 |
| مصطفی العقاد، کارگردان سوری‌الاصل هالیوود |
او برای ساخت این فیلم، نه تنها از سوی هالیوود طرد شد، بلکه بسیاری از گروه‌های تندرو اسلامی و برخی از سازمان‌های اسلامی از جمله اتحادیه جهانی مسلمانان در عربستان سعودی نیز با او مخالفت کردند.
داستان زندگی «مصطفی العقاد» فیلمساز مسلمانی که آرزویش روایت دلاوری‌های قهرمانان جهان اسلام برای جهانیان بود و پروسه ساخت جنجال‌برانگیزترین فیلم او -«محمد رسولالله» - خالی از لطف نیست.
مصطفی العقاد: با 200 دلار و یک جلد قرآن کریم سوریه را به مقصد آمریکا ترک کردم
«مصطفی العقاد» سال 1930 در سوریه متولد شد، او که از همان کودکی علاقه خاصی به سینما داشت، با این رویا بزرگ شد و سرانجام در سال 1949، زمانی که تنها 19 سال داشت، سوریه را به مقصد آمریکا ترک کرد.
«العقاد» درباره این سفر می‌گوید: زمانی که می‌خواستم به آمریکا سفر کنم، پدرم در یک جیبم 200 دلار پول و در جیب دیگرم یک جلد قرآن کریم گذاشت تا یادم نرود که یک مسلمانم.
فارغ‌التحصیلی از رشته هنرهای نمایشی و آشنایی با «سم پکینپا» و ورود به هالیوود
او در دانشگاه کالیفرنیا لس‌آنجلس، در رشته هنرهای نمایش مشغول به تحصیل شد و پس از فارغ‌التحصیلی با «سم پکینپا» کارگردان مشهور آمریکا آشنا شد.
«پکینپا» معرف «العقاد» به هالیوود شد و از او در ساخت فیلم «انقلاب الجزیره» که هیچ‌گاه روی پرده نرفت، به عنوان مشاور استفاده کرد، «پکینپا» حمایت خود از «العقاد» را تا آنجا ادامه داد که او توانست به عنوان تهیه‌کننده شبکه سی‌بی‌اس آمریکا مشغول به کار و کمی بعد نیز به عنوان استاد هنرهای نمایش در دانشگاه کالیفرنیا مشغول به تدریس شود.
«مصطفی العقاد» کار خود در هالیوود را به طور رسمی با تهیه‌کننده یکی از فیلم‌های وسترن «پکینپا» در سال 1962 آغاز کرد و طی مدت کوتاهی به توانست جای خود را در هالیوود باز کند تا آنکه سرانجام در سال 1976 اعلام کرد که قصد ساخت داستان زندگی حضرت محمد (ص) را دارد.
مخالفت‌های هالیوود و برخی از گروه‌های اسلامی با ساخت «محمد رسولالله»
«مصطفی العقاد» در سال 1976 پس از آنکه اعلام کرد که قصد دارد فیلمی درباره زندگی حضرت محمد (ص) بسازد، از آنجایی که این فیلم درباره ظهور دین اسلام بود، هالیوود حاضر به حمایت از آن نشد و این پروژه برای مدتی تعطیل شد و در نهایت «العقاد» مجبور شد برای ساخت آن از آمریکا خارج شود و به مراکش برود.
او در این میان تلاش کرد تا نظر مثبت علمای جهان اسلام را به خود جلب کند و اگرچه علمای دانشگاه الازهر مصر فیلم او را تایید کردند ولی این پروژه سینمایی از سوی اتحادیه جهانی مسلمانان در عربستان سعودی رد شد.
