به گزارش مشرق، امام حسن عسکری (ع) یازدهمین امام شیعیان، فرزند امام هادی (ع) است که هشتم ربیع‌الثانی متولد شدند و پس از شهادت پدر بزرگوارشان در ۲۲ سالگی به امامت رسیده و در نهایت بعد از ۶ سال امامت، هشتم ربیع‌الاول در ۲۸ سالگی به دست معتمد عباسی به شهادت رسیدند و در شهر سامرا در خانه پدری و در جوار امام نقی (ع) به خاک سپرده شدند.

بخشی از اقدامات ستاد بازسازی عتبات در سامرا (دانلود)

 زمانی که حرم امامین عسکریین (ع) زائر نداشت

حرم امامین عسکریین (ع) در سامرا قرار دارد و در سالیان بسیار این حرم غریب‌ترین حرم در عراق بوده است و سال‌ها زائران، امکان تشرف به بارگاه ملکوتی امامین عسکریین (ع) را نداشتند.

پس از چند بار حمله تکفیری‌ها و داعش و همچنین نبود امنیت در سامرا حتی پس از سرنگونی صدام، حرم امامین عسکریین (ع) تخریب شد و غربت این مکان مقدس بیشتر از گذشته بود؛ تا جایی که تعداد زائران حرم امامین عسکریین (ع) در ماه به تعداد انگشتان یک دست هم نمی‌رسید.

با همه فراز و نشیب‌هایی که در سامرا طی شد، اواخر دهه ۸۰ با تدابیر سردار حاج قاسم سلیمانی فعالیت ستاد بازسازی عتبات در سامرا آغاز شد. در مرحله نخست، آواربرداری صورت گرفت و فضای تخریب شده توسط حملات تکفیری‌ها و داعش پاکسازی شد. 

همراهی عراقی‌ها و ایرانیان برای بازسازی حرم سامرا

شیخ حیدر یعقوبی، مدیر سابق حرم امامین عسکریین (ع) با بیان اینکه برای بازسازی حرم امامین عسکریین (ع) ابتدا عراقی‌ها دست به کار شدند، می‌گوید: اواخر سال ۸۹ ایرانی‌ها هم با عراقی‌ها همراه شده و برای بازسازی این مکان مقدس آستین بالا زدند. بر همین اساس، متولیان ستاد بازسازی عتبات در سامرا طراحی برای بازسازی این حرم را همچون طرح قبلی انجام داده و روند بازسازی حرم آغاز شد.

فیلمی از بازسازی حرم سامرا در سال ۹۲/ انتشار برای نخستین بار (دانلود)

وی به ساخت رواق‌ها، درها، ضریح، گنبد، گلدسته و طلاکاری آنها اشاره می‌کند و می‌افزاید: هنر ایرانی‌ها در حرم امامین عسکریین (ع) مشهود است و خانه امام زمان (عج) پس از پاکسازی داعش و برقراری امنیت در سامرا آرامشی را شاهد است که این آرامش را مدیون نیروهای مقاومت و شهدای این راه است.

برقراری امنیت در سامرا برای حضور زوار

پس از برقراری امنیت نسبی در سامرا، فضا برای حضور زائران آماده شد، اما کاروان‌های زیارتی همچنان امکان حضور در سامرا را نداشتند و گاهی اوقات زائران به صورت تکی و با اسکورت خاص به حرم امامین عسکریین (ع) مشرف می‌شدند. در آن زمان، زائران اندکی که در حرم حاضر می‌شدند، با مشاهده آوارها و خرابه‌های دلخراش خانه امام زمان (عج) بسیار اندوهگین می‌شدند.

نبود گنبد و ضریح در سامرا/ وقتی مقبره‌های حرم قابل رویت بود

در دوره‌ای که زائران به صورت محدود عازم سامرا می‌شدند، حرم نه تنها گنبدی نداشت، بلکه ضریح مطلایی نیز در آنجا وجود نداشت و چهار طرف مضجع شریف امامین عسکریین (ع) به وسیله تخته‌های پلی بوت محصور و مقبره‌ها از ورودی سمت ضریح قابل رویت بود و زائران می‌توانستند داخل ضریح چوبی را ببینند. 

با برقراری امنیت در سامرا و حضور زائران در سامرا، غربت تا حدودی از حرم امامین عسکریین (ع) زدوده شد و سال ۹۵، ضریح حرم امامین عسکریین (ع) به رونمایی عمومی رسید. این ضریح همچون ضریح حرم امام حسین (ع) ۶ گوشه است.

البته قبل از نصب ضریح، گنبد حرم سامرا نیز با مساحت یک هزار و ۲۰۰ مترمربع به عنوان بزرگ‌ترین گنبد حرم‌های ائمه اطهار (ع) در عراق با بیش از ۲۳ هزار خشت طلا ساخته و نصب شد.

توسعه و بازسازی حرم امامین عسکریین (ع) از آرزوهای سردار سلیمانی به عنوان بنیانگذار ستاد بازسازی عتبات بود؛ تا جایی که این سردار مقاومت چند ماه قبل از شهادت، این امر را نیز عنوان کرده و امیدوار بود تا به زودی خانه امام زمان (عج) توسعه یافته و غربت آن زدوده شود.

آمادگی ایران برای توسعه حرم امامین عسکریین (ع)

بر همین اساس، محمد جلال مآب، رئیس ستاد بازسازی عتبات نیز با اشاره به ارائه طرح‌هایی برای توسعه حرم امامین عسکریین (ع) می‌گوید: ما آمادگی لازم برای توسعه و بازسازی حرم سامرا را داریم و طرح‌هایی نیز داده‌ایم. البته برخی از مؤسسات ایرانی و حتی خارجی نیز طرح‌هایی برای توسعه حرم ارائه کرده‌اند که برای اقدامات عملیاتی باید منتظر تصمیم نهایی متولیان حرم امامین عسکریین (ع) باشیم.

البته بعد از شیوع کرونا، فعالیت توسعه حرم متوقف شد و امکان اعزام نیروهای ستادی به حرم وجود نداشت؛ تا اینکه در هفته‌های اخیر برخی از مسؤولان این ستاد با سفر به سامرا در حال بررسی این طرح هستند.

آغاز مشارکت برای کمک به توسعه حرم سامرا

علاوه بر این، مشارکت برای تأمین هزینه‌های توسعه حرم سامرا امسال آغاز شد و به گفته یوسف افضلی، معاون فرهنگی ستاد بازسازی عتبات، استان‌های اصفهان، گیلان، آذربایجان شرقی، آذربایجان غربی و زنجان در فیض توسعه حرم امامین عسکریین (ع) مشارکت می‌کنند.

با وجود اینکه بیش از ۱۰ سال از فعالیت در سامرا برای توسعه حرم امامین عسکریین (ع) می‌گذرد، اما به دلیل اینکه اقدامات، منظم و مستمر نبودند، همچنان فضای حاکم در حرم غریبانه و برای بازسازی آن فرصت بسیاری نیاز است.