به گزارش سرویس دفاع و امنیت مشرق، پرنده های بدون سرنشین به عنوان یکی از مهم ترین تجهیزات اضافه شده به میدان های نبرد در سالهای اخیر، به مانند بسیاری دیگر از جنگ افزارها دارای رده بندی های مختلف و گوناگونی هستند؛ از پرنده های بدون سرنشین بزرگ، بلند پرواز و با ماندگاری بالا و گران قیمت تا کواد کوپتر و میکرو پهپادهایی که در جیب انسان نیز جا می شود در رده کلی عنوان پهپادها قرار می گیرند. کواد کوپترها به صورت خاص به دلیل طراحی و قابلیت ویژه در زمینه نشست و برخاست عمودی و ساده تر بودن در بحث طراحی و ساخت، از جمله تجهیزاتی بودند که در سالهای اخیر توجه زیادی را در بازار هم نظامی - امنیتی و هم غیر نظامی به خود جلب کرده اند.

بیشتر بخوانید:

پرواز پهپاد پستی با پروپاگاندای رسانه‌ای به جای «پیوست‌ امنیتی و دفاعی» / لطفا کلاس جهانی پرنده‌های بدون سرنشین ایران را پایین نیاورید +عکس

از اخلالگر الکترونیکی تا پرتاب تور برای مقابله با ریزپرنده‌ها/ «ژ-۳» های ارتش به شکار پهپاد می روند+عکس

فروش مدل های مختلف کوادکوپتر ها در بازار غیر نظامی و به مردم عادی در ابتدا در شکل یک وسیله سرگرم کننده و شاید در حد یک اسباب بازی صرفا گران قیمت دیده می شد اما به سرعت پتانسیل ها و کارکردهای مثبت و منفی آن مشخص شد. با افزایش کاربرد این وسایل در دست مردم عادی، کم کم شاهد بروز سوء استفاده از این پرنده ها بودیم. پرواز بر فراز منازل مردم و تصویربرداری از حریم خصوصی آنها یکی از موارد معمول استفاده نادرست از این وسایل است که متاسفانه تا به امروز نیز در اکثر نقاط جهان ادامه دارد. یکی از شاید معروف ترین موارد استفاده نا صحیح و بدون هماهنگی از این وسایل در کشور ما که باعث بروز واکنش پدافند هوایی کشور در پایتخت شد در روز ۲۵ دی ماه سال ۱۳۹۵ بود که دو فروند کواد کوپتر که ظاهرا قصد تهیه یک سری تصویر برای ساخت یک فیلم مستند را داشتند بر فراز پایتخت و مناطق پرواز ممنوع در حال حرکت بودند که با واکنش واحدهای پدافندی و شلیک توپ های ضد هوایی تهران و اهالی آن روزی بسیار متفاوت را تجربه کردند.

آن روز البته در بحث دفاع هوایی و تصور فرماندهان ایرانی در مبحث مقابله با پرنده های بدون سرنشین کوچک یک روز مهم بود و توسعه سیستم های خاص برای کشف و مقابله با این کلاس از پهپادها در ایران با سرعت و جدیت خاصی در دستور کار قرار گرفت. به دلیل اندازه کوچک و قابلیت پرواز در ارتفاع های بسیار کم و سخت بودن تشخیص این سیستم ها به وسیله چشم یا سیستم های معمول پدافندی، به سرعت گروه های تروریستی و سازمان های نظامی جهان و اطلاعاتی جهان نیز به سمت استفاده از این کلاس از پرنده های بدون سرنشین رفتند.

