به گزارش مشرق، رضا حمزه‌ای، استاد ایرانی دانشگاه ایالتی میسوری غربی آمریکا است. وی طی سالهای ۱۹۹۰ تا ۱۹۹۱ رئیس دانشکده مدیریت و اقتصاد دانشگاه ایالتی میسوری غربی بوده و طی سالهای حضورش در این دانشگاه ۷ جایزه بهترین تدریس و تحقیق و نیز دو جایزه استاد برتر (در سالهای ۲۰۰۳ و ۲۰۰۴) را از آن خود کرده است.

وی در سال‌های ۲۰۰۳ و ۲۰۰۸ از سوی هیأت مدیره دانشگاه مذکور به عنوان استاد ممتاز، دو  بار به رتبه فوق پروفسور انتخاب شده است. او از سال ۱۹۹۲ تا ۲۰۱۴ همزمان با اشتغال نخست، دربرنامه دکترای مدیریت کاربردی و علوم تصمیم‌گیری در دانشگاه والدن فعالیت کرده است.

حمزه‌ای که به عنوان استاد مهمان در موسسات بین‌المللی بسیاری از جمله دانشگاه بوردو در فرانسه، دانشگاه آپسالا در سوئد، سازمان مدیریت صنعتی ایران و هم‌چنین بانک‌های ایرانی و بانک مرکزی فعالیت داشته، با اشاره به اسامی کشورهایی که بزرگترین صاحبان رمز ارزها هستند همچون هندوستان، آمریکا، نیجریه، ویتنام و انگلیس، معتقد است که آمریکا و چین هردو در صدد جلوگیری از غافلگیری نسبت به آینده غیر شفاف تاثیر و نقش رمز ارزها در اقتصاد دو کشور و اقتصاد جهانی هستند.

وی دارای بیش از ۱۱۵ مقاله علمی تحقیقی و دو کتاب در زمینه  سیاستهای مالی و پولی: چشم اندازی بین المللی (در مورد ٧ کشور صنعتی جهان) است، با ابراز نگرانی نسبت به عدم کنترل بحرانهای سونامی وار  رمز ارزها، از احتمال تکرار تجربه سالهای سقوط سیستم مالی و اقتصادی ۲۰۰۹-۲۰۰۷ خبر می دهد.

او در حال حاضر عضو هیئت تحریریه سه ژورنال علمی درامریکا و چین و نیز  ژورنال علمی «بازنگری اقتصادی ایران»  (Iranian Economic Review)است که از طرف دانشگاه تهران به چاپ می رسد و همزمان  داور مجله تحقیقی  Contemporary Economic Policy است که به وسیله انجمن بین‌المللی اقتصاد غرب منتشر می شود.

حوزه‌های پژوهشی او عبارتند از: قیمت‌گذاری، ارزش‌گذاری بانک، پول و بانکداری، اقتصاد بین‌الملل، اقتصاد کلان (تئوری و کاربردی)، اقتصاد خرد (تئوری و کاربردی)، اقتصادسنجی کاربردی، مهندسی اقتصادی، سیاست‌های مالی و پولی، بازارهای سرمایه‌گذاری و مالی، اقتصاد مدیریتی، اقتصاد حقوقی، روش‌های کمی و کیفی اعمال شده در کسب و کار، علوم بازاریابی و مدیریت(MIS)، روش تحقیق و علاوه بر آن واحدهای اطلاعات عمومی (KAM) در دانشگاه  والدن.(WU)  وی بر این باور است که باید بیشتر بر سیاست‌های پولی تکیه کرد و سیاست‌های مالی ( تغییرات مالیات و مخارج دولت) را با توجه به اهداف سیاست‌های پولی تنظیم کرد.

نظر این اقتصاددان را در خصوص رمز ارزها، فرصتها و تهدیدها، آینده این ارزها، توصیه به مردم ودولت و... را در ادامه می خوانید:

از اشکال مختلف پول در گذشته بگویید.

از انواعی از پولها در این خصوص می توان یاد کرد، پولهای کالایی، پولهای متکی به کالاها، پولهای متکی به سلامت اقتصادی و اعتبار دولتها و رمز ارزها و کریپتوکارنسی ها.

پولهای کالایی - پولهایی است که ارزش ذاتی هر واحد آنها (به عنوان کالایی معین) مساوی ارزششان در نقش واسطه مبادله (و یا پول) است. مثالهای تاریخی این نوع پولها، گالن های شیر، تکه های چرم و تکه های نقره و یا طلا قابل اشاره هستند.

پولهای متکی به کالاها؛ در سیستمهای پولی استاندارد طلا و یا نقره (فلزات قیمتی) که در چنین سیستمهایی دولتها از نظر قانونی موظف به قبول مبادله دو جانبه فلز قیