به گزارش مشرق، رها شدگی امر جنسی در فضای مجازی یکی از آسیب های جدی پیامرسان های خارجی است که سلامت روان و اجتماعی خانواده ها، به ویژه کودکان و نوجوانان را که این روزها به اقتضای شرایط، استفاده بیشتری از این فضا دارند، نشانه گرفته است.
موضوعی که با وجود اهمیتش، به نظر می رسد که مظلومترین پدیده اجتماعی و فرهنگی در میان متولیان امر است، چراکه هیچ تلاش و اقدام ریشه ای برای مدیریت فضای مجازی به ویژه شبکه های اجتماعی خارجی از سوی آن ها صورت نمی گیرد.
بدون تردید کنجکاویهای جنسی کودکی امری طبیعی است و باید گفت که با وجود فضای رها شده مجازی شرایط برای پاسخگویی به این کنجکاوی ها فراهم است.
شکی نیست که مدیریت و کنترل فضای مجازی نیازمند عزمی همه جانبه به ویژه از سوی دولت است که در این میان شبکه ملی اطلاعات می تواند بهترین راهکار برای پایان دادن به معضلات باشد و از سوی دیگر افزایش سواد و فهم رسانه ای خانواده ها و یادگیری راهکارهای تربیت، مدیریت و کنترل رسانه ای کودکان و نوجوانان در فضای مجازی از ضروریات انکارناپذیر است.
لزوم مدیریت و کنترل رسانه ای کودکان و نوجوانان
حسینعلی شیرازی، مشاور و روانشناس با بیان این که افسردگی و اضطراب در انتظار کودکان و نوجوانان مدرن امروزی است، در این باره در گفت و گو با خبرنگار ما بیان کرد: با ورود رایانه و اینترنت در میان خانواده ها، ارزش های اجتماعی تحت تاثیر قرار گرفته و در رفتار و گفتار نسل کودک و جوان تغییراتی به وجود آمده است.
وی با بیان این که با توجه به نقش فضای مجازی در توسعه جوامع، به فناوری اطلاعات و ارتباطات اهمیت زیادی داده شده که یکی از عوامل اجتماعی استفاده جوانان از فضای مجازی است، ادامه داد: قرار گرفتن در این فضا نقش موثری در فرایند جامعه پذیری کودکان و نوجوانان و سمت و سو دادن به نگرش ها و گرایش های ارزشی آنان دارد.
این روانشناس اذعان کرد: از آنجایی که جوانان و این روزها هم به اقتضای شرایط کودکان و نوجوانان بیشترین کاربران فضای مجازی هستند، در جریان تعامل با شبکه های اجتماعی ارزش ها و هویت شان دستخوش تغییرات می شود، چراکه ارزش ها حلقه اتصال فرهنگ هر قوم و ملتی با نسل آینده هستند و غفلت از آن می تواند جوانان را با بحران هویت مواجه کند.
وی تصریح کرد: امروز فرهنگ رسانه و اینترنت، فضای ذهنی نوجوانان و جوانان را اشغال کرده است که این مسئله نقش والدین را در کنترل تربیتی فرزندان و نظارت اخلاقی بر آنها نشان می دهد و مدیریت و کنترل رسانه ای کودکان و نوجوانان را ضروری می کند.
شیرازی گفت: فضای مجازی دنیای وسیع و پیچیده ای است که گروه ها و افراد مختلف با گرایش ها، باورها و اعتقادات گوناگون در آن زندگی می کنند که توامان و همگام با دنیای واقعی و شاید هم بیشتر بر وجود آدمی و باورهایش اثر می گذارد.
تغییر هویت فردی و جمعی
وی تاکید کرد: فضای مجازی مکانی است که فرد میتواند فعالیت های دنیای واقعی خود را به آن وارد کند، از خصوصیات بارز این فضا بی مکانی و زمانی است، از بین رفتن فاصله مکانی و افزایش بی سابقه استفاده از آن فرایند هویت فردی و جمعی افراد را تغییر می دهد.
این کارشناس اضافه کرد: البته که جذابیت و تنوع در چنین مواقعی آنقدر زیاد است که کاربران وقت گذرانی در آن را حتی در کنار عزیزان بودن ترجیح می دهند، به همین دلیل استفاده فراوان از اینترنت، ماهواره، بازی های رایانه ای و فضای مجازی در شبکه های اجتماعی سازمان یافته تر از گذشته است، این تغییر برای همگان ملموس و قابل رویت است و دیگر نمی توان به سادگی انکار کرد.
