به گزارش مشرق، استان کرمانشاه در جنگ ایران و عراق یکی از مناطق محوری بود. در این جنگ که طولانی‌ترین جنگ در قرن بیستم و دومین جنگ طولانی این قرن پس از جنگ ویتنام بود، به صورت رسمی در ۳۱ شهریور ۱۳۵۹ آغاز شد و در ۲۹ مرداد ۱۳۶۷ به پایان رسید.
صدام این جنگ را یوم الرعد نام نهاد، اما در کشور ما دفاع مقدس لقب گرفت، دفاعی که ۲۸۸۷ روز طی هشت سال در وسعتی به طول ۱۳۵۲ کیلومتر انجام گرفت.
روز ۳۱ شهریورماه سال ۱۳۵۹ در حالی که فقط ۱۹ ماه و ۱۸ روز از پیروزی انقلاب اسلامی می‌گذشت، رژیم بعث عراق، جنگ زمینی، هوایی و دریایی علیه کشور را به بهانه پایبند نبودن ایران به قرارداد الجزایر، به شکل رسمی شروع کرد.
در دفاع مقدس هزار روز نبرد فعال صورت گرفت که ۷۹۳ روز حمله از سوی رزمندگان اسلام و ۲۰۷ روز از سوی ارتش متجاوز بعثی بود. در طول جنگ شمار ۳۸۱ هزار و ۶۸ نفر از نیروهای دشمن کشته یا زخمی شدند و ۷۲ هزار نفر به اسارت نیروهای اسلام درآمدند.
در روز ۲۶ مرداد سال ۱۳۶۹، میهن اسلامی شاهد حضور اولین گروه آزادگان سرافرازی بود که پس از سال‌ها اسارت در زندان‌ها و اسارتگاه‌های رژیم بعث عراق، قدم به خاک پاک میهن اسلامی خود گذاشتند.
ستاد رسیدگی به امور آزادگان که در ۲۲ مرداد ۶۹ تشکیل شده بود، تبادل حدود ۵۰ هزار آزاده را با همین تعداد اسیر عراقی و با هماهنگی دستگاه‌های دیگر برعهده گرفت. با این تفاوت که اسرای آن‌ها نظامی بودند و اسرای ما بیشتر بسیجی و غیرنظامی.
صبح روز ۲۴ مردادماه ناگهان تلویزیون عراق برنامه‌های عادی خود را قطع کرد و مجری آن با حالت هیجان زده گفت که تا لحظاتی دیگر بیانیه‌ای مهم قرائت خواهد شد، تا اینکه بعد از یک ربع مجری تلویزیون عراق دوباره در صفحه تلویزیون ظاهر شد و نامه صدام به رئیس جمهور ایران را قرائت کرد.
صدام که حمله ائتلاف ضد عراقی را قریب‌الوقوع می‌دید عاقبت مجبور شد مذاکرات صلح با ایران را به انجام برساند و کلیه درخواست‌های جمهوری اسلامی ایران را از جمله بازگشت به قرارداد ۱۹۷۵ الجزایر، بازگشت به مرزهای رسمی و قانونی و مبادله و آزادی اسرای طرفین را پذیرفت و به اجرا درآورد.
بنی صدر خیانت کرد
توانا مسئول موسسه پیام آزادگان استان کرمانشاه در گفت و گو با خبرنگار گروه استان های باشگاه خبرنگاران جوان از کرمانشاه، گفت: سال ۱۳۵۹ بنی صدر به عنوان فرمانده کل قوا خیانت کرد چون سپاه و ارتش آمادگی کامل را برای جنگ نداشتند و فکر نمی‌کردند عراق به این گستردگی حمله کند.
او گفت : صدام زمان حمله به ایران، ۱۸ شرط به عنوان پیش شرط برای ایران گذاشته بود که جزایر ابوموسی و تنگ بزرگ و کوچک و خوزستان ، قسمت‌های غرب شرط العرب و اروند رود و مزایای کشتیرانی در شرط العرب، به نفع عراق باشد و قرارداد ۱۹۷۵ الجزایر را پاره و به ایران حمله کرد.
توانا ادامه داد: در یک وضعیت بسیار ضعیف بودیم انقلاب تازه پیروز شده بود ارتش ما یک ارتش انقلابی بود، اما منسجم نبود.
او افزود: صدام با این شرایط به ایران حمله کرد و قسمتی از قصرشیرین، دهلران در ایلام و خوزستان و از جمله مهمترین شهر یعنی خرمشهر را گرفت.
توانا گفت: عملیات نظامی عراق با این شکل به پیروزی رسید و ما ظرف ۲ تا ۳ سال توانستیم عراق را از اراضی خودمان بیرون کنیم.
او گفت: در سال ۱۳۶۹ دولت عراق و کسی که قرارداد الجزایر را پاره کرده بود اعلام کرد که تمامی شرایط ایران را پذیرفته حتی قرارداد ۱۹۷۵ الجزایر را، که این نتیجه رهبری امام و زحمات رزمندگان ارتش و سپاه در جنگ بود که باعث شد عراق ضعف خود و شرایط جمهوری اسلامی ایران را بپذیرد.
اسارت اسرا دلیل خیانت خودی بود
او افزود: ابتدا ما را به دژبان مرکزی عراق بردند و بعد به رومادیان بردند که ۴ تا ۵ ماه آنجا بودیم، بعد به مدت ۳ تا ۴ سال در موصل یک بودیم که بعد از درگیری و اعتصاب به زندان الانبار اعزام شدیم و کلا حدود ده سال در اسارت به سر بردیم.
جنگی که ده سال اسارت به همراه داشت
موسوی افزود: من به عنوان رئیس پیام آوران ایثار استان کرمانشاه و آزاده ده ساله و جانباز ۷۰ درصد می‌گویم در مدت ده سال اسارت غریب ۱۸۵۰ نفر در استان اسیر داشتیم اما آماری از تعداد کشته های زمان اسارت نمی توانم بدهم اما حدود ۵۰ نفر از منطقه غرب کشور که شامل کرمانشاه است شهید دادیم و به عنوان شهدای غریب آزاده در آنجا دفن شدند و بعد از شکست و سقوط دولت صدام، پیکر آنان به ایران بازگشت.
او افزود: بیشتر آزاده‌ها دچار بیماری‌های گوارشی و سل شدند به علت کثیف بودن هوا و تعدادی هم در بدو اسارت و طول اسارت شیمیایی شدند چون منطقه آلوده به مواد شیمیایی بود و یا پتوهای داده شده به آن‌ها آلوده بود. شوک‌های الکتریکی و تونل مرگ هم از نظر روحی و روانی آن‌ها را دچار مشکل کرد.
آزادگان، صبورتر از سنگ صبور و راضی ترین کسان به قضای الهی بودند. اینان سینه هایی فراخ تر از اقیانوس داشتند که از همه جا و همه کس بریده و به خدا پیوسته بودند. آزاده نامیده شدند چون از قید نفس و نفسانیات رهایی یافته بودند.
امروز روز شادی ملت است، روزی که نه تنها خانواده های آزادگان خوشحال شدند بلکه تمام آزادگان جهان شاد بودند.
