به گزارش مشرق، ماجرا از این قرار است که روز گذشته ۶ مهر ۱۳۹۹ گفت‌وگویی از محسن حاجی‌میرزایی وزیر آموزش و پرورش منتشر شد و وی درباره  ایرادات وارد بر سامانه شاد و نارضایتی خانواده‌ها و والدین از کُند بودن این شبکه، گفت: «این اشکال یا ناشی از ابزار مورد استفاده نرم افزار بوده یا مربوط به زیرساخت‌ها، اینترنت و پهنای باند است؛ همکاران خود را مأمور کرده‌ایم که اشکالات مختلف شاد را جمع‌آوری کنند و در این ارتباط با مجموعه‌های مرتبط برای حل مسائل و مشکلات در حال رایزنی هستیم».

وی ادامه داد: «باید توجه داشته باشیم که «شاد» یک نرم افزار بومی است، ما در حال حاضر حدود ۱۱۰ هزار مدرسه در سراسر کشور داریم که بیش از ۵۵۰ هزار کلاس دارند و در برخی از روزها بیش از ۱۰۰ هزار ارتباط زنده بر بستر شاد انجام می‌شود؛ ممکن است حجم انبوه ارتباطات، ایراداتی را در حوزه عملیات به وجود آورد ولی همه تلاش ما این است که این ایرادات در اسرع وقت برطرف شود».

وزیر آموزش و پرورش در پاسخ به این پرسش که «چرا همچنان هزینه حجم مصرفی اینترنت در سامانه شاد رایگان نشده است»، افزود: «وزارت ارتباطات در این زمینه قول رایگان شدن حجم مصرفی اینترنت نرم افزار شاد را داده است و آموزش و پرورش تحقق این وعده را حتما پیگیری خواهد کرد».

* ماجرای «شاد» و فراهم شدن اینترنت رایگان برای آن

اما چرا این گفته‌های وزیر آموزش و پرورش، عجیب است؟ ماجرای اصلی از زمانی شروع شد که کرونا پا به درون کشور گذاشت و این پا گذاشتن موجب شد که مدارس کشور در اسفند سال گذشته تعطیل شود و به جای آن، آموزش‌های تلویزیونی و مجازی روی بورس آمد؛ به سرعت هم آموزش و پرورش به دنبال ایجاد پلتفرمی برای ساماندهی آموزش مجازی رفت و ۲۱ فروردین امسال، پلتفرم شبکه آموزشی دانش‌آموزان(شاد) را رونمایی کرد و قرار شد از اول اردیبهشت، دانش‌آموزان به صورت رسمی آموزش‌ها را در «شاد» آغاز کنند. 

وقتی قرار شد که دانش‌آموزان از «شاد» استفاده کنند، بحث‌هایی درباره اینترنت هم مطرح شد؛ اینکه حالا هزینه بسته‌های اینترنت هم به مشکلات آموزشی دانش‌آموزان اضافه شده است و در همین راستا هم مسؤولان آموزش و پرورش پیگیر اینترنت رایگان برای دانش‌آموزان بودند تا آنکه ۲۴ اردیبهشت ۹۹ جواد آذری جهرمی وزیر ارتباطات و فناوری اطلاعات در حاشیه جلسه هیأت دولت با اشاره به موافقت و دستور رئیس‌جمهور و مساعدت سازمان برنامه ‌و بودجه، اظهار کرد: «مقرر شد از فردا مصرف ترافیک شبکه شاد به‌منظور ارائه خدمات آموزشی آنلاین و برگزاری کلاس‌های مجازی تا پایان فصل امتحانات به شکل رایگان ارائه شود».  

اینترنت «شاد» در تابستان به نرخ آزاد درآمد و این روند ادامه داشت تا شهریور که قرار بود مدارس دوباره بازگشایی شوند اما اینبار قرار شده بود که آموزش‌های مجازی بخشی از آموزش را در برگیرد و باز هم موضوع گرانی اینترنت مطرح شد؛ وزیر آموزش و پرورش ۵ مرداد ۹۹ در حاشیه سلسله برنامه‌های گفت‌وگو بر محور تحول، اظهار کرد: «در صورتی که امکان حضور دانش‌آموزان در مدارس باشد، مشکلی برای آغاز سال تحصیلی نداریم اما اگر بخواهیم کلاس‌های درس را به صورت نیمه حضوری و غیرحضوری برگزار کنیم یکی از مشکلات دسترسی به اینترنت است؛ نقاطی که تحت پوشش نیست مشخص شده است و در اختیار وزارت ارتباطات قرار می‌گیرد و این وزارتخانه بر اساس قانون برنامه متعهد است دسترسی همه مدارس را به شبکه ملی اطلاعات تا شهریور برقرار کند؛ ضمن اینکه آن نقاطی که مناطق روستایی است و تحت پوشش اینترنت نیست، توسعه پیدا کند».

