به گزارش مشرق، چهار کشور عربستان سعودی، مصر، امارات و بحرین از پنجم ژوئن ۲۰۱۷ روابط دیپلماتیک خود با قطر را قطع کردند و ضمن محاصره زمینی، هوایی و دریایی این کشور، ۱۳ شرط از جمله کاهش روابط با تهران و تعطیلی شبکه الجزیره را برای از سرگیری این روابط تعیین کردند. در حالی که اخیراً اخباری درباره آشتی قریب الوقوع میان دوحه و چهار کشور عربی مخابره شده بود اما گویا این بحران به این زودی تمام نخواهد شد.

از همان ابتدا که گفته شد قطر و عربستان در مسیر آشتی و حل بحران حرکت می کنند، سکوت سه کشور دیگر یعنی بحرین، امارات و مصر نشانگر این موضوع بود که آنها گویا تمایلی در این زمینه ندارند هر چند که همواره این کشورها به ویژه بحرین و امارات دنباله رو عربستان بوده اند.

هشدار شدید اللحن قطر به بحرین

ماجرا زمانی هویدا شد که «علیاء احمد بن سیف آل ثانی» نماینده دائم قطر در سازمان ملل در دو نامه جداگانه به «جری ماتجلا» رئیس دوره‌ای شورای امنیت از آفریقای جنوبی و «آنتونیو گوترش» دبیر کل سازمان ملل، ضمن شکایت به جامعه جهانی، اعلام کرد که ۴ جنگنده بحرینی حریم هوایی قطر را بر فراز آب‌های منطقه‌ای قطر در روز چهارشنبه نهم دسامبر ۲۰۲۰ نقض کرده‌اند.

خانم علیاء احمد بن سیف آل ثانی بیان کرد: بحرین در تحریم ظالمانه و اقدامات یکجانبه و غیرقانونی و غیرقابل توجیه علیه قطر، مشارکت دارد. دوحه: این اقدامات نقض کننده اولین بار نیست که از سوی جنگنده‌های بحرینی رخ می‌دهد. تکرار این قبیل حوادث نشانه عدم پایبندی منامه به تعهدات بین المللی است و نمی‌توان در قبال آن ساکت ماند این اقدامات نقض کننده، اولین بار نیست که از سوی جنگنده‌های بحرینی رخ می‌دهد. تکرار این قبیل حوادث نشانه عدم پایبندی منامه به تعهدات بین المللی است و نمی‌توان در قبال آن ساکت ماند.

وزارت امور خارجه بحرین، اتهامات قطر مبنی بر تجاوز چهار جنگنده نیروی هوایی بحرین به حریم هوایی قطر را رد کرد و مدعی شد که قطر در این خصوص غیر مسئولانه، بی اساس و غیر مرتبط با حقیقت صحبت کرده است.

اما سئوالی که در حاضر مطرح می شود این است که دلایل نقض حریم هوایی قطر از سوی جنگنده های بحرینی چیست و در ثانی چرا قطر برای اولین بار به این سبب به سازمان ملل و شورای امنیت به خاطر این نقض خطرناک حاکمیت و تمامیت امنیتی خود شکایت برده است؟

زمان این تشدید تنش نشان دهنده این است که این اقدام سهوی رخ نداده است و موضوعات پشت پرده ای در آن دخیل است و گرنه قطر با این حجم، واکنش رسانه ای و سیاسی نشان نمی داد زمان این تشدید تنش نشان دهنده این است که این اقدام سهوی رخ نداده است و موضوعات پشت پرده ای در آن دخیل است و گرنه قطر با این حجم، واکنش رسانه ای و سیاسی نشان نمی داد؛ به ویژه که این تحول خطرناک کمتر از دو هفته قبل از برگزاری نشست سران شورای همکاری خلیج فارس در عربستان رخ می دهد که احتمال داده می شود که شیخ تمیم بن حمد آل ثانی امیر قطر در آن شرکت کند و سند آشتی میان قطر و سه کشور تحریم کننده دوحه به امضا برسد.

