به گزارش سرویس بورس مشرق، برخی از فعالین بازار سرمایه مدعی هستند که اطلاعات شرکت‌های پذیرفته شده در بورس قبل از قرار گرفتن بر روی سامانه کدال در اختیار حقوقی‌ها قرار می‌گیرد اما جعفری رئیس اداره نظارت بر ناشران گروه شمیایی و غذایی بدون اینکه چنین مطلبی را رد یا تایید کند گفت که سازمان بورس لیست افرادی که دارای اطلاعات مهم از شرکت هستند را در اختیار دارد و در صورت بروز تخلف نماد تا رفع ابهام بسته می‌ماند.

این ابهام همیشه در معاملات بازار وجود داشته که برخی از حقوقی‌های بازار قبل از اینکه اطلاعات ناشران به صورت شفاف بر روی سامانه کدال منتشر شود از آن با خبر هستند و در زمان مناسب می‌توانند معاملات خود را بر روی سهم انجام دهند.

بیشتر بخوانید:

انجماد معاملات در بورس نامتقارن

رفتار سهامداران عمده بر روی یک نماد یا سهم به عنوان یکی از معیارهای خرید یا فروش سهم برای سهامداران خرد محسوب می‌شوند. به نظر می‌رسد که وجود رانت توسط برخی از حقوقی‌های بازار سرمایه مورد پذیرش سهامداران خرد است و آن‌ها با این پیش فرض که سهامداران عمده از رانت اطلاعاتی بر خوردار هستند معاملات خود را بر روی سهم انجام می‌دهند.

به گفته برخی از سهامداران بعد از خرید یا فروش عمده بر روی یک سهم، اطلاعات مهم افشا می‌شود که نشان می‌دهد که برخی از سهامداران عمده از این اطلاعات با خبر بودند، آن‌ها از این رفتار به عنوان رانت اطلاعاتی نام می‌برند.

رابطه ای بین آقازاده‌ها و رانت اطلاعاتی وجود دارد؟

گسترش واژه رانت اطلاعاتی همزمان با حساس شدن جامعه به امتیازاتی که در اختیار آقازاده‌ها قرار گرفت،  مطرح شد که در این زمینه برخی از حقوقدانان از مجلس درخواست قانونی برای مبارزه با رانت اطلاعاتی که در اختیار آقازاده‌ها قرار می‌گیرد، کردند. در سال‌های اخیر با بهبود وضعیت بازار سرمایه واژه رانت اطلاعاتی در این بازار  بیشتر به کار می‌رود که در همین زمینه مسئولین سازمان بورس، نظارت و پیگیری روند معاملات سهام را دو اقدام برای جلوگیری از رانت اطلاعاتی مطرح کردند.

اگر نمادی بسته بماند یا باز شود دلایل منطقی دارد، از جنس باز کردن معمولا موردی نداشتیم که از بیرون بر سازمان تحمیل شود اما از جنس توقف دو الی سه مورد داشتیم که که از مراجع نظارتی نامه آمد که این نمادها باید بسته بمانند یا نماد باید متوقف شود

ولی اله جعفری رئیس اداره نظارت بر ناشران گروه شیمیایی و غذایی سازمان بورس در همین رابطه گفت: اداره در سازمان بورس و اوراق بهادار وجود دارد که  وظیفه رصد  معاملات سهم و نظارت بر معاملاتی که اطلاعات نهانی دارند  را بر عهده می‌گیرد، ما در بخش ناشران، از ناشر درخواست می‌کنیم که لیست دارندگان اطلاعات نهایی را با اسم فرد در اختیار ما قرار دهد و ما اسم این افراد را به اداره مربوطه می‌دهیم چرا که ما به سامانه معاملاتی دسترسی نداریم.

جعفری رصد قیمت سهم را یکی دیگر از روش‌های پیگیری رانت اطلاعاتی توسط سازمان عنوان کرد و افزود: یکی دیگر از کارهای که همکاران ما فارق از بحث اطلاعات نهایی انجام می‌دهند رصد روند قیمت سهام است. برخی از اوقات  مشاهده شده که روند قیمت سهام یک شرکتی برای مدتی مثبت یا منفی است، سازمان مطابق وظیفه خود با ناشر تماس می‌گیرد که چند روزی است که سهم شما دچار یک نوسان مثبت یا منفی شده است، آیا اتفاقی در شرکت افتاده که افشا نکردید؟ اگر اطلاعاتی مهمی که قابل افشا بوده است و افشا نکردند نماد آن‌ها برای مدتی متوقف می‌شود تا شفافیت لازم صورت بگیرد و  اگر به این نتیجه برسیم که تخلفی رخ داده است،  گزارش را به مرجع مربوطه صادر می‌کنیم.

