image-20210329184254-6.jpeg

تک‌تیرانداز، یک فیلم اکشن و قهرمان‌پرور جنگی، دربارۀ رسول زرین است، شهیدی که اسفند ۱۳۶۲ در عملیات خیبر به شهادت رسید؛ فیلمی قصه‌گو، خوش‌ساخت و تماشایی. هرچند که مخاطبان مشکل‌پسند را قانع نمی‌کند.

سرویس فرهنگ و هنر مشرق ـ فیلم تک‌تیرانداز کمتر از دو ماه قبل، در جشنواره سی و نهم فیلم فجر رونمایی شد و قبل از اکران در سینما، عصر پنجشنبه ۵ فروردین از شبکه سوم سیما پخش شد. به همین مناسبت نقد آن، تقدیم خوانندگان می‌شود.

*****

تک‌تیرانداز محصول بنیاد روایت فتح و انجمن سینمای دفاع مقدس است؛ پنجمین فیلم علی غفاری در مقام کارگردان که معروف‌ترین فیلمش استرداد (۱۳۹۱) قصه‌ای را در تاریخ معاصر روایت می‌کرد. فیلمنامه تک‌تیرانداز، توسط بهنام علیزاده و رضا خمسه نوشته شده است. آنها پیش از این، یکی دو سریال تلویزیونی را نویسندگی کرده‌اند و تک‌تیرانداز، نخستین فیلمنامه سینمایی آنها محسوب می‌شود.

 این فیلم ۱۰۵ دقیقه‌ای، در تیر ۱۳۹۹ کلید خورد و بعد از دو ماه فیلمبرداری در شهرک دفاع مقدس، به تدوین رسید و مراحل پس تولید را تا جشنوارۀ فجر ادامه داد و روز پانزدهم بهمن در برج میلاد رونمایی شد.

خلاصه داستان

رسول زرین (کامبیز دیرباز) تک‌تیرانداز ایرانی، امان از عراقی‌ها می‌گیرد. صدام، عده‌ای از تک‌تیراندازان خارجی را برای شکار او استخدام می‌کند، اما آنها موفق نمی‌شوند. او عاقبت توسط توپخانۀ عراق شهید می‌شود.

شهید زرین در قاب؛ رکوردار هفتصد شلیک موفق

نقد و نظر

این فیلم اکشن و قهرمان‌پرور جنگی، دربارۀ رزم شهید زرین در دوران دفاع مقدس است، شهیدی که اسفند ۱۳۶۲ در عملیات خیبر به شهادت رسید. فیلم خوشبختانه قصه‌گو، خوش‌ساخت و تماشایی است. هرچند که مخاطبان مشکل‌پسند را قانع نمی‌کند.

علی غفاری بعد از استرداد (۱۳۹۰)، فیلم ابوزینب (۱۳۹۳) را در مورد یکی از شهدای لبنان ساخت. سپس عمدۀ وقتش را در تلویزیون با ساخت سه فصل سریال بچه مهندس ‌گذراند. حالا او بیش از همه تکنیک خود را در کارگردانی اولین اثر جنگی‌ای که ساخته است، به رخ می‌کشد.

تک‌تیرانداز، یک فیلم استاندارد در تکنیک و کارگردانی است که عموم مخاطبان را راضی می‌کند. اما شاید نتوان آن را اثری مطلوب در ژانر دفاع مقدس قلمداد کرد. زیرا که فیلم، بیش از آنکه روایتگر جبهه‌های نبرد هشت ساله و مجاهدان فی سبیل الله باشد، به فیلم‌های هالیوودی شباهت برده است.

شهید زرین در قاب؛ رکوردار هفتصد شلیک موفق

عراقی‌ها در این فیلم، همچون فیلم‌های بیست سال قبل تصویر شده‌اند؛ خشن، انتقامجو و حتی شرابخوار. اگرچه افرادی ظاهر الصلاح نیز در میان آنها یافت می‌شوند. از جمله عبدالقادر (حسین پوریده) که رسول از کشتن او صرف نظر می‌کند.

