴ تیرماه سخنگوی قوه قضائیه از تایید حکم اعدام این سه نفر خبر داد. بلافاصله اعتراض به این حکم با هشتک هماهنگ اعدام نکنید در توئیتر و اینستاگرام آغاز شد و همان روز و با فاصله چند ساعت ترند اول جهان شد.

در مقابل عده ای با هشتک اعدام کنید سعی کردند با این جریان مقابله کنند. گروه دیگری با تحلیل داده های موجود، اعلام کردند اساسا ۹۰ درصد کاربرانی که از این هشتک استفاده کرده اند، فیک هستند. این خبر البته بیش از آن که موجب امیدواری باشد موجب نگرانی است. زیرا چه کاربران فیک باشند و چه واقعی آنچه مهم است آن است که توانستند مساله اعدام این سه جوان را به خبر اول کشور تبدیل کنند و جو کشور را به هم بریزند و مهمتر آن که این اتفاق را در کمتر از یک نیم روز رقم زدند. معنای این سخن آن است که از زمانی که دشمن ما اراده کند مساله ای را به مساله اول و مهمترین اولویت کشور تبدیل کند تنها نیم روز زمان نیاز دارد، یعنی پیش از آن که اعضای شورای عالی امنیت ملی فرصت کنند دور هم جمع شوند و برای مدیریت فضا تصمیم گیری کنند.

در ضلع چهارم عده ای از جمله آقای رسایی نماینده سابق نوشت: هر دو هشتک، مطالبه‌ای غلط است وقتی هنوز در مسیر پرونده امکان دادرسی مجدد هست قانون را اجرا کنید. و اجازه دادرسی مجدد بدهید.»

حق با آقای رسایی است ولی قانونی که اجرایش مهم تر است نه اعدام یا عدم اعدام این سه نفر بلکه قوانین مرتبط با فضای مجازی است.

به چند نکته توجه کنید:

در حال حاضر اعدام شدن یا نشدن این سه جوان چندمین اولویت مسائل کشور است؟ ارزش پول ملی به شدت سقوط کرده است، بازار مسکن به شدت متلاطم است، پرونده های مفاسد اقتصادی مهمی در حال رسیدگی است، ... آیا می توان اعدام این سه نفر را حتی اولویت دهم مسائل کشور دانست؟ چرا هرگز آن فضای رسانه ای و مطالبه عمومی ای که برای اعدام این سه جوان اتفاق افتاد برای این امور اتفاق نیفتاد؟ چه تفاوتی بین مساله اعدام این سه جوان با مسائل دیگری که ذکر شد وجود دارد؟

دقیقا مشابه همین اتفاقات در اغتشاشات ۸۸ و ۹۶ و ۹۸ تکرار شده بود. یعنی مساله ای که مساله اول کشور نبود به مدد شبکه های اجتماعی به مساله اول کشور تبدیل شد. و به دنبالش جو رسانه ای شدید و اغتشاش و تخریب و ...

هشتک اعدام نکنید چه آثاری به همراه داشت؟ هنوز حکم اجرا نشده است اغتشاشاتی در چند شهر شروع شده، چند تیم تروریستی توسط اطلاعات دستگیر شده که اگر نمی شد آنها هم قصد اغتشاش داشتند، چهره قوه قضائیه که به سبب اقدامات جسورانه در مبارزه با فساد به چهره مثبت و امیدوار کننده ای تبدیل شده بود به شدت آسیب دید. با جو رسانه ای موجود هزینه مبارزه با مفاسد امنیتی به شدت بالا رفته است.

اگر شبکه ملی اطلاعات جدی گرفته شده بود، اگر مردم در پیام رسانی که ما هیچ اختیاری در کنترل آن نداریم رها نشده بودند آیا این اتفاقات می افتاد؟ در جریان تلاطم های ارزی سال ۹۶ که اغتشاشاتی به همراه داشت رئیس کل بانک مرکزی به وزیر ارتباطات گفت آتش این تلاطم ارزی از دو کانال تلگرامی است. آنها را مسدود کنید. وزیر جوان به صراحت گفت: نمی توانم. مشابه همین اتفاق و عجزِ بالاترین مقام مسئول فضای مجازی کشور را در ماجرای مسدود کردن کانال آمد نیوز شاهد بودیم. بی عملی در تقویت پیام رسانهای داخلی و باج دادن روزانه به پیام رسانهای خارجی با چه منطقی سازگار است؟

در حال حاضر با توجه به فشارهای بی سابقه آمریکا بر اقتصاد کشور و فشار روز افزون بر مردم زمینه برای متشنج کردن فضا و به میدان آوردن عناصر فرصت طلب و آشوبگر زیاد است، جرقه این آتش هم همچون دفعات گذشته استفاده بهینه دشمن از سلطه اش بر شبکه های اجتماعی است. حتما باید نظام متحمل هزینه های هنگفت ۸۸ و ۹۶ و ۹۸ بشود تا این بار کسی فکری به حال اینستاگرام و توئیتر بکند؟ دشمن در این سالها در زمینه شبکه های اجتماعی بسیار پیشرفت کرده است.

اگر پیش تر برای شکل دادن یک اعتراض به یک هفته یا چند روز زمان نیاز داشت، امروز به جایی رسیده است که  از زمانی که اراده کند فضای رسانه ای کشور را به دست بگیرد و اغتشاشاتی را سامان دهد، کمتر از نیم روز زمان نیاز دارد. با توجه به لشکر فیک ها، آنها برای ساماندهی چنین فضایی حتی به نیروی انسانی چندانی هم نیاز ندارند و این زنگ خطر بسیار مهمی است.

علاج کار هم صرفا عزم جدی بر تقویت شبکه های اجتماعی داخلی است. سوق دادن مردم از اینستاگرام و توئیتر به واتس آپ و لاین و ... اشتباه مضاعف است چون با توجه به سلطه دشمن بر این شبکه ها دوباره چند سال بعد باید مساله واتس آپ را حل کنیم. همان طور که پیشتر تلگرام مساله امنیتی ما بود و امروز اینستاگرام و توئیتر.

*حجت الاسلام حمید وحیدیان