بدون شک بحرین نمی تواند دست به این اقدام خطرناک علیه همسایه قطری خود بزند و جنگنده هایش را روانه آن کند آنهم بدون مشورت و هماهنگی با برادر بزرگ یعنی سعودی که نظامیانی در کنار نظامیان امارات در بحرین دارد.

برخی طرف‌های دخیل در تخریب تلاش‌های کویت از جمله امارات و برخی طرفها در عربستان تمام تلاش خود را برای ممانعت از برقراری آشتی میان کشورهای شورای همکاری خلیج فارس به کار می‌بندند.

ردپای بن زاید و بن سلمان در تحریک بحرین

به نظر می رسد که بحرین در راستای تخریب آشتی میان کشورهای عرب حاشیه خلیج فارس حرکت می‌کند و این در راستای خواسته‌های «بن زاید» و «بن سلمان» است. بحرین به دنبال ایجاد فضای تنش و تشدید اختلافات با همسایه قطری خود است تا شرایطی را ایجاد کند که همه تلاش‌های آشتی در خلیج فارس که از سوی کویت رهبری می‌شود را برهم بزند.

تحلیلگران این تحرکات بحرین را در راستای ویرانی تلاش‌های میانجی گرایانه کویت برای انجام آشتی دانستند. از نگاه ناظران امور منطقه؛ این تحرکات بحرین در راستای تبادل نقش است و با موافقت محمد بن سلمان ولیعهد سعودی است. این تحولات همزمان با تغییر و تحولات در آمریکا و رفتن دونالد ترامپ و آمدن جو بایدن است و اینکه «محمد بن زاید» ولیعهد ابوظبی به دنبال از بین بردن هرگونه تلاش آشتی با قطر است.

بحرین حجمش به اندازه ای نیست که دست به این اقدامات تحریک آمیز بزنند و می توان از آن به عنوان مامور معذور نام برد. به نظر می رسد که مقامات آل خلیفه در راستای دامن زدن به بحران با قطر و ریشه دار کردن اختلافات حرکت می کند.

موضوع دیگری که وجود دارد این است که آیا این به مثابه پیام هشدار یا تهدید به قطر از سوی سه کشور امارات، سعودی و بحرین بوده است به خاطر اینکه قطر به شروط آشتی یا برخی از آنها پایبند نبوده است؟ آیا این به مثابه پیام هشدار یا تهدید به قطر از سوی سه کشور امارات، سعودی و بحرین بوده است به خاطر اینکه قطر به شروط آشتی یا به برخی از آنها پایبند نبوده است؟ شرایط پیش آمده یعنی تشدید تنش از سوی کشورهای تحریم کننده قطر، خوش بینی به وجود آمده در دو هفته گذشته در محافل سیاسی را برباد می دهد.

این در شرایطی که دو هفته قبل هم دوحه از نقض حریم آبی خود از سوی گارد ساحلی بحرین خبر داد و بحرین هم همسایه خود را به توقیف ۴۷ قایق ماهیگیری متهم کرد؛ اما نکته این است که توقیف قایق های ماهیگیری یک موضوع و اعزام چهار جنگنده، تحول خطرناکی است.

این در حالی است که توپخانه رسانه ای قطر مجدداً حملات سنگینی به سه کشور تحریم کننده قطر به ویژه امارات، را آغاز کرده است و عمر آرامش و آتش بس رسانه ای خیلی کوتاه بود.

سئوالات خطرناکی که در ذهن متبادر می شود این است که آیا این تحرکات با چراغ سبز آمریکا که پایگاه نظامی العدید در قطر را دارد، رخ داده است؟ هدف خطرناک آن چیست؟ چه فتنه ای قرار است برپا شود؟ آیا قطر با اهداف خاصی تحت فشار قرار دارد؟

به هر حال هرچه که باشد و هر دلیلی که در ورای اعزام جنگنده های بحرینی به آسمان قطر باشد، آنچه واضح و مبرهن است، عدم حل بحران میان دوحه و چهار کشور عربی است که این بحران به نظر نمی رسد که به این زودی پایان یابد و یا حداقل شواهد و قرائن این گونه نشان می دهد. اختلافات به خانه اول بازگشته است و برخی حتی نگران هستند که بسیار شدیدتر از قبل هم ادامه پیدا کند.