به گزارش مشرق، ماه محرم دیگری فرا رسید؛ گرچه امسال شرایط برگزاری مراسم‌های عزاداری با سال‌های گذشته متفاوت و با محدودیت همراه است، اما به هر حال محرم با همان حال و هوای خاص خودش فرا رسیده است و کسی نیست که نسبت به آن بی‌تفاوت باشد بلکه با شور و شوق فراوان از مدت‌ها قبل به دنبال تهیۀ مقدمات و برپایی مجالس‌اند و فضای شهر بوی محرم گرفته است. در همین راستا و با توجه به آغاز ماه عزای سیدالشهداء علیه‌السلام، اعمال و آداب مربوط به شب و روز اول این ماه بر اساس کتاب مفاتیح‌الجنان منتشر شده است. 

شب اول:

سید ابن طاووس در کتاب «اقبال» برای این شب، چند نماز ذکر فرموده:

اول:

صد رکعت که در هر رکعت سوره‌های «حَمد» و سوره «توحید» خوانده می‌شود.

دوّم: 

دو رکعت که در رکعت اول سوره‌های «حَمد» و «اَنعام» و در رکعت دوم سوره‌های «حَمد» و «یس» خوانده می‌شود.

سوم: 

دو رکعت که در هر رکعت سوره «حَمد» و 11 «توحید» خوانده می‌شود.

از رسول خدا صلی‌الله‌علیه‌وآله روایت شده: هرکه این دو رکعت نماز را در این شب به‌جا آورد و فردایش را که اول سال است روزه بدارد، مانند کسی است که همه طول سال را همواره کار خیر کرده و در آن سال محفوظ باشد و اگر بمیرد به بهشت می‌رود.

سید ابن طاووس برای هلال این ماه دعای مبسوطی ذکر کرده است.

روز اول:

بدان که روز اوّل محرم، اول سال قمری است و در آن دو عمل وارد شده:

اول:

روزه گرفتن؛ در روایت ریان بن شبیب از حضرت رضا علیه‌السلام روایت شده: هرکه در این روز، روزه بدارد و خدا را بخواند خدا دعای او را مستجاب کند، چنان‌که دعای زکرّیا را اجابت فرمود.

دوم:

از امام رضا علیه‌السلام روایت شده: رسول خدا صلی‌الله‌علیه‌وآله روز اول محرم دو رکعت نماز به‌جا می‌آورد و چون فارغ می‌شد، دست‌ها را به آسمان برمی‌داشت و این دعا را «سه مرتبه» می‌خواند:

اللّٰهُمَّ أَنْتَ الْإِلٰهُ الْقَدِیمُ، وَهٰذِهِ سَنَةٌ جَدِیدَةٌ، فَأَسْأَلُکَ فِیهَا الْعِصْمَةَ مِنَ الشَّیْطانِ وَالْقُوَّةَ عَلَیٰ هٰذِهِ النَّفْسِ الْأَمَّارَةِ بِالسُّوءِ وَ الاشْتِغالَ بِما یُقَرِّبُنِی إِلَیْکَ یَا کَرِیمُ، یَا ذَا الْجَلالِ وَالْإِکْرامِ، یَا عِمادَ مَنْ لا عِمادَ لَهُ، یَا ذَخِیرَةَ مَنْ لا ذَخِیرَةَ لَهُ، یَا حِرْزَ مَنْ لَاحِرْزَ لَهُ، یَا غِیاثَ مَنْ لَاغِیاثَ لَهُ، یَا سَنَدَ مَنْ لَاسَنَدَ لَهُ، یَا کَنْزَ مَنْ لَاکَنْزَ لَهُ ، یَا حَسَنَ الْبَلاءِ، یَا عَظِیمَ الرَّجاءِ، یَا عِزَّ الضُّعَفاءِ، یَا مُنْقِذَ الْغَرْقیٰ، یَا مُنْجِیَ الْهَلْکَیٰ، یَا مُنْعِمُ یَا مُجْمِلُ یَا مُفْضِلُ یَا مُحْسِنُ؛

خدایا، تویی معبود ازلی و این است سال نو، در این سال از تو درخواست می‌کنم حفظ شدنم را از شیطان و قدرت و غلبه و بر نفس فرمانده به گناه و مشغول بودن به آنچه مرا به تو نزدیک می‌کند، ای صاحب بزرگی و بزرگواری، ای تکیه‌گاه کسی که تکیه‌گاهی ندارد، ای اندوخته کسی که اندوخته‌ای ندارد، ای پناهگاه کسی که پناهگاهی ندارد، ای فریادرس کسی که فریادرسی ندارد، ای پشتوانه کسی که پشتوانه‌ای ندارد، ای گنجینه کسی که گنجی ندارد، ای نیکو آزمایش، ای بزرگ امید، ای عزّت ناتوان، ای نجات‌بخش غرق‌شدگان، ای رهاننده‌ی هلاک شدگان، ای نعمت دهنده، ای زیباکار، ای فزون‌بخش، ای نیکوکار؛

أَنْتَ الَّذِی سَجَدَ لَکَ سَوادُ اللَّیْلِ، وَنُورُ النَّهارِ، وَضَوْءُ الْقَمَرِ، وَشُعاعُ الشَّمْسِ، وَدَوِیُّ الْماءِ، وَحَفِیفُ الشَّجَرِ، یَا اللّٰهُ لَاشَرِیکَ لَکَ. اللّٰهُمَّ اجْعَلْنا خَیْراً مِمَّا یَظُنُّونَ، وَاغْفِرْ لَنا مَا لَایَعْلَمُونَ، وَلَا تُؤاخِذْنا بِما یَقُولُونَ، حَسْبِیَ اللّٰهُ لَاإِلٰهَ إِلّا هُوَ عَلَیْهِ تَوَکَّلْتُ، وَهُوَ رَبُّ الْعَرْشِ الْعَظِیمِ، آمَنَّا بِهِ کُلٌّ مِنْ عِنْدِ رَبِّنا وَمَا یَذَّکَّرُ إِلّا أُولُوا الْأَلْبابِ، رَبَّنا لاتُزِغْ قُلُوبَنا بَعْدَ إِذْ هَدَیْتَنا وَهَبْ لَنا مِنْ لَدُنْکَ رَحْمَةً إِنَّکَ أَنْتَ الْوَهَّابُ.

تویی که برایت سجده کرد، سیاهی شب و روشنی روز و تابش ماه و شعاع خورشید و خروش آب و صدای برگ درختان، ای خدا شریکی برای تو نیست. خدایا ما را بهتر از آنچه گمان می‌کنند قرار ده و از ما آنچه را نمی‌دانند بیامرز و به آنچه از ما می‌گویند سرزنشمان مکن، خدا مرا بس است، معبودی جز او نیست، بر او تکیه کردم و او پروردگار عرش بزرگ است، به او ایمان آوردیم. همه‌چیزها از جانب پروردگار ماست و یادآور نشوند مگر صاحبان خرد، پروردگارا دل‌های ما را بعد از آنکه هدایتمان فرمودی منحرف مکن و از نزد خود رحمتی به ما ببخش، همانا تو بخشنده‌ای.

شیخ طوسی فرموده که روزۀ دهه اول محرم مستحب است ولی روز عاشورا تا بعد از عصر از خوراکی و آشامیدنی خودداری کند، آنگاه کمی تُربت بخورد و سید روایت کرده که روزه‌ تمام این ماه فضیلت دارد و روزه آن، روزه‌دار را از هر گناهی حفظ می‌کند.