 صدام برای سر این تک‌تیرانداز ایرانی، جایزه تعیین کرده است. مسئول عملیات به نام قیوم راشد (عبدالرضا نصاری) ناکام می‌ماند. سپس نقشه‌ای دیگر طراحی می‌کنند تا رسول را به جبهۀ عراق بکشانند. و همین ماجرا باعث فروپاشی جبهۀ دشمن و شهادت رسول می‌شود. علی‌رغم آنکه بعثی‌ها دوست داشتند که رسول را با سلاحی مشابه به شهادت برسانند، اما او در نهایت توسط توپخانۀ عراق شهید شد.

وقایع این بخش، البته داستان‌پردازی شده است. البته شهادت رسول با توپخانه دشمن، واقعی است. همچنانکه رو در رو شدن رسول با قیوم راشد نیز عملاً اتفاق افتاده است. شلیک راشد، لالۀ گوش راست رسول را شکافت، مجروحیتی که اثر آن را در عکس‌های شهید زرین نیز می‌توان دید. اما رسول، دشمن را کشت (در فیلم اما زخمی می‌کند).

شهید زرین در قاب؛ رکوردار هفتصد شلیک موفقفیلم توسط بنیاد روایت فتح و انجمن سینمای دفاع مقدس ساخته شده است. به وقت تماشا، به این می‌اندیشیدم که اگر سید مرتضی آوینی این فیلم را می‌دید، چه مواجهه‌ای با آن داشت. از مجموع یادداشت‌های سینمایی آقا سید مرتضی و فیلم‌های مستندی که ساخته، می‌توان فهمید که او به سینمای باهویت و خاص ما علاقمند بود و با غیر آن، مخالفت می‌ورزید. لذا مکرراً علیه آرنولد بازی در سینمای دفاع مقدس، سخن می‌گفت و قلم می‌زد.

درست هم هست. قهرمان‌های ما باید متناسب با فرهنگ خاص ایرانی تصویر شوند، چنانکه در همین فرهنگ، زیسته و بالیده‌اند. یکی از موارد ضعف فیلم، این است که شخصیت‌ها به درستی معرفی نمی‌شوند. تازه در تیتراژ پایانی است که می‌توان فهمید نقش حسین با بازی امیررضا دلاوری، در واقع شهید حسین خرازی بوده است! یعنی اغراق در فیلم تا آنجا است که آفتابی همچون حسین خرازی را در برابر شهید زرین، بی‌فروغ جلوه داده. مخصوصاً که انتخاب بازیگران و گریم آنها نیز به نقش‌های اصلی شباهت ندارد.

شهید زرین در قاب؛ رکوردار هفتصد شلیک موفقجناب کارگردان در کنفرانس مطبوعاتی، خبر داد که زندگی رسول در اصفهان و شغل لباس فروشی او، در فیلمنامۀ اولیه وجود داشت اما ما آن را حذف کردیم. چون فقط مقطع رزم‌آوری رسول مد نظر ما بود! این انتخاب به دلایل مختلف، خطای فاحشی بوده است. مثلاً اینکه به آیۀ «ما رمیت إذ رمیت» که در فیلم هم به آن اشاره می‌شود، معنای بهتری می‌بخشید. خاص بودن رزمندگان ایرانی در این نبود که به مورچه‌ها غذا بدهند (چنانکه در فیلم می‌بینیم)، این کار را چه بسا قاتلان جنگ ویتنام و قتل عام کنندگان مردم عراق و افغانستان بهتر از ما بتوانند انجام دهند تا نفس لوامۀ خود را فریب بدهند که انسان‌های خوبی هستند. حیات خاص رزمندگان ما در این است که انسان‌هایی خداترس و معمولی هستند، اما با هوش اعطایی خداوند است که بر دشمن و تجهیزات او غلبه یافته‌اند. ۷۰۰ شلیک موفق توسط شهید زرین، مایۀ برتری او نیست. این شهید نزد خدا به سبب قتل دشمنان اسلام، تقرب دارد.