به گفته وی، فردی که ساعت ها وقت خود را با تبلت و گوشی موبایل و بازی های رایانه ای، چت کردن، وب گردی و کار با نرم افزار گوناگون می گذراند و با دیگران در فضای مجازی رقابت میکند و انواع دوستی ها را در شبکه های اجتماعی تجربه میکند و در همین فضا به بحث و تبادل اطلاعات می پردازد، این فرد دیگر علاقهمند به تعامل با دیگران در فضای حقیقی نیست.
الگو پذیری منفی کودکان از فضای مجازی
شیرازی اذعان کرد: خاصیت فضای مجازی این است که شما با هر فردی در هر سنی و در هر جایی با هر اعتقادی ارتباط برقرار می کنید که این امر تاثیر مثبت و منفی بر زندگی افراد می گذارد، با توجه به حجم بالای ارتباط و عدم محدودیت در آن و اینکه هر یک از افراد با عقیده و رای خاص وارد می شوند و آن را با دیگران به اشتراک می کنند، امکان تغییر رفتار و اخلاق و گرایش سیاسی و مذهبی زیاد است که البته متاسفانه این گرایش بیشتر به سمت منفی بودن است.
وی با تاکید بر الگو پذیری منفی کودکان از فضای مجازی، گفت: با وجود گوشیهای موبایل روابط در بین خانوادهها بسیار سطحی شده و صمیمیتی که در گذشته بین خانوادهها بود، دیگر وجود ندارد و زمان کمتری را به تربیت کودکانشان اختصاص میدهند و نمیتوانند آنان را کنترل کنند.
تغییر اخلاق جنسی کودکان و بلوغ زودرس
به گفته این مشاور، استفاده کودکان از فضای مجازی و دگرگونی جوامع و هنجارها موجب تغییر اخلاق جنسی شان و بسیاری از مسائل غیر اخلاقی و بلوغ زودرس آنها می شود که این مسئله برای کودک و والدین بسیار مشکل ساز است.
وی اضافه کرد: والدین باید فرصت زیادی را برای تربیت فرزندان خود اختصاص دهند و سعی داشته باشند که علاوه بر ایجاد صمیمیت، حریم خود را با فرزندان حفظ کنند، باید با آن ها دوست و از نظر عملیاتی سنجیده باشند و حتما در این مورد از راهنمایی یک مشاور زبر دست استفاده کنند.
هرج و مرج جنسی در راه است
شیرازی با بیان این که در صورت عدم آموزش صحیح، کنجکاویهای جنسی کودکان آسیبزا می شود، گفت: کنجکاویهای جنسی کودکی غیرطبیعی نیست و باید گفت که با وجود فضای رها شده مجازی، هرج و مرج جنسی در راه است.
وی بیان کرد: تحقیقات در دنیا نشان داده که تکانههای جنسی از حدود 10 سالگی شروع میشود، یعنی حتی وقتی هنوز تغییرات ظاهری بلوغ شروع هم نشده، این مهم یک فرآیند تدریجی است، یعنی طوری نیست که ناگهان اتفاقی بیفتد و بگوییم این فرد به بلوغ رسیده است، هیپوفیز و غدد جنسی به تدریج در طول چند سال فعال و این فرآیند تکمیل می شود.
این روانشناس اضافه کرد: سوالات و کنجکاویهای جنسی از کودکی وجود دارد، این کنجکاویها غیرطبیعی نیستند، ولی اگر آموزش لازم به کودک داده نشود، میتواند آسیبزا باشد، بنابراین مربیان آموزشی و پدر و مادرها باید بتوانند آموزشهای لازم را درباره مسائل جنسی به فرزنداشان ارائه دهند.
وی خاطرنشان کرد: با پیشرفت تکنولوژی، نمیتوانیم بچهها را قرنطینه کنیم که به هیچ چیزی دسترسی نداشته باشند، لازم است که به آنها آموزش دهیم در مواجهه با فضاهای مختلف چه برخوردی داشته باشند و به سمت گرفتن چه اطلاعاتی نروند.
وی تصریح کرد: اما مشکل از ماست که به موقع اطلاعات لازم را به فرزندانمان نمیدهیم، نمیتوانیم از آموزش و اقدامات فرهنگی غافل شویم و تنها بگوییم به دلیل ماهواره و فضای مجازی بچهها زود بالغ میشوند و اطلاعات جنسی کسب میکنند و هر اتفاقی هم میافتد ناشی از این موضوع است، این موضوع سلب مسئولیت محسوب می شود که افزایش سواد و فهم رسانه ای خانواده ها و یادگیری راهکارهای تربیت، مدیریت و کنترل رسانه ای کودکان و نوجوانان در فضای مجازی را می طلبد.