وزیر آموزش و پرورش ۲۲ مرداد در حاشیه سومین اجلاس هیأت امنای مؤسسه آموزشی اکو که با حضور سران هیأت‌های نمایندگی کشورهای عضو و ناظر اکو و رؤسای سازمان‌های تخصصی آنها به صورت مجازی برگزار شد،  گفت: «در خصوص هزینه اینترنت در حال رایزنی هستیم. در مناطقی که الزاماً ناگزیر به آموزش غیرحضوری و مجازی می‌باشیم، تلاش می‌کنیم هزینه اینترنت را رایگان کنیم و تا قبل از شروع سال تحصیلی جدید این کار انجام خواهد شد».

** پیگیری‌ها برای رایگان شدن «شاد»

تا دوازدهم شهریور خبری از اینترنت رایگان برای شاد نبود؛ سید حسن الحسینی مشاور وزیر آموزش و پرورش و مسؤول شبکه آموزشی دانش‌آموزان(شاد) اواخر مرداد امسال درباره اینترنت «شاد» گفت: «در موضوع هزینه‌های کاربران در  «شاد» به شدت حساس هستیم و فکر می‌کنیم که آموزش عمومی مجازی نباید گران و دور از دسترس باشد. این به فاجعه بازماندگی از تحصیل کودکان و نوجوانان در حاشیه شهرها و مناطق محروم می‌انجامد».

وی افزود: «در دولت کسانی طرفدار گرفتن هزینه از دانش‌آموزان هستند اما ما به عنوان آموزش و پرورش فکر می‌کنیم که آموزش در بستر  «شاد» حتی‌المقدور باید رایگان باشد و در شرایط کرونایی نباید بار هزینه‌های آموزش را به خانواده‌ها بیش از آنچه که هست، تحمیل کنیم چرا که می‌تواند اولا به مهاجرت از شبکه امن  «شاد» منجر شود و همچنین می‌تواند سبب‌ساز آسیب‌دیدن حاکمیت واحد تعلیم و تربیت باشد و این به نفع هیچکس نیست اما در عمل اتفاقی که در حال افتادن است، این بوده که اپراتورهای تأمین کننده سرویس‌ها و وزارت ICT معتقدند که باید بخشی از هزینه‌ها را از دانش‌آموزان دریافت کنند و این برای دانش‌آموزان برخوردار رقمی نخواهد بود اما برای دانش‌آموزان مناطق محروم و حاشیه شهرها و گسترش عدالت آموزشی حتما مشکل‌ساز است و نگرانی داریم».

وی در پاسخ به این پرسش که «با این حرف شما یعنی از اینترنت رایگان خبری نیست؟»، گفت: «می‌خواهند بخشی از هزینه‌های اینترنت توسط دانش‌آموز پرداخت شود و نوعی سیاست‌گذاری وجود دارد که دانش‌آموزان بیشتر به طرف اینترنت خانگی بروند اما آموزش و پرورش در واقع به دنبال مصوباتی است که بتواند اینترنت را در مرحله اول، رایگان و در مرحله دوم، ارزان برای دانش‌آموزان تأمین کند».

حاجی‌میرزایی هم ۱۰ شهریور درباره هزینه اینترنت «شاد»، گفت: «کارگروهی تعیین شده است که به عدد یک سوم رسیدند اما پیگیری می‌کنیم تا این هزینه را برای مناطق محروم و کسانی که امکان اقتصادی ندارند، رایگان کنیم و قول نسبی هم گرفتیم».

** اعلام رایگان شدن «شاد» در ۱۲ شهریور امسال

اما ۱۲ شهریور، ورق برگشت و با دستور رئیس‌جمهور، مقرر شد که اینترنت «شاد» رایگان شود؛ رئیس‌جمهور ۱۲ شهریور در جلسه هیأت دولت با بیان اینکه خانواده‌ها برای استفاده از شبکه شاد، متحمل پرداخت هزینه‌هایی می‌شدند و باید بابت استفاده از اینترنت، پول پرداخت می‌کردند، گفت: «امروز هم به سازمان برنامه و بودجه و هم به وزرای ارتباطات و آموزش و پرورش دستور دادم شبکه شاد برای مدارس دولتی و برای دانش‌آموزان باید بدون هزینه باشد.  خانواده‌ها نباید هیچ پرداختی در این زمینه انجام دهند».

وی با اشاره به اتصال مدارس به شبکه ملّی اطّلاعات توسط وزارت ارتباطات، این اقدام را اقدام مهمی توصیف کرد و افزود: «همانطور که این کار بدون هزینه انجام گرفت، استفاده از شبکه شاد هم باید بدون هزینه انجام شود. حالا جایی اگر کمک مالی هم می‌خواهد سازمان برنامه و بودجه هست. نباید خانواده‌ها مخصوصاً‌ آن‌هایی که وضع‌مالی ‌شان در حدی نیست که این پول‌ها را پرداخت کنند، متحمل پرداخت شوند و آموزش برای دانش‌آموزان به معنای واقعی کلمه باید رایگان انجام شود و ان‌شاءالله خواهد شد».