یکی از چیزهایی که سید مرتضی در مستندهای روایت فتح مرتباً بر آن تأکید داشت، این است که رزمندگان دفاع مقدس، آدم‌هایی معمولی هستند. مثلاً در مستند شب عاشورایی (۱۳۶۴) با یک بقال و یک کشاورز مصاحبه می‌شود و سید مرتضی در نریشن، تأکید دارد که این مجاهدان، از بچه‌ محله‌های من و تو هستند که تعلیمات پیشرفته جنگی ندیده‌اند.

یکی دیگر از مشخصات مجاهدان راه خدا این است که با کشتن دشمن، به خداوند تقرب پیدا می‌کنند. چنانکه حضرت امیر(ع) در نهج البلاغه می‌فرماید که ما با کشتن اقوام مشرک خود و دفاع از پیامبر اکرم، به خداوند تقرب می‌جستیم (خطبۀ ۱۹۲). در زمانی که سربازان امریکایی با بیماری‌های روحی و قساوت قلب به امریکا برمی‌گردند (چیزی که در فیلم‌هایی مانند اولین خون (۱۹۸۲) تصویر شده)، رزمندگان اسلام به قلب‌هایی رقیق‌تر دست می‌یابند و پاک و زلال می‌شوند.

  شهید زرین در قاب؛ رکوردار هفتصد شلیک موفق

می‌خواستم بگویم که جناب غفاری در انتخاب این موضوع، تحت تأثیر فیلم تک‌تیرانداز امریکایی (۲۰۱۴) ساختۀ کلینت ایستوود بوده است. اما ای کاش دوستان ما از آن فیلم امریکایی می‌آموختند که باید به خانواده و انگیزه‌های رزمندگان نیز بپردازند. فیلم ایستوود، قصۀ کریس کایل با ۱۶۰ شلیک موفق در عراق است. اما ماجرای مرگ او، با یک جمله در تیتراژ پایانی گفته می‌شود تا به قهرمان بودن او خدشه‌ای نشود! اما حقیقت آن است که کریس کایل مانند قابیل، به مرگ مفاجات مرد. اگرچه حضرت آدم، قابیل را قصاص نکرد اما خداوند حکیم، یک مرگ ناگهانی برای او تقدیر کرده بود. قابیل سال‌ها بعد، زمانی که بی‌سر و صدا به یک مرد کور نزدیک می‌شد، توسط عصای آن نابینا کشته شد. کریس کایل نیز با شلیک یک تفنگدار دریایی در امریکا، به هنگام آموزش دادن به وی کشته شد. قاتل، یکی از همان دیوانه‌های بازگشته از جنگ عراق بود که به آسیب‌های روانی مبتلا شده‌اند.

آنچه برای مردم دنیا جذابیت دارد، حیات طیبۀ خاص رزمندگان اسلام است. اسپیلبرگ در نجات سرباز رایان (۱۹۹۷) از زندگانی ما ایرانی‌ها تقلید کرده و لذا است که در آن فیلم، باسمه‌ای جلوه می‌کند که یک مادر چهارمین فرزندش را به جبهه اروپا فرستاده باشد. در تک‌تیرانداز امریکایی نیز، شرکت همزمان دو برادر در جنگ عراق، مضحک جلوه می‌کند. اما در دفاع مقدس ما، چیز غریبی نبود. یا آنچه بهروز افخمی در مورد فیلم ۱۹۱۷ (۲۰۱۹) ساختۀ سام مندس می‌گوید که از دیده‌بان حاتمی‌کیا اقتباس شده، و بعید هم نیست.