دولت کویت، لیبی و مراکش به «العقاد» قول همکاری و حمایت مالی داده بودند ولی زمانی که اتحادیه جهانی مسلمانان این فیلم را رد کرد، دولت کویت نیز دست از حمایت این فیلم برداشت و پادشاه حسن دوم، پادشاه مراکش، حمایت از این فیلم را به عهده گرفت.
 |
| مصطفی العقاد در پشت صحنه فیلم «محمد رسولالله» صحنه مربوط به شکنجه سمیه مادر عمار |
 |
| مصطفی العقاد در حال صحبت با «آنتونی کوئین» در پشت صحنه فیلم «محمد رسولالله» |
تولید این فیلم یک سال به طول انجامید ولی در حالی که هنوز 6 ماه به اتمام آن مانده بود، او به خاطر فشارهای دولت عربستان بر دولت مراکش مجبور شد تا این پروژه را به صورت موقت تعطیل کند و نزد «معمر قذافی» برود و از او بخواهد تا اتمام این پروژه او را حمایت کند.
 |
| مصطفی العقاد در کنار «آنتونی کوئین» در پشت صحنه فیلم «محمد رسولالله» |
قذافی به این پروژه، 35 میلیون دلار کمک مالی کرد و اجازه داد تا بقیه این فیلم در لیبی ساخته شود.
«مصطفی العقاد» در یکی از مصاحبه‌های خود درباره انگیزه‌اش از ساخت فیلم «محمد رسولالله» می‌گوید: از آنجایی که در غرب زندگی می‌کنم، وظیفه و تکلیف دینی خود می‌دانم که حقیقت اسلام را بازگو کنم، اسلام دینی است که 700 میلیون پیرو دارد و این درحالی است که این مسئله را عده بسیار کمی در غرب می‌دانند و این موضوع باعث تعجب من است، با خودم فکر کردم که من باید این داستان را به تصویر بکشم تا پلی شود بر شکافی که میان مسلمانان و غرب افتاده است.
 |
| مصطفی العقاد در پشت صحنه فیلم «محمد رسولالله» |
«العقاد» که عقیده داشت دوبله نسخه انگلیسی این فیلم به عربی کافی نیست و سبک بازی بازیگران عربی با بازیگران هالیوودی کاملا متفاوت است، همزمان اقدام به ساخت نسخه عربی این فیلم نیز کرد ولی این نسخه از فیلم هیچ‌گاه نتوانست با نسخه هالیوودی آن رقابت کند.
حمایت مالی قذافی از فیلم «محمد رسولالله» باعث شد که این فیلم علی‌رغم محبوبیت «عقاد» در سینماهای آمریکا، در گیشه با استقبال چندانی روبرو نشود، اکران این فیلم در هر جا، چه اروپا و چه آمریکا با جنجال زیادی همراه بود، این فیلم در گیشه سینماهای آمریکا تنها 10 هزار دلار فروش کرد.
البته پیش از آن نیز اکران این فیلم به دلیل اعتراض مسلمانان نیویورک یک بار به تاخیر افتاده بود، آن‌ها فکر می‌کردند که «آنتونی کوئین» در این فیلم نقش حضرت محمد (ص) را بازی کرده است.
«مصطفی العقاد» در مصاحبه‌های خود گفته است: ساخت لوکیشن‌های مکه و مدینه در این فیلم بیش از 4 ماه و نیم به طول انجامیده است.
همکاران هالیوودی «العقاد» از فیلم «محمد رسولالله» می‌گویند:
«اسکار زغبی» تهیه‌کننده پنجمین قسمت از فیلم «هالووین» درباره فیلم «محمد رسولالله» گفت: ما برای کار «العقاد» احترام زیادی قائلیم ولی از دهه 70 تاکنون تکنولوژی پیشرفت‌های زیادی کرده است.
«رامسی توماس» مشاور فیلمنامه پروژه سینمایی «شیر صحرا» نیز در این باره می‌گوید: با وجود این فیلم، در قرن 21، حقیقتا نسبت به وجود فیلمی با موضوع «تولد اسلام» احساس نیاز می‌شود.
* بازگشت دوباره به ژانر وحشت
 |
| فیلم هالوین به کارگردانی جان کارپنترز، اولین فیلم از مجموعه 8 فیلم هالوین ساخته شده در سال 1978 میلادی |
«مصطفی العقاد» که دغدغه اصلی‌اش ساخت فیلم‌هایی با محوریت مبارزان و قهرمانان تاریخ اسلام بود، پس از مدتی دریافت که رسیدن به رویای فیلم‌های مذهبی کار چندان راحتی نیست، به همین خاطر بار دیگر به سراغ فیلم‌های هالوین رفت و این بار فیلم دیگری را با بودجه‌ای بالغ بر 320 هزار دلار و به کارگردانی «جان کارپنتر» جلوی دوربین برد.
