به گزارش مشرق، کرونا مهمان ناخوانده‌ای بود که هم کنگر بهار را از کاممان گرفت و هم لنگر را از لنگرگاه‌هایمان دور کرد.
بررسی ابعاد مختلف کویید۱۹ و مقایسه شرایط عمومی جامعه با ایام قبل از این بیماری، ما را به سایه روشن‌هایی می کشاند که دربردارنده نکات مثبت و منفی و نقاط ضعف و قوت بسیاری است.
در چند ماه اخیر و پس از شیوع بیماری کرونا، حضور و فعالیت گروه‌های مختلف مردمی و جهادی و بیدار شدن روحیه همدلی و همبستگی در میان مردم نقطه عطفی است که ما را به ایجاد شدن فرصت در دل بحران، امیدوارتر می‌کند.
داغدار شدن ناگهانی برخی از خانواده‌ها، تغییر سبک و سیاق کفن و دفن و تعطیلی مراسم، جشن ها، برنامه‌های عمومی و مهمانی ها و دورهمی‌ها، باب جدیدی در سبک زندگی مردم باز کرد.
هر چند مردم و نهادهای حمایتی اقدامات ممکن را انجام دادند ولی عدم پیش‌بینی این شرایط و کمبود زیرساخت ها از جمله دلایلی است که مواجهه با این ویروس و مقابله با این شرایط را دشوارتر کرد.
کرونا علاوه بر ایجاد اخلال در نظم اداری و برنامه های اقتصادی و تغییر روال عادی و روزمره زندگی مردم در ایام قرنطینه، در تولید و اجرای برنامه های فرهنگی نیز بسیار موثر بوده است.
بررسی برنامه های مختلف فرهنگی از زوایای مختلف، علاوه بر تاثیر منفی، بیانگر تحولات مثبت و جدیدی نیز در این عرصه می‌باشد که در این گزارش و گفتگو با برخی از مسئولان استان و فعالان فرهنگی، به آن می‌پردازیم.
در ایام محرم تمام برنامه‌های آئیینی با تغییر رویکرد برگزار شد
مدیرکل سازمان تبلیغات اسلامی استان فارس در گفتگو با خبرنگار فارس در این خصوص گفت: کرونا به طور طبیعی بر روال و جهت فعالیتهای فرهنگی، اجتماعی، سیاسی آموزشی و غیر او تاثیر گذاشت اما مهم نحوه مواجهه ما با کرونا و تجربه فعالیت در شرایط سخت بود که به طور کلی در تمام شئونات و ارکان نظام به خصوص در راس نظام و شخص مقام معظم رهبری مواجهه مثبت و منطقی را شاهد بودیم چراکه افرادی در صدد بودند در این ایام تقابل دین و علم را مطرح کنند و در مقابله با کرونا از برخی مباحث سوء استفاده کنند اما به وضوح می‌بینیم که مجموعه‌های تبلیغی و فرهنگی در سطح کلان کشور و استان بسیار قوی عمل کردند.
محمدصادق مهرابی اظهار داشت: استان فارس تنها استانی است که تاییدیه برنامه‌های انجام شده در ایام محرم را با امضاء مکتوب نماینده ولی فقیه، فرمانداری، دانشگاه علوم پزشکی و نهادهای نظامی و انتظامی ارائه نموده‌است.
وی بیان کرد: ما هیچ برنامه‌ای را تعطیل نکردیم فقط تغییر رویکرد داشتیم، فعالیتهای قرآنی_تبلیغی به صورت مجازی دنبال می‌شود و مراسم عزاداری با رعایت فاصله‌گذاری اجتماعی و پروتکل های بهداشتی به بهترین نحو، در نهایت نظم، برخلاف تمام گفته هایی که راجع به نظم گریزی هیئات از طرف رسانه‌های بیگانه و مخالفان فعالیتهای فرهنگی و مذهبی مطرح شد؛ انجام گرفت.