شهید زرین در قاب؛ رکوردار هفتصد شلیک موفقبه امید فیلم‌های بهتر و باهویت ایرانی که حیات طیبۀ رزمندگان اسلام را با تکنیک‌های وطنی تصویر کنند، چیزی شبیه به ماجرای نیمروز (۱۳۹۵) که از مستندهای روایت فتح الگوبرداری کرده است.

عوامل فیلم تک‌تیرانداز

کارگردان: علی غفاری

تهیه کننده: ابراهیم اصغری

نویسندگان: بهنام علیزاده، رضا خمسه

مدیر فیلمبرداری: سعید براتی

تدوین: حسن ایوبی

موسیقی متن: احسان بیرقدار

مدیر تولید: عباس دقاقی

صدابردار: شهرام متولی‌باشی

طراحی و ترکیب صدا: حسین ابوالصدق

طراح چهره‌پردازی: محسن ملکی

طراح جلوه‌های ویژه میدانی: ایمان کرمیان

طراح جلوه‌های ویژه بصری: محمد عبدی

طراح صحنه: حبیب کریم‌زاده

طراح لباس: بهزاد آقابیگی

دستیار کارگردان: مجید کرباسیان

عکاس: آرش شاه‌محمدی

دستیار تهیه: جواد اصغری

مشاور اجرایی: مهرداد خوشبخت

امور رسانه‌ای: زهرا دمزآبادی

مجری طرح: آفر فیلم

محصول بنیاد فرهنگی روایت فتح

۱۰۵ دقیقه

شهید زرین در قاب؛ رکوردار هفتصد شلیک موفق


** امیر اهوارکی

نظر شما

شما در حال پاسخ به نظر «» هستید.
captcha

نظرات

  • انتشار یافته: 12
  • در انتظار بررسی: 0
  • غیر قابل انتشار: 3
  • سید IR ۱۹:۱۴ - ۱۴۰۰/۰۱/۰۹
    5 0
    خیلی خوب بود، فقط اونجایی که اون تک تیرانداز عراقیه میاد که شهید زرین رو بزنه بنظرم یه مقدار بد ساخته شده بود و با حال و هوای یه تک تیرانداز حرفه ای که تو لحظه تصمیم به شلیک میگیره خوب جور در نمیاد خیلی لفت میدن تا بزنن همه برا ما هم برا عراقیا
    • IR ۲۱:۴۵ - ۱۴۰۰/۰۱/۰۹
      1 0
      خب اونا قبلا هم با هم با خورد داشتن، شاید این تعلل و خیره شدن بخاطر رویارویی قبلی بوده.
  • IR ۱۹:۱۹ - ۱۴۰۰/۰۱/۰۹
    9 0
    خدا رحمتش کند تک تیر انداز ماهری بوده است وبسیاری از بعثی ها را به درک فرستاده بود
  • IR ۱۹:۳۵ - ۱۴۰۰/۰۱/۰۹
    9 2
    نقد کمی غیر منصفانه و غیر واقعی ست فیلم هم از تاکتیک های روز استفاده کرده هم مولفه های دفاع مقدسی رو به خوبی در خود گنجانده البته خالی از ضعف نیست ولی اینکه یک فیلم جنگی رو به خاطر تاکتیک مواجه با اون زیر سوال ببریم کاملا خطاست پر جاذبه بود و شهید را تقریبا خوب تصویر کرده بود
  • IR ۰۱:۰۸ - ۱۴۰۰/۰۱/۱۰
    1 1
    شهید زرین از فرزندان بزرگ کهکیلویه و بویراحمد (دهدشت)بود . اصلا لهجه اصفهانی نداشت. درواقع سازنده این فیلم به سهو یا عدم این کار را کرد. اگر سهوی بوده که عدم مطالعه و شناخت ایشان از آن شهید بوده. اگر عمدی بود که گناه نابخشودنی و ظلم در حق خانواده و اصالت آنهابود. شاید هم میخواستند با این کار به مردم ایران بگن اصفهانی بوده.
  • کوروش IR ۱۱:۰۹ - ۱۴۰۰/۰۱/۱۰