بر این اساس قرار شد که هزینه شاد رایگان شود و روز بعد از این گفته‌های رئیس‌جمهور، یعنی ۱۳ شهریور و در مراسم رونمایی از نسخه جدید «شاد»، مسؤول شبکه آموزشی دانش‌آموزان(شاد) با بیان اینکه خدمات پایه شاد همگانی و رایگان است، افزود: «شاد، فضای امنی است و کاربر غیر شناسایی شده نداریم؛ سیستم پشتیبان برای این کار مطمئن است».

همچنین اخوان مدیرعامل همراه اول نیز در این مراسم گفت: «ترافیک اینترنت شاد برای همه استفاده کنندگان رایگان است» و البته دوم مهرماه نیز مسؤول شبکه آموزشی دانش‌آموزان عنوان کرد که «شاد»  هم برای دانش‌آموزان و هم معلمان رایگان است.

نکته دیگر اینکه  وزیر ارتباطات و فناوری اطلاعات ۶ مهر در مراسم رونمایی از کاربست‌های ۵G در ایران در پژوهشگاه ارتباطات، به استفاده از ۱۸۰ گیگابایت ظرفیت ۷۰۰ گیگابیتی اختصاص‌یافته به شبکه شاد تا روز گذشته خبر داد و اظهار کرد: «همین مسأله باعث افزایش ترافیک داخلی در شبکه شده است و اگر به VOD ها نیز اجازه فعالیت داده شود ترافیک داخلی افزایش بیشتری می‌یابد».

**شاد در سراسر اپراتورهای کشور نزدیک به ۲ هفته است که رایگان است

تا قبل از انتشار این گفت‌وگو، فرض بر این بود که اینترنت «شاد» رایگان است و شاید عده‌ای با مشکلاتی در برقراری اینترنت مواجه باشند اما بعد از این گفت‌وگو، ابهامی ایجاد شد که دلیل اینکه وزیر آموزش و پرورش در پاسخ به این پرسش که «چرا همچنان هزینه حجم مصرفی اینترنت در سامانه شاد رایگان نشده است»، گفته است «وزارت ارتباطات در این زمینه قول رایگان شدن حجم مصرفی اینترنت نرم افزار شاد را داده است و آموزش و پرورش تحقق این وعده را حتما پیگیری خواهد کرد»، چیست؟

به عبارت دیگر اگر اینترنت «شاد» رایگان است، باید وزیر آموزش و پرورش می‌گفت اینترنت «شاد» رایگان است و ما مشکلات را با وزارت ارتباطات پیگیری می‌کنیم؛ از سوی دیگر روابط عمومی وزارت آموزش و پرورش هم هیچ خبری روی پورتال خود مبنی بر اشتباه بودن این خبر، بارگذاری نکرده است و همین موضوع این ابهام را پیش آورد که «شاد» هنوز رایگان نیست.

وزیر ارتباطات پس از  اخبار منتشر شده درباره رایگان نبودن اینترنت «شاد»، عنوان کرد: «اظهارات مبنی بر رایگان نبودن شاد را تأیید نمی‌کنم. شاد در سراسر اپراتورهای کشور نزدیک به ۲ هفته است که رایگان است و قطعا این خبر نادرست است».

وی تصریح کرد: «همه دانش‌آموزان و معلمان به صورت رایگان از شبکه «شاد» استفاده می‌کنند و گلایه زیادی نداشتیم که اینترنت شاد رایگان نیست؛ برخی از گلایه‌ها وارد شده بود که شما اعلام کردید شاد رایگان است ولی وقتی سیمکارت شارژ ندارد، قابلیت استفاده از «شاد» را نداریم که به اپراتورها ابلاغ کردیم اگر مشترک شارژ هم ندارد، بتواند از شاد استفاده کند».

آذری جهرمی افزود: «خواهشم این است اگر مشکلاتی را در این حوزه می‌بینند با خود مرکز تماس «شاد» ارتباط برقرار کنند و مشکلاتشان را بگویند، روزانه دسته بندی شده و پیگیری می‌شود و حتما حل می‌شود باید کمک کرد که این کار بزرگ به سرانجام نهایی برسد».

اکنون باید دید سرنوشت اینترنت شاد چه خواهد شد و آیا واقعا تمام دانش‌آموزان و معلم در زمان استفاده از «شاد» هزینه‌ای برای اینترنت پرداخت نمی‌کنند؟ و همچنین ماجرای این گفت‌وگوی وزیر چه بوده است!؟