سرویس سیاست مشرق- روزانه می‌توان از لابه‌لای گزارش‌ها و عناوین خبری رسانه‌های مکتوب و حتی غیر مکتوب، نکات قابل‌توجهی استخراج کرد؛ موضوعاتی که می‌تواند برای مخاطبین قابل‌استفاده و محوری برای تحلیل باشد، در گزارش روزانه "ویژه‌های مشرق" نکات و تأملات قابل‌استخراج از رسانه‌ها برای مخاطبین عرضه خواهد شد؛  با   «ویژه های مشرق»   همراه شوید.

*******

** ترکان: عده ای فکر می کنند «دین» یعنی «مبارزه با آمریکا»

«اکبر ترکان» مشاور سابق روحانی در مصاحبه با روزنامه آرمان گفت: «یکی از مهم‌ترین پیامدهای بازگشت آمریکا به برجام و انجام تعهدات همه طرفین پایان تحریم‌های ایران خواهد بود که این اتفاق در نهایت به سود اقتصاد ایران است و مشکلات عمده اقتصاد ایران را حل خواهد کرد...واقعیت این است که اثر تصمیمات دولت در مقابل اثر تحریم‌های بین‌المللی کوچک است. آن چیزی که به اقتصاد ایران آسیب ‌زده این است که کسانی که نقش تحریم‌ها را در وضعیت کنونی اقتصاد نادیده می‌گیرند، برداشت صحیحی از وضعیت موجود ندارند».

ترکان در ادامه گفت: «واقعیت این است که عده‌ای از روز اول گمان می‌کردند دین یعنی مبارزه با آمریکا. انقلاب اسلامی یعنی اینکه به معادلات و مناسبات بین‌المللی پایبند نباشیم؛ بلکه تنها باید به سمت مبارزه با ایالات متحده آمریکا حرکت کرد. برخی از ابتدا چنین رویکردی داشتند و به همین دلیل نیز از همان ابتدای مذاکرات با برجام مخالف بودند. در شرایط کنونی نیز شاید این افراد با اینکه در شرایط عادی تحریم‌ها علیه ایران برداشته شود، مخالف باشند».

این فعال سیاسی اصلاح طلب در بخش دیگری از مصاحبه در پاسخ به این سوال که «اگر بایدن قصد داشته باشد برای بازگشت به برجام پیش‌شرط تعیین کند موضع ایران در این زمینه چه خواهد بود؟» گفت: «بایدن هنوز هیچ موضع رسمی‌ای در این زمینه ندارد. هنگامی که هنوز اظهارنظری در این زمینه توسط رهبران سیاسی آمریکا مطرح نشده نمی‌توان به صورت قطعی درباره آن سخن گفت. ملاک عمل ایران، اظهارات رسمی رهبران سیاسی ایالات متحده آمریکا خواهد بود. به همین دلیل تا زمانی که در این باره اظهارنظری صورت نگرفته شرایط تغییر نخواهد کرد».

ترکان تاکید کرده است که اگر آمریکا به برجام بازگردد، مشکلات عمده اقتصاد ایران حل خواهد شد. این ادعا در حالی است که در حدفاصل تابستان ۹۴ تا بهار ۹۷ آمریکا در برجام حضور داشت؛ آیا در این مدت، مشکلات عمده اقتصاد ایران حل شد!؟

آقای ترکان در این مصاحبه تاکید کرده که بایدن درباره پیش شرط برای برجام هنوز هیچگونه موضع گیری نداشته است. این ادعا در حالی است که بایدن و اعضای ارشد تیم وی تاکید کرده اند که اولا ابتدا ایران باید به تعهدات خود به صورت کامل بازگردد و سپس آمریکا این کار را انجام می دهد، ثانیا شرط اجرای تعهدات توسط آمریکا این است که مذاکرات جدیدی برای تکمیل برجام در حوزه موشک ها و قدرت منطقه ای ایران باید کلید بخورد.

متاسفانه آقای ترکان و همقطاران وی در شرایطی که حتی نمی دانند که طرف آمریکایی چه گفته است، در مقام کارشناس، به تحلیل سیاست خارجی می پردازند.

ترکان در این مصاحبه مدعی شده است که «عده ای فکر می کنند دین یعنی مبازه با آمریکا». برخلاف این ادعا کسی فکر نمی کند که دین یعنی مبارزه با آمریکا، اما یکی از توصیه های بسیار مهم و کلیدی در دین اسلام و قرآن کریم، مبارزه با استکبار است.

ساختار حاکمیتی آمریکا- هم دموکرات ها و هم جمهوری خواهان-ساختاری غارتگر، زورگو، جنایتکار، آدم کش، مداخله گر، زیاده خواه، تروریست و به عبارتی مصداق کامل «استکبار» است. قطعا در مقابل چنین ساختاری که امام راحل(ره) آن را شیطان بزرگ نامیدند، نباید از موضع ضعف وارد شد.

متاسفانه یک جریان سیاسی خاص با کوچک نمایی توان داخلی، توانایی و استعداد جوانان نخبه ایرانی را در حد «قرمه سبزی» و «آبگوشت بزباش» می بیند و با بزرگنمایی توان آمریکا، در نهایت نسخه ضعف و حقارت می پیچد.

**جنیدی:فشار تحریم ها اجازه نمی دهد دولت رضایت مردم را کسب کند

«لعیا جنیدی» معاون حقوقی رئیس جمهور در مصاحبه با روزنامه همشهری گفت: «باید باور کنیم که فشار تحریم‌ها آنچنان بود که دولت نمی‌توانست رضایت مردم را بالا نگه دارد، ضمن اینکه دولت‌ها همواره در دوره دومشان با نقدهای بیشتری دست به گریبانند».

جنیدی در ادامه گفت: «انصافا همه دولت دارند کار می‌کنند، ما سال‌های خیلی سختی را می‌گذرانیم. من می‌دانم مردم خیلی راضی نیستند و به آنها حق می‌دهم اما واقعا این روزها، روزهای دشواری است. فشار تحریم‌ها و فشار مضاعف کرونا بر اقتصاد ملی شرایط را بسیار سخت کرده و در چنین شرایطی طبیعی است که کاستی‌ها بیشتر دیده می‌شود و تلاش‌ها به‌ویژه تلاش‌های اقتصادی کمتر به چشم می‌آیند».

اینکه بگوییم دولتمردان هیچ کاری برای مردم انجام نمی دهند، کاملا غیرمنصفانه است؛ اما اینکه قصور و تقصیرها و سوءمدیریت ها را به گردن تحریم بیندازیم هم همانقدر غیرمنصفانه و نادرست است.

خانم جنیدی تاکید کرده که فشار تحریم ها اجازه نمی دهد که دولت رضایت مردم را کسب کند؛ این اظهارنظر اصلا دقیق و منطقی نیست. اینکه «عباس آخوندی» وزیر مستعفی و ناکارآمد دولت روحانی با افتخار می گوید که «حتی یک واحد مسکن برای مردم نساخته ام» به تحریم ها ربط دارد یا سوءمدیریت!؟

اینکه تصمیم غلط و غیرکارشناسی دلار ۴۲۰۰ تومانی، جیب رانت خواران را پر کرده و دهها میلیارد دلار از سرمایه ملت را بر باد می دهد، به سوءمدیریت ارتباط دارد یا تحریم!؟

اینکه «بیژن زنگنه» تاکید می کند که «به ساخت پالایشگاه اعتقادی ندارم» و «باید بنزین از خارج وارد شود» و کارت را حذف می کند و حدود ۱۵۰ هزارمیلیاردتومان به کشور خسارت می زند، به تحریم ربط دارد یا سوءمدیریت!؟

اینکه قیمت پراید در عرض حدود ۷ سال از ۲۰ میلیون تومان به بالای ۱۴۰ میلیون توامان افزایش پیدا می کند، مربوط به تحریم است یا سوءمدیریت!؟

افزایش ۱۰ برابری قیمت دلار و افزایش ۶ برابری قیمت مسکن و ماجرای مرغ ۳۶ هزارتومانی و افزایش ۱۶ برابری قیمت سکه و...که همگی در دولت روحانی رخ داد، ناشی از تحریم است یا سوءمدیریت!؟

«حسن قاضی زاده هاشمی» وزیر سابق بهداشت- که برای «حسین فریدون» برادر رئیس جمهور ۷ میلیارد تومان وثیقه تأمین کرد- چندی پیش درباره عملکرد دولت خطاب به مردم گفت: «بالاخره همینی که هست دیگه، چیکار کنیم مدیریت مان هم همینه دیگه، هر چی هست ...، بالاخره شما رای دادید رئیس جمهور و نماینده انتخاب کردید، اینها وزیر انتخاب کردند و وزیر مدیر و استاندار و فرماندار انتخاب کرده و ... همیناس دیگه، بیخود به نظر من خیلی اعصاب و روح و روان همدیگر را آزار ندهیم. فعلا همینه»!

به این موارد دقت کنید: «محتویات مخزن که بسوزد آتش مجتمع پتروشیمی خودش خاموش می شود»!؛ «نگران نیستیم، مسافران قطار همگی بیمه بودند»!؛ «خودت بمال»!؛ «خانه نخرید تا ارزان شود»!؛ و...این موارد ناشی از سوءمدیریت است یا تحریم!؟

**ربیعی:خنثی سازی تحریم ها یعنی پیوستن به FATF

«علی ربیعی» سخنگوی دولت و وزیر کار استیضاح شده دولت روحانی در یادداشتی در روزنامه ایران با عنوان «راهبردهای خنثی سازی و رفع تحریم» نوشت: «رهبر معظم انقلاب در سخنان اخیر خود دو راهبـرد «خنثی کردن تحریم» و «رفع تحریم» را ادغام کرده و ضمن تأکید درست و استراتژیک مبنی بر اولویت خنثی‌سازی تحـــــریم فرمـــودند: «البتــه نمــی‌گویـــم دنبال رفع تحریم نباشیم؛ چرا، واقعاً اگر بتوانیم تحریم را رفع کنیم، یک ساعت هم نباید تأخیر کنیم.» رئیس‌جمهوری پیش‌تر در نشست خبری گفته بود: «عده‌ای هستند که می‌خواهند پایان تحریم را به تأخیر بیندازند، ما یک دقیقه و یک ساعت هم به این رضایت نخواهیم داد و در برابر آنها خواهیم ایستاد؛ تحریم باید بشکند.»  تأکید رهبری معظم و رئیس‌جمهوری بر اینکه نباید دقیقه و ساعتی را برای رفع تحریم از دست داد از آن اولویتی که برای «خنثی کردن تحریم‌ها» قائل شده‌اند جدا نیست.»

ربیعی در ادامه نوشت: «خنثی‌سازی تحریم‌ها به این اعتبار خنثی‌سازی آن مین‌هایی هم هست که امریکا در مسیر مبادله ایران و همسایگان کار گذاشته، خنثی‌سازی آن مین‌هایی هم هست که در نظام مالی جهان به شکل محدودیت‌های مالی اف‌ای‌تی‌اف در صورت عدم مواجهه منطقی و هوشمندانه علیه ما کارگذاری شده است. این موارد نشان می‌دهد که خنثی‌سازی تحریم و رفع آن توأمان نیازمند هماهنگی میان بخش‌های مختلف حاکمیت و فراتر رفتن از تعارضاتی است که امروز عرصه سیاست داخلی را پر کرده‌اند».

سخنگوی دولت تاکید کرد: «اکنون که راهگشایی رهبری، حجت را تمام کرده باید از امروز، گفت‌وگوی اجتماعی و سیاسی جامعه را نه حول مشاجره بی‌فایده پیرامون دوقطبی رفع تحریم و خنثی کردن تحریم، بلکه با اجماع در خصوص همبستگی این دو راهبرد و قرار گرفتن آنها در امتداد هم ادامه بدهیم و دولت را برای به ثمر نشاندن و به نتیجه رساندن هر دوی این اهداف به هم چسبیده و مشترک همراهی کنیم».