کشف کواد کوپتر و مهمات دست ساز برای پرتاب از آن از گروه تروریستی داعش - احتمالا در عراق

استفاده گروه تروریستی داعش از کوادکوپتر و بمب های سبک برای حمله هوایی

عمده استفاده نیروهای نظامی و اطلاعاتی جهان از کوادها در ابتدا همان بحث جمع آوری اطلاعات از نقاط خاص در فواصل کم بود و البته بحث هایی برای مسلح سازی این پلفترم ها نیز مطرح شده بود. اما جایی که برای اولین بار شاهد پتانسیل های بالای این پرنده ها در نقش رزمی بود منطقه غرب آسیا در دهه اخیر است. با بالا گرفتن سطح درگیری ها در سوریه و عراق و سپس شعله ور شدن جنگ داخلی در لیبی یا درگیری ها در افغانستان شاهد استفاده از کوادکوپتر ها در نقش های شناسایی و تهاجمی در تعداد بالا بودیم. پرتابه های کوچک و سبک وزن انفجاری با وجود این که از نظر قدرت انفجاری قدرت تخریب خاصی نداشتند اما با استفاده از کاربران با تجربه و حمله از بالا و ضربه زدن به نقاط حساس باعث ایجاد تلفات و خسارت های بسیار گسترده ای شدند.

تهدیدی که بدل به فرصت شد

اتفاقاتی مثل رو به رو شدن با کوادکوپترهای شناسایی و مسلح در عراق و سوریه و همچنین حادثه روز ۲۵ دی ماه سال ۹۵ در تهران چه در فاز آفندی و چه پدافندی، باعث ایجاد برنامه های جدیدی در ذهن متخصصان و فرماندهان ایرانی شد و نتایج این بررسی ها آن بود که در رزمایش اخیر نیروی زمینی سپاه شاهد بودیم که استفاده از کوادکوپترها در سپاه وارد فاز عملیاتی و تهاجمی شده و صرفا به استفاده از بمب های کوچک نیز بسنده نشده است. بر اساس تصاویر این رزمایش، یک مدل از این پرنده های بدون سرنشین مسلح به بمب سبک، وارد فاز عملیاتی شده که از تعداد قابل توجهی نیز برخوردار است.

سردار علی کوهستانی فرمانده جهاد خودکفایی نیروی زمینی سپاه پاسداران در خصوص این پهپاد و برنامه سپاه برای ارتقاء آنها این گونه توضیح داده است : " تجهیز پرنده‌های مولتی روتور (مدل های بزرگ تر و پر توان تر بر پایه کواد کوپترها)  به بمب‌های سبک از دیگر دستاوردهای این سازمان در رزمایش اخیر بود. این بمب‌ها که در حدود ۳ کیلوگرم وزن دارند به سفارش نیروی زمینی و برای استفاده در ماموریت‌های خاص و در مناطق صعب العبور و به منظور هدف قرار دادن نفرات و سنگرهای انفرادی طراحی شده اند. نسل بعدی این بمب‌ها وزنی در حدود ۵ کیلوگرم خواهد داشت که قدرت تخریب و نفوذ آن نسبت به نسل قبلی افزایش خواهد یافت. "

تصویر مربوط به مولتی روتور های سپاه در رزمایش اخیر - فلش قرمز به بمب سبک و فلش زرد به سلاح تهاجمی با شعله پوش خاص اشاره دارد

بررسی های صورت گرفته در ایران و نیروهای مسلح کشورهای مختلف نشان می دهد، در بحث مناطق صعب العبور و خصوصا کوهستانی، این پرنده های بدون سرنشین کوچک می توانند با هزینه بسیار کم و در عین حال بدون نیاز به حمل محموله های سنگین و گران قیمت، طیف گسترده ای از تهدیدات در این مناطق را خنثی کنند. اگر به وضعیت برخی تهدیدهای موجود در برخی مناطق مثل غرب کشور دقت کنیم مشاهده می شود که اشرار و ترویست ها، عمدتا در شکل نیروهای کم تعداد هستند که در نهایت از ماشین های وانت بار نیز برای حمل و نقل برای بهره می برند. پرنده های بدون سرنشین در این بخش و مهمات مورد استفاده از آنها به راحتی توسط نیروهای زمینی و بدون نیاز به یک فرودگاه یا منطقه لازم برای پرواز یا فرود می تواند عملیات خود را آغاز کرده و با کمترین خسارت جانبی هدف را نابود کند و سپس در نقطه مشخص به زمین نشسته و توسط نیروهای عمل کننده بازیابی و از منطقه تخلیه شود.

