به گزارش گروه جهاد و مقاومت مشرق ،کتاب «یکشنبه آخر» خاطرات خودنوشت خواهر معصومۀ رامهرمزی می باشد که رتبه‌ دوم كتاب خاطرات دفاع مقدس را در نهمين دورۀ انتخاب كتاب سال دفاع مقدس به خود اختصاص داد. آن را سورۀ مهر در230 صفحه منتشر کرده است.

  معصومه رام‌هرمزي يكي از امدادگران دوران دفاع مقدس است كه از سال 1359 و در سن 14 سالگي به عنوان امدادگر، از پشتيباني هلال‌احمر جنوب به جبهه‌هاي حق عليه باطل اعزام شد. دختری که علیرغم محدودیت های بسیار توانست، حضوری پر رنگ در دفاع مقدس داشته باشد.

رام‌هرمزي كه درطول جنگ به صورت متفرقه موفق به اخذ ديپلم شده بود، يك سال بعد از اتمام جنگ تحميلي يعني در سال 1368 در دانشگاه شهيد چمران اهواز در رشته معارف و الهيات اسلامي به تحصيل پرداخت و پس از آن مدرك كارشناسي ارشد خود را در رشته علوم قرآن و حديث از دانشگاه آزاد تهران مركز دريافت كرد.

    مدت 16 سال است كه به تدريس و نويسندگي كتاب و مقاله، مشغول است و تا به حال چندین كتاب از خاطراتش درباره روزهای اولیه جنگ را منتشر نموده است؛ همچون "یكشنبه آخر"، "اسماعیل"، "راز درخت كاج" و" بر بال ملائك" كه دست نوشته‌هاي وي از خاطرات جنگ را شامل مي‌شود و كتابی با عنوان «يهود در قرآن، اسراييل در فلسطين» نوشته كه به بررسی تطبيقی، تاريخی، قرآنی و سياسی يهود و صهيونيسم می‌پردازد. این خواهر توانا در امر نویسندگی چند کتاب دیگر را در دست تدوین دارد.

رامهرمزی چند دوره به عنوان داور در جايزه كتاب سال دفاع مقدس حضور داشته و همچنين داوری در بخش خاطره جشنواره ربع قرن كتاب دفاع مقدس را نيز عهده دار بوده است.

کتاب یکشنبۀ آخر اولین کتاب این خواهر محترم می باشد. با این حال از مزایایی برخوردار است که ظرف مدت پنج سال آنرا به چاپ یازدهم رسانده است.( به نظر می رسد این اثر پتانسیل بیش از این را داشته باشد.) ما ابتدا نگاهی گذرا به مزایای این کتاب خواهیم داشت و سپس اشاره ای به محدودیت­های آن می کنیم.

الف مزایا:

1- معصومه دختر آبادانی ای است که در بچگی پدرش را از دست داده است. مادرش سرپرستی او، سه برادر و سه خواهرش را به عهده می گیرد. در رفتار و شخصیت مادر او نکات تربیتی بسیاری وجود دارد که خودآگاه یا ناخودآگاه زینت بخش صفحات متعدد کتاب می باشد. نویسندۀ محترم در تصویر دهی از شخصیت این بانوی محترم بسیار موفق عمل کرده است.

2- اسماعیل، برادر نویسنده در روزهای اول جنگ در نزدیکی مسجد جامع خرمشهر به شهادت می رسد. نویسندۀ محترم از چهارمین سطر شروع کتاب از او سخن گفته است تا شهادت این شهید بزرگوار. پس از آن تا آخر کتاب با فلاش بک هایی خواننده را به یاد این شهید بزرگوار می اندازد. در بخش تصاویر نیز سه عکس از این شهید ارائه شده است و عکس فردی که شباهتی با برادرشان داشته است. برخورد نویسندۀ محترم با شهید و شهادت بیانگر عمق باورهای مذهبی این خانم است که این احترام و تجلیل به خواننده منتقل خواهد شد.

3- در ماجرای دفاع مقدس نویسنده همراه خانواده اش نقش ایفا کرده است که در سراسر کتاب از این افراد مخصوصاً خواهرانش سخن می گوید.

4- احتمالاً برای کمرنگ نشدن خاطرات قوی از ذکر خاطرات ضعیف خود داری کرده است. در چند جای اثر مشخص است که نویسندۀ محترم در هنگام نوشتن از یاد داشت های خود استفاده می کرده است. یک نمونه از این یاد داشتها در بخش ضمائم نیز موجود است. گزیده گویی در نتیجه حجم کم کتاب آنرا برای خیلی ها خواندنی کرده است. او در هر ماجرایی بدون آن که خواننده را معطل کند به سراغ اصل مطلب رفته است.

5- یکی از مشخصه های عمدۀ این اثر به تصویر کشیدن صحنه هایی است که از اهمیت بالایی برخوردار بوده است، مثل عید در جبهه، ملاقات با امام، عطش، زندگی مردم روستای قفواص، چند صحنه از شهادت  و روحیه و رفتار رزمندگان.

6- اعتبار درونی اٍثر به آن جهت بالاست که صداقت در گفتار نویسنده در پس کلماتی که به کار برده موج می زند.

7- نویسندۀ محترم، همانطور که ویژگی افراد باهوش خلاق است، از طنز هم به مناسبت بهره گرفته است.

8- زبان نوشتاری کتاب، فارسی معیار است که امری پسندیده می باشد.

9- در موارد مورد نیاز از زیر نویس توضیحی استفاده شده است.

ب- محدودیت ها:

1- پارگراف بندی مطالب درست نیست. حتی گاهی طول یک پارگراف به چهار صفحه هم می رسد.(موقع مطالعه کتاب به ذهنم رسید:«کتابی با پارگراف های بلند!»

2- الگوی واحدی در نقل قول های مستقیم رعایت نشده است. در برخی موارد نقل قول داخل گیومه است و در برخی موارد خیر.

3- در برخی موارد مطالب رها شده است و پس از چند صفحۀ دیگر ادامۀ مطلب آمده است. برای نمونه در صفحۀ 25 می خوانیم که :« اسماعیل با گفتن الله اکبر اولین کوکتل مولوتف را درون چادری(متعلق به منافقین)پر از سلاح پرتاب کرد.» در حالی که انتظار داریم از نتیجۀ آن مطلع شویم، می بایست ادامۀ مطلب را در صفحۀ 33 آمده است.

جمع بندی: با توجه به غنای تربیتی این اثر پیشنهاد می شود این اثر به نوجوانان و جوانان مخصوصاً خانمها معرفی گردد تا علاوه بر آنکه با تاریخ دفاع مقدس آشنا می شوند، با حماسه آفرینی مردم ما در دفاع مقدس بیشتر آشنا شوند.

همچنین مطالعه این اثر را برای دانشجویانی که درس آشنایی با دفاع مقدس را می گذرانند، توصیه می نمایم. همانگونه که امیدوارم در چاپهای بعدی مشکلات اندک ویرایشی این اثر ارزنده مرتفع گردد.

به اهل هنر نیز پیشنهاد می کنم، بر اساس آن فیلم سینمایی تهیه کنند.

به قلم:محمد مهدی عبدالله زاده