متاسفانه آقای ربیعی در یادداشت مذکور به بخش بسیار مهم بیانات اخیر رهبر معظم انقلاب اشاره نکرده است.

مقام معظم رهبری- ۲۶ آذر ۹۹- در دیدار دست‌اندرکاران مراسم سالگرد شهادت سردار سپهبد حاج قاسم سلیمانی و خانواده آن شهید فرمودند: «به دشمن اعتماد نکنید، این توصیه‌ قطعی من است... دشمنی‌ها را از یاد نبرید. دشمنی کردند. دیدید که آمریکای ترامپ و آمریکای اوباما با شما چه کرد. [البتّه] این فقط مال ترامپ نیست که حالا مثلاً فرض کنید چون ترامپ رفت، بگویند تمام شد؛ نه، آمریکای اوباما هم با شما بدی کرد، با ملّت ایران بدی کرد و سه کشور اروپایی هم همین جور».

ایشان در ادامه تاکید کردند: «رفع تحریم دست دشمن است، و خنثی‌کردن تحریم دست ما است، غیر از این است؟ ما که نمی‌توانیم خودمان رفع تحریم کنیم، دشمن باید رفع تحریم کند امّا خودمان می‌توانیم این تحریم دشمن را خنثی کنیم. پس این مقدّم است، این درست است، بیشتر دنبال این باشیم. البتّه نمی‌گویم دنبال رفع تحریم نباشیم؛ چرا، واقعاً اگر بتوانیم تحریم را رفع کنیم، یک ساعت هم نباید تأخیر کنیم. البتّه چهار سال است تأخیر شده [یعنی] از سال ۹۵ بنا بوده همه‌ تحریم‌ها یکباره برداشته بشود [امّا] تا الان نه فقط برداشته نشده، زیاد هم شده».

آقای ربیعی در یادداشت مذکور به تجربه پرهزینه و خسارت بار برجام هیچ اشاره ای نکرده است. یک سوال؛ چرا علیرغم اجرای برجام، از سال ۹۵ تاکنون نه تنها تحریم ها برداشته نشد، بلکه بیشتر هم شد!؟

حامیان برجام در پاسخ به این سوال می گویند که علت این مسئله، خروج دولت ترامپ از برجام است؛ در پاسخ باید گفت که برجام در تیرماه ۹۴ امضا شد و ترامپ در بهمن ۹۵ روی کار آمد؛ آقایان روحانی و ظریف تاکید کرده بودند که تحریم ها در دی ماه ۹۴ یکباره لغو خواهد شد و نه تعلیق؛ در آن مقطع هیچ خبری از ترامپ نبود و اتفاقا جو بایدن معاون اول رئیس جمهور بود.

ربیعی در یادداشت مذکور، یکی از مصادیق خنثی سازی تحریم ها را پیوستن به FATF ذکر کرده است؛ چندی پیش «مایک پمپئو» وزیر خارجه دولت آمریکا که از هیچ اقدامی علیه مردم ایران چشم پوشی نکرده است، با عصبانیت تاکید کرد که «ایران باید همین حالا به FATF بپیوندد»؛ به نظر شما پمپئو دلواپس خنثی سازی تحریم ها بود و برای اینکه ما بتوانیم تحریم ها را خنثی کنیم گفت که همین حالا به اف ای تی اف بپیوندیم!؟

پاسخ منفی است، علت اصرار پمپئو به این دلیل است که در صورت پیوستن ایران به FATF، تحریم های ضدایرانی به قابلیت «نقطه زنی» مجهز می شود و بانک های ایرانی ملزم می شوند که لیست تحریمی وزارت خزانه داری آمریکا- اتاق جنگ اقتصادی علیه مردم ایران- را اجرا کنند؛ و این مسئله بسیار مهمی است که آقای ربیعی از آن غفلت کرده است.