سرویس جهان مشرق _ آتش بس شکننده‌ای که از روزهای پایانی جنگ داخلی اوکراین در سال ۲۰۱۵ برقرار شده بود احتمالا به زودی و با آغاز مجدد درگیری در شرق این کشور پایان خواهد یافت.

پیش زمینه آغاز جنگ داخلی اوکراین

از زمان فروپاشی شوروی در سال ۱۹۹۱ و جدایی اوکراین از خاک اصلی روسیه، روابط میان دو کشور مثبت و دوستانه بوده و بسیاری از صنایع و کارخانه جات نظامی و اقتصادی شوروی سابق نیز همچنان مورد استفاده فدراسیون روسیه قرار میگرفت و دولت حاکم در کیف، شریک راهبردی این کشور محسوب میشد. اما به تدریج با سیاست‌های مداخله جویان غرب و دکترین "گسترش به شرق" پیمان ناتو که بر نزدیکی هر چه بیشتر به مرزهای غربی روسیه تاکید داشت، کم کم سیاستمداران غربگرا در اوکراین بر سر کار آمدند.

این موضوع در دهه نخست ۲۰۰۰ موجب سردی و تا حدی تیره شدن روابط میان مسکو و کیف شد اما انتخابات سال ۲۰۱۰ و پیروزی ویکتور یانکوویچ رییس جمهور شرق گرا و طرفدار کرملین موجب شد تا فصلی جدید از روابط راهبردی میان دو کشور آغاز شود. امضای پیمان های گسترده نظامی و اقتصادی، زندانی شدن "تیموشنکو" فعال سیاسی مخالف دولت و مخالفت یانکوویچ با حضور عوامل و سرمایه گذاران غربی در اوکراین موجب شد تا کشورهای اروپایی و امریکا به دنبال تغییر وضع سیاسی در اوکراین از طریق کودتای نرم باشند.

در فوریه ۲۰۱۴ غرب و مخالفین ضد دولتی در اوکراین بهانه‌ای مناسب برای کودتا و سرنگونی یانکوویچ از قدرت پیدا کردند : مخالفت رییس جمهور اوکراین با توافقنامه تجارت آزاد با اتحادیه اروپا

موج گسترده تظاهرات خیابانی و حمله به مراکز دولتی در شهرهای غربی و پایتخت اوکراین سرانجام منجر به سرنگونی دولت و فرار ویکتور یانکوویچ به روسیه و درخواست کمک از این کشور شد. از ابتدای ماه مارس ۲۰۱۴ ایالت‌های شرق اوکراین نظیر دونتسک، لوهانسک و کریمه که به شکل سنتی شرق گرا و طرفدار دولت متحد با روسیه بودند دست به تظاهرات گسترده زده و کودتای غربگرایان علیه دولت قانونی اوکراین را محکوم کردند. به تدریج کنترل این مناطق از دست دولت و ارتش اوکراین خارج شده و شبه نظامیان محلی و قوای روسی در این مناطق مستقر شدند. با هجوم ارتش اوکراین به مناطق شرقی این کشور درگیری سنگین ۱ ساله با هزاران نفر تلفات و آوارگی صدها هزار نفر از مردم غیرنظامی این کشور آغاز شد که منجر به فجایعی بزرگ نظیر سرنگونی اشتباه هواپیمای بویینگ ۷۷۷ مالزیایی به شماره پرواز MH۱۷ بر فراز مناطق شرقی این کشور شد.

جنگ داخلی اوکراین سرانجام با توافقنامه آتش بس در فوریه ۲۰۱۵ موقتا پایان یافت.

دونباس؛ آتش زیر خاکستر!

اگرچه در طول ۶ سال گذشته و از زمان امضای توافق آتش بس، مناطق شرق اوکراین به جز زد و خوردهای محدود، درگیری بزرگی را به خود ندیده‌اند، اما در روزها و هفته‌های اخیر موضع گیریهای تند مقامات دو طرف و نقل و انتقالات گسترده نظامی به این مناطق نشان از احتمال آغاز مجدد درگیری سنگین میان ارتش اوکراین و شبه نظامیان جدایی طلب دونباس میدهد.

در روزهای گذشته هیاتی نظامی از پیمان ناتو تحت رهبری ژنرال راجر کلوتیر فرمانده کل نیروی زمینی نیروهای متحد ناتو به اوکراین سفر کرده و ضمن ارزیابی وضعیت خطوط درگیری در شرق این کشور، بر حمایت ناتو از ارتش اوکراین برای بازپسگیری خاک این کشور تاکید کرد.

بحران آب آشامیدنی در شبه جزیره کریمه

بنا بر اخبار منابع محلی، در هفته‌های اخیر منطقه شبه جزیره کریمه که از سال ۲۰۱۴ و درگیری‌های داخلی اوکراین تحت کنترل روسیه درآمده است با بحران کمبود منابع آب آشامیدنی مواجه شده است.
در حال حاضر منابع آبی در این منطقه سهمیه بندی شده و به صورت ۵ ساعت در روز و ۵ ساعت در شب در بین ساکنین منطقه توزیع میشود.

در گذشته و هنگامی که شبه جزیره کریمه تحت کنترل دولت اوکراین قرار داشت، آب این منطقه از طریق کانال متصل به رود دنیپرو در ۶۰ کیلومتری شمال شبه جزیره تامین میشد اما پس از جدایی این منطقه از خاک اوکراین، دولت این کشور انتقال آب از طریق این کانال را متوقف کرد.

همچنین افزایش ۵۰۰ هزار نفری سکنه کریمه که شامل قوای روسی حاضر در این منطقه و برخی آوارگان اوکراینی شرق این کشور میشود موجب شده تا بحران کمبود آب تشدید شود. مناطق حاشیه رودخانه دنیپرو بخشی از طرح بزرگ روسیه پس از دخالت در درگیری‌های اوکراین برای ایجاد منطقه موسوم به "روسیه جدید" و اتصال به منطقه دونباس در شرق اوکراین بود که با فشار و اعمال تحریم‌های شدید امریکا و کشورهای اروپایی علیه روسیه، این طرح نیمه تمام مانده و از سال ۲۰۱۵ تا کنون تغییری در مناطق تحت کنترل دو طرف رخ نداده است.

برخی منابع معتقدند بحران کمبود منابع آبی در شبه جزیره کریمه، با توجه به اهمیت استراتژیک این منطقه برای روسیه میتواند دلیلی برای آغاز درگیری‌های جدید در شرق اوکراین و تلاش مسکو و شبه نظامیان تحت حمایتش برای تصرف فاصله ۶۰ کیلومتری کریمه تا حاشیه رودخانه دنیپرو باشد.