اما یک تصویر جالب مربوط به رزمایش اخیر نیروی زمینی سپاه نشان می دهد که سپاه، مسلح کردن کواد کوپتر یا به اسمی دیگر مولتی روتور ها را به سلاح انفرادی نیز آغاز کرده است؛ طرحی که کمتر در فضای عملیاتی دنیا دیده شده و صرفا در حد برخی طرح های آزمایشی در ارتش ها و شرکت های دفاعی جهان بوده است. این نوع مسلح سازی برای شرایطی است که هیچ گونه استفاده از مواد منفجره به نوعی ممکن نیست و بایستی به مانند یک سرباز به وسیله یک سلاح انفرادی گلوله زنی با دشمن درگیر شد.

اسلحه تهاجمی AKS-۷۴U ساخت شوروی سابق

در این میان اما سلاح انتخاب شده توسط سپاه برای این ماموریت نیز جالب و قابل توجه است. اگر از علاقمندان به بحث سلاح های سبک باشید حتما با عضو کوچک سری کلاش روسی به نام AKS-۷۴U آشنا هستید. سلاحی بسیار کوچک که در دهه ۱۹۷۰ میلادی برای تامین نیاز واحدهای عملیات ویژه، هوابرد، خدمه بالگردها و خودروهای زرهی و نیروهای حفاظتی طراحی و ساخته شده و در عین حال از گلوله های کالیبر  ۳۹×۵.۴۵  میلی متری بهره می برد. این سلاح در ایران از جمله موارد کمتر دیده شده بود و یکی از اولین مواردی که علاقمندان تصویر واضحی از حضور آن در خدمت نیروهای ایرانی پیدا کرده اند مربوط به سفر وزیر دفاع امیر حاتمی به کشور سوریه بود که در جریان آن محافظان وی به این سلاح مجهز بودند.

محافظ امیر حاتمی در جریان سفر به سوریه مسلح به AKS-۷۴U

سلاح در حدود ۲.۷ کیلوگرم وزن دارد و البته با توجه به تصویر، بخشی از انتهای آن نیز حذف شده که به سبک تر شدن سلاح کمک می کند. بخش بعدی مربوط به نصب یک شعله پوش جدید برای سلاح که به هدایت بهتر گازهای خروجی و کنترل بهتر سلاح کمک می کند. دقت داشته باشید که وزن کمتر و کنترل پذیری هر چه بیشتر برای شلیک در همچنین وضعیتی امری بسیار مهم به حساب می آید.

مولتی روتور مجهز به سلاح انفرادی ساخت سنگاپور

مولتی روتور مجهز به سلاح انفرادی ساخت آمریکا

در یک شرایط ایده آل می توان ترکیبی از این مولتی روتورها را تصور کرد که بخشی از آنها با بمب های کوچک و تعدادی از آنها نیز با سلاح سبک مجهز شده و به صورت دسته جمعی یا به قول اصطلاح معروف این بخش، فوجی به یک دسته از نیروهای دشمن حمله کنند. طیف وسیعی از تهدیدات امروز کشور ما در شکل گروه های کوچک تروریستی و سوداگران مرگ و باندهای سازمان یافته خلافکاری در مرزهای شرقی و غربی هستند که اصولا فاقد هرگونه وسیله برای شناسایی با مقابله با این کلاس از پرنده های بدون سرنشین باشند. یک حمله ترکیبی و دسته جمعی از مجموعه این مولتی روتورها به راحتی می تواند ستون ها و تجمعات بزرگی از این نیروها را بدون به خطر انداختن جان نیروهای خودی در مناطق پر خطر به سرعت و بدون ایجاد خسارت های جانبی و حتی ایجاد سر و صدای خاص که معمولا با به کار بردن مهمات سنگین ایجاد می شود، از میان برداشت.