    2 1
    شخصیت حاج حسین خرازی ضعیف نشان داده شده!!! لهجه ها ضعیف! لحظه تیر خوردن به لاله گوش شهید زرین با واقعیت بسیار متفاوت!!!! بازیگران هم کمی ضعیف!!! ولی در کل خوب بود////بهتر بود لااقل یک بازیگر اصفهانی استفاده میکردند/// ۲۵درصد مدیریت جنگ در اختیار اصفهان بوده!
  • دانیال IR ۱۱:۴۴ - ۱۴۰۰/۰۱/۱۰
    0 0
    به نظر من خیلی خوب بود من از چند لحظه و تیکه این فیلم خوشم آمد این که اون موقع که تانک ها حمله کرده بودن شهید زد تو توپ تانک ترکید و اون لحظه که شهید نشته اون تک تیرانداز خارجی رو زد مغزش رو متلاشی کرد و اون لحظه که شهید نشته زد تو چشم اون فرمانده کچل بعثی. و اون تکیه که شهید دید بعثی داره نماز می‌خونه نزدش. خدا روحش رو شاد کنه.
  • محسن IR ۱۲:۱۰ - ۱۴۰۰/۰۱/۱۰
    0 2
    نقد يك سويه و غير منصفانه اي بود. دفاع مقدس و شخصيت هاي آن را اگر بخواهيم با زبان روز به مخاطبين مخصوصا جوانان ارائه كنيم چاره اي جز داستان پردازي هوشمندانه و استفاده از تكنيك هاي سينمايي نداريم. به نظر فيلم تا حد زيادي در اين زمينه موفق بود و اينكه وارد زندگي قبل از جنگ و شخصي شهيد زرين نشد خيلي بجا و خوب بود چون هدف به تصوير كشيدن دلاوريهاي شهيد زرين در جبهه بود. البته ديالوگهاي شهيد در فيلم رو ميشد با مشورت با اهل فن سر و سامان بهتري بخشيد.
  • الف IR ۱۵:۴۷ - ۱۴۰۰/۰۱/۱۰
    0 0
    من که از دیدن این فیلم بسیار لذت بردم عالی بود.
  • .. IR ۲۱:۴۴ - ۱۴۰۰/۰۱/۱۰
    0 0
    فیلم خیلی خوب و زیبایی بود. از دیدن این فیلم من که خیلی لذت بردم و اولین باری بود که با شهید زرین آشنا میشدم . یکی از زیباترین تیکه هاش همونیه هست که با شاگردش جلوی آتش حرف میزدن و دیالوگی که در این زمان استفاده شد واقعا عالی بود. بازی آقای دیرباز هم خیلی قشنگ بود توی فیلم . دست عوامل سازنده درد نکنه ، اجرشون با صاحب الزمان من به شخصه که منتظرم فیلم اکران عمومی بشه و دانلودش کنم و ببینمش دوباره
  • م IR ۰۰:۰۰ - ۱۴۰۰/۰۱/۱۱
    0 1
    نقد بالا کاملا منطقی و بجاست. برای من که با شهید زرین هم محله ای و هم مسجدی بودم. شباهتی بین کارکتر این شهید در فیلم و زرین واقعی ندیدم. به هر حال شاید این فیلم یک قهرمان تک تیر انداز ایرانی را روایت کند اما نمی توان گفت شهید زرین را روایت کرده است. حداق می شد چهره شبیه تری مثل آقای سلطانعلی (مختار نامه) که شباهت زیادی به شهید زرین دارد این نقش را بازی کند
  • IR ۰۹:۴۹ - ۱۴۰۰/۰۱/۱۸
    0 0
    فیلم خوبی بود اما شخصیت ها خوب پردازش نشده بود. چه خود شهید زرین، چه شهید خرازی...

این مطالب را از دست ندهید....

فیلم برگزیده

برگزیده ورزشی

برگزیده عکس