این فیلم داستان یک بیمار روانی قتل‌های سریالی است که در کودکی خواهرش را به قتل رسانده است.
«مصطفی العقاد» طی سال‌های 1978 تا 2002، هشت فیلم با موضوع هالوین را تهیه‌کنندگی کرد و به پدر بزرگ هالوین شهرت یافت.
* بازگشت به سینمای مذهبی و ساخت فیلم زندگی «عمر مختار»، تحت عنوان «شیر صحرا»
 |
| «مصطفی العقاد» در کنار «ایرنه پاپاس» و بازیگر خردسال فیلم شیر صحرا (عمر مختار) |
«مصطفی العقاد» در سال 1981 بار دیگر به سینمای مذهبی بازگشت و این بار به سراغ «عُمر مختار»، رهبر جنبش مقاومت مردم لیبی علیه اشغالگری نظامی ایتالیا، رفت.
 |
| «مصطفی العقاد» در کنار «آنتونی کوئین» در پشت صحنه فیلم «شیر صحرا»، زندگینامه عمر مختار |
 |
| «مصطفی العقاد» در پشت صحنه فیلم «شیر صحرا» در کنار «ایرنه پاپاس» |
«العقاد» در این فیلم نیز بار دیگر از بازیگرانی چون «آنتونی کوئین» و «ایرنه پاپاس» استفاده کرد، «الیور رید» بازیگر هالیوودی نیز در این فیلم ایفای نقش کرده است.
 |
| از سمت راست الیور رید، مصطفی العقاد و آنتونی کوئین در پشت صحنه فیلم عمر مختار (شیر صحرا) |
این فیلم که با بودجه‌ای بیش از 35 میلیون دلار ساخته شده بود، در سینماهای آمریکا با استقبال خوبی روبرو نشد، که شاید یکی از دلایل این مسئله برخورد رسانه‌های این کشور با فیلم «شیر صحرا» باشد.
یک دهه تلاش بی‌سرانجام برای ساخت زندگی «صلاح‌الدین ایوبی»
«مصطفی العقاد» 14 سال پس از ساخت فیلم سینمایی «شیر صحرا»، در سال 1995 به فکر ساخت پروژه سینمایی عظیمی درباره زندگی «صلاح‌الدین ایوبی»، فاتح بیت‌المقدس در جنگ‌های صلیبی افتاد ولی طی ده سال تلاش برای یافتن اسپانسر برای این فیلم نتوانست موفقیتی به دست آورد.
 |
| مصطفی العقاد، کارگردان سوری‌الاصل هالیوود |
البته طی این مدت شایعاتی مبنی بر حمایت احتمالی «معمر قذافی» از این فیلم وجود داشت ولی هیچ‌گاه تایید یا تکذیب نشد، تا آنکه با مرگ «العقاد» در سال 2005، تلاش‌های او برای ساخت این فیلم نیز بی‌نتیجه ماند.
قتل «مصطفی العقاد» در یک مراسم عروسی اسلامی در اردن
 |
| مصطفی العقاد در کنار دخترش ریما، نوه‌اش و دامادش |
«مصطفی العقاد» 75 ساله که سال 2005 به همراه دخترش «ریما»، در یک عروسی اسلامی در هتلی در اردن شرکت کرده بود، در یک عملیات انتحاری بمب‌گذاری به شدت زخمی و دو روز بعد نیز درگذشت، در این بمب‌گذاری، 57 نفر دیگر نیز کشته شدند.
 |
| تشیع پیکر مصطفی العقاد در سوریه |
تابوت «العقاد» در حالی که با پرچم سوریه و حلقه گلی از طرف «بشار اسد» رییس جمهور این کشور پوشانده شده بود، با حضور تعداد زیادی از بازیگران عرب و مقامات سیاسی این کشور تشییع و در زادگاهش شهر «حلب» به خاک سپرده شد.
«مهدی دخل‌الله» وزیر اطلاعات سوریه نیز در این مراسم حضور یافت و درباره «العقاد» گفت: او نه تنها قربانی یک عملیات تروریستی است بلکه مرگ او یک ضایعه بزرگ برای فرهنگ جهان عرب محسوب می‌شود.