مهرابی افزود: در همین ایام با وجود تمام مشکلات موجود متاثر از کرونا شاهد مشارکت‌های مردمی در فعالیت‌هایی مثل: طرح اطعام ایتام و نیازمندان، توزیع بسته های معیشتی و طرح مواسات مومنانه و حتی راه‌اندازی ایستگاه های صلواتی در سبکی نو و با توزیع اقلام بهداشتی انجام شده یا همچنان در دست انجام است بنابراین نه تنها فعالیت ها تعطیل نشد بلکه تجربه های جدیدی نیز به دست آمد و افراد بیشتری در انجام این فعالیت ها مشارکت داشته و دارند.
وی در ادامه به اربعین و اجرای برنامه سالانه جاماندگان اربعین که از زمان حیات مرحوم آیت الله ایمانی در شیراز کلید خورد اشاره کرد و گفت: اولین جلسه ستاد اربعین و شئون در هفته آینده برگزار می‌شود و درخواست‌هایی نیز در خصوص پیاده‌روی هیئت‌ها به ما رسیده‌است که مورد بررسی قرار خواهدگرفت.
کرونا یکصد میلیارد ریال خسارت به جامعه هنری فارس وارد کرد
مدیرکل فرهنگ و ارشاد اسلامی فارس یک ماه پیش در مراسم اختتامیه جشنواره مطبوعات و رسانه‌های استان فارس که در تالار حافظ شیراز برگزار شد، گفت: شیوع کرونا باعث شد بخش بسیار بزرگی از فعالیتهای فرهنگی، هنری و رسانه‌ای متوقف و یا با تاخیر مواجه شود
صابر سهرابی در گفتگویی دیگر، درباره خسارات وارده ویروس کرونا به بخش فرهنگی و هنری استان فارس، گفت: در ایام شیوع بیماری کرونا، در بخش هنری، سینمایی و فرهنگی استان فارس، ضرر و زیان وارد شده ناشی از تعطیلی کسب و کار بخش‌های مختلف این حوزه‌ها، بیش از یکصد میلیارد ریال برآورد شده است.
سهرابی از بخش‌هایی که در حوزه هنری بازخورد زیان‌های‌شان برآورد شده نام برد و گفت: مجتمع‌ها و پردیس‌های هنری و سینمایی، استودیوی سینمایی، خانه مد و لباس (مزون) استودیوهای ضبط صدا، سالن‌های سینما و تئاتر، تماشاخانه‌ها، فروشگاه‌ها، بازارچه‌ها و حراجی‌های هنری، آموزشگاه‌های آزاد هنری و سینمایی، هنرستان آزاد؛ نگارخانه‌ها، کافه گالری‌ها، موسسه توزیع و پخش فیلم و موسسات تولید فیلم و فیلمسازی، بازخورد زیان‌های‌شان برآورد شده و در حال بررسی است.
وی افزود: در مورد خسارت کرونا ۹۳۸ پرونده با ۱۱۷۸ نفر اشتغال، ثبت‌نام کرده‌اند که در حال دریافت وام خود هستند.
بهره‌مندی از کرونا به عنوان فرصتی فرهنگساز
مسئول سازمان فرهنگی خانواده سپاه فجر فارس در گفتگو با خبرنگار فارس گفت: در خصوص تاثیر کرونا بر فعالیتهای فرهنگی مباحث مختلفی را می شود بیان کرد اما جا دارد در این گفتگو یاد کنیم از سردار دلها شهید حاج قاسم سلیمانی که فرمودند: میزان فرصتی که در بحران‌ها وجود دارد در خود فرصت‌ها نیست بنابراین به کرونا نه فقط به عنوان یک تهدید و آسیب و مشکل نگاه می‌کنیم بلکه آن را یک فرصت می‌بینیم به خصوص در بحث فرهنگی که به واسطه شرایط این زمان، شاهد گسترش رسانه‌های ارتباط‌جمعی و پیام‌رسان‌ها هستیم.
ابوذر متقی‌پیشه اضافه کرد: استفاده از این موارد می‌تواند به ما کمک کند تا فرهنگمان یعنی فرهنگ اسلام ناب را به مردم خودمان و همچنین دیگر کشورهای جهان منتقل کنیم پس کرونا نه تنها تهدید در بحث فرهنگ به وجود نمی‌آورد و تهدید نیست؛ بلکه یک فرصت بسیار خوبی در اختیار بچه‌های جبهه فرهنگی قرار داده است.
متقی پیشه تصریح کرد: در بحث اختصاصی فرهنگی خانواد، از جمله فرصت‌هایی که در زمان کرونا برای ما به وجود آمد و می‌توانیم به آن اشاره کنیم یکی بحث مباحث تربیتی و آموزشی است که با استفاده از فضای مجازی و به صورت غیرحضوری ما توانستیم ارتباط خوبی با جامعه هدف بگیریم و افراد زیادی را پای کار بیاوریم، خصوصا در مناسبت‌ها مسابقات مختلفی برگزار شد.
وی اظهار داشت: با وجود اینکه در مراسم‌ها و مناسبت‌ها ما نتوانستیم تجمعی داشته باشیم و همایش‌هایی را برگزار کنیم اما خداوند متعال عنایت کرد و از ابتدای کرونا در برنامه هایی مانند جشن نیمه شعبان جشن عید غدیر، توانستیم با ایجاد کاروان‌شادی و گروه‌های سرود، شادی را به مجتمع‌های مسکونی ببریم و خانواده‌ها را از شادی محروم نکنیم.
مسئول سازمان فرهنگی خانواده سپاه فجر فارس بیان کرد: فرصت دیگری که ایجاد شد؛ آشنایی جامعه هدف با سواد رسانه‌ای بود که الحمدلله با همکاری مرکز فضای مجازی و اطلاع رسانی سپاه فجر استان فارس برگزار شد و هم اکنون هم در حال برگزاری این دوره هستیم که الحمدالله اثرات خیلی خوبی داشته و دارد و خانواده ها با سواد رسانه ای آشنا می‌شوند.
متقی پیشه گفت: علاوه بر این برنامه ها به لطف خدا و عنایت اهل بیت(ع) به منظور گسترش فرهنگ مهدوی، برنامه سه‌شنبه‌های مهدوی در مجتمع‌های مسکونی و با رعایت پروتکل‌های بهداشتی برگزار شد که همچنان ادامه دارد.
وی خاطرنشان کرد: در زمینه تربیت بدنی و ورزش محدودیت‌هایی برای ما به وجود آمد اما برای ورزش‌های همگانی مانند کوهنوردی و پیاده‌رویمحدودیتی وجود نداشت و اکنون هم با رعایت نکات و ضوابط بهداشتی بهداشتی در حال انجام است.
متقی پیشه بیان کرد: در دارالقرآن نیز فرصت بسیار خوبی ایجاد شد و ما توانستیم با تشکیل گروه‌های مطالعاتی، مباحث قرآنی را به صورت تخصصی‌تر پیش ببریم و به لطف خدا موفقیت‌های خوبی هم کسب شد.
مسئول فرهنگی خانواده سپاه فجر گفت: در رابطه با کارهای تشکیلاتی و ارتباط با جامعه هدف, بهره‌گیری از اندیشه جامعه هدف و به کارگیری جامعه هدف هم الحمدالله توانستیم اطلاع رسانی و آگاهی بخشی منسجم حرکت خوب و رو به جلو داشته باشیم.
وی بیان داشت: از دیگر برکات کرونا می‌توان به ظرفیتهای خیلی خوبی که شناسایی شد اشاره کرد؛ افرادی که می‌توانند گروه‌هایی را اداره کند و با توجه به تخصص‌ها و مهارت‌هایی که داشتند یا مهارت‌هایی را داشتند، موجب شد که نیازمندی‌های جامعه هدف ما پوشش داده شود و بتوانیم نیازمندی‌ها را برطرف کنیم.
متقی پیشه اضافه کرد: البته چون شرایط کرونا شرایطی خاص و بی سابقه بود؛ با تعطیلی مجموعه‌ها و فعالیتهای مختلف در سطح جامعه و خصوصا فعالیتهای فرهنگی, بعضی از دستگاه‌ها غافلگیر شدند و برخی از برنامه ها تعطیل شد یا تغییر کرد؛ اما قطعا می‌توان با برنامه‌ریزی بهتر و با استفاده از اندیشه‌های مختلفی که وجود دارد در راستای انجام وظایف و تکالیف بهتر عمل کرد.
و به موفقیت های بیشتری دست یافت.
زنگ‌خطرهای کرونا برای فعالان حوزه فرهنگ
یک مدرس دانشگاه و فعال فرهنگی نیز در مورد تاثیر چندجانبه کرونا بر فعالیتهای فرهنگی گفت: کرونا علاوه بر زشتی و پلشتی های که داشت درس ها و زنگ خطرهایی برای فعالین حوزه فرهنگ و کار فرهنگی داشت که باید توجه جدی به آن شود.
مرتضی جعفرزاده ادامه داد: اولین نکته عدم آشنایی فعالین فرهنگی با ظرفیتهای فضای مجازی است که متاسفانه فقدان این مساله در ایام کرونا مشهود و ملموس بود؛ مقام معظم رهبری(مد ظله العالی) به صورت مکرر از فعالین حوزه فرهنگ خواستند؛ حضور موثر و مهندسی شده در فضای مجازی داشته باشند و حتی دستور به جهاد در این محیط را صادر کردند؛ دومین نکته، نداشتن زیرساخت لازم برای همبستگی و انسجام بین فعالین و مجموعه‌های فرهنگی است که به آن شبکه‌سازی می‌گوییم.
وی بیان داشت: این عدم هم‌افزایی و خلاء حضور فیزیکی، باعث گردید عاملین فرهنگی نتوانند از تجربیات و ظرفیتهای بالفعل یکدیگر استفاده کنند و عملا باعث وقفه چند ماهه عمده فعالیتهای فرهنگی و مذهبی شد.
جعفرزاده اظهار داشت: نقطه قوت و نقطه عطف این ایام در بین فعالین و مجموعه‌های فرهنگی، تقویت فعالیتهای جهادی و حضور مثمرثمر در خدمات‌دهی اجتماعی است که باعث گردید در بین اذهان عمومی وجهه تاثیرگذار و حائز اهمیت پیدا کند.
یک فعال فرهنگی_اجتماعی در شهرک‌های مهدی آباد، یکتا و میانرود گفت: کرونا تاثیری دوگانه داشت و با وجود اینکه منجر به کمرنگ شدن فعالیتهای حضوری در مساجد، کانون‌ها و مراکز فرهنگی شد؛ ولی نقش بسیار مهمی در ایجاد همدلی و فعال‌تر شدن بسیاری از جوانان و نوجوانان در زمینه کمک‌های مومنانه و پاکسازی معابر و... داشت.
حسین سلیمی افزود: شناسایی نیازمندان آبرودار، اتفاق مثبت و مهم دیگری بود که در این ایام شاهد هستیم، به عنوان مثال تعداد پرونده های مددجویان ما از ۱۰۰ پرونده به حدود ۷۰۰ پرونده رسیده است و رسیدگی به این افراد امیدواری بیشتری را القاء کرده است.
وی بیان کرد: از آثار منفی کرونا هم می‌توان به ترس خانواده ها از بیماری که منجر به ممانعت از حضور فرزندانشان در کلاس‌ها و برنامه کانون‌ها شد اشاره کرد، حضور بدون پیش زمینه و پررنگ و هجمه‌ای نوجوانان در فضاهای مجازی که اکثرا هم به بهانه درس و مشارکت در کلاس‌های مجازی و ملزم شدن خانواده‌ها به در اختیار گذاشتن گوشی و... بود و نداشتن سواد رسانه‌ای خانواده‌ها و دانش‌آموزان نیز از جمله تاثیرات منفی این بیماری است که امیدواریم هر چه سریعتر مرتفع گردد.
با تاکید بر تقویت روحیه همدلی و همگرایی، امیدوار است که زمینه و بستر فعالیتهای فرهنگی، متناسب با شرایط و با استفاده از ظرفیت های فراوان موجود در استان، در فضاهای حقیقی و مجازی بیش از پیش فراهم شود و دستگاه های دولتی و متولیان امور فرهنگی نیز با الگوپذیری از آمادگی و حضور همیشگی مردم و گروه‌های جهادی و مردم‌نهاد، و تقویت ابعاد مدیریتی و روحیه جهادی خود در سازمان ها و ادارات، آمادگی هر چه بیشتر مقابله با بحران‌ها و خدمتگزاری خالصانه را به دست بیاورند.