او می‌گوید: در اداره نظارتی بر ناشران همکاران ما روند قیمت سهام را کنترل می‌کنند و در صورت ابهام در روند قیمت سهم مکاتبه با ناشران در این مورد انجام می‌شود و در صورت هر گونه ابهام گزارش داده می‌شود.

وی در پاسخ به این سوال که آیا خارج از سازمان بورس فشاری برای بسته شدن نماد خاصی صورت می‌گیرد؟ گفت: اگر نمادی بسته بماند یا باز شود دلایل منطقی دارد، از جنس باز کردن معمولا موردی نداشتیم که از بیرون بر سازمان تحمیل شود اما از جنس توقف دو الی سه مورد داشتیم که که از مراجع نظارتی نامه آمد که این نمادها باید بسته بمانند یا نماد باید متوقف شود.

جعفری ادامه داد: در برخی از  نمادها دامنه ابهام به قدری زیاد است که علاوه بر  خود سازمان بورس از نهادهای خارج از سازمان هم به ما نامه می‌زنند که چنین نمادی باید بسته بماند تا رسیدگی به پرونده آن به اتمام برسد.

او  پاسخ به این سوال را که آیا شرکتی وجود دارد که از نهاد قضائی دستور توقف آن صادر شده باشد؟ این گونه توضیح داد: نمی‌توانم اسم شرکت خاصی را ببرم اما در بازار پایه شرکتی داریم که مراجع قضائی درخواست کردند که پرونده این شرکت در حال بررسی است و نماد آن را متوقف کنید تا بررسی ها ما تکمیل شود. معمولا  بیشتر از این جنس نمادها هستند که متوقف باقی می‌مانند.

در ماه‌های اخیر انتقادات زیادی به بسته بودن برخی از نمادها برای مدت طولانی  از سوی برخی از سهامداران مطرح شد. برخی از نمادها بیش از یک الی دو سال به حالت تعلیق قرار گرفته است که پول سهامداران آن در حالت بلوک در سهم قرار دارد.

زمان انتشار اطلاعات با اهمیت به کمتر از یک روز رسید 

رئیس بخش نظارت بر ناشران سازمان بورس در مورد رتبه بندی شرکت‌ها از لحاظ شفافیت گفت: تا سه سال گذشته ناظران از لحاظ به موقع و قابلیت اتکا بودند یعنی اینکه مثلا یک ماه بعد از پایان دوره سه ماه، صورت مالی داده یا نه رتبه بندی می‌کردیم. بعد از اینکه الزام به ارائه به پیشبینی رتبه بندی شفافیت حذف شد ما رتبه بندی را تغییر دادم و هر زمانی که دستور العمل آن ابلاغ شود ما ناشران را بر اساس آن تقسیم بندی خواهیم کرد.

او به زمان افشای اطلاعات شرکت‌های پذیرفته شده  در کدال و کاهش این زمان به مرور اشاره کرد و گفت: تا سال ۹۶ میانگین افشای اطلاعات با تاخیر ۲۴ روزه ثبت می‌شود که بعد از آن به ۱۲ روز و در سال ۹۹ این میزان تاخیر به ۰.۸ روز رسیده است یعنی کمتر از یک روز  که معمولا تاخیر در افشای اطلاعات بیشتر در  شرکت‌های پایه وجود دارد که از وضعیت مناسبی برخوردار نیستند.

پیش‌تر در زمان رشد بازار و همچنین ریزش‌های سنگین شاخص کل، این ادعا را گروهی از سهامداران خرد تازه وارد مطرح کردند که سهامداران عمده بازار از رانت اطلاعاتی بر خوردار هستند و زودتر از سایر فعالین بازار در معاملات سهم اقدام می‌کردند.

وجود رانت اطلاعاتی در بورس به جای رسیده که برخی از کانال‌های تلگرامی با ادعای وصل بودن به رانت اطلاعاتی اقدام به دادن سیگنال به مخاطبان خود می‌کنند که در بسیاری از مواقع با توجه به روند بازار چنین اطلاعاتی کمک چندانی به سهامداران نتوانسته بکند.

 کانال فقه و احکام رهبر انقلاب اسلامی در شبکه‌ مجازی، حکم استفاده از رانت اطلاعاتی در بورس را اینگونه پاسخ دادند. استفاده از اطلاعات اقتصادی به صورت غیر قانونی یا به‌گونه‌ای که موجب تضییع حقوق دیگران شود، جایز نیست.

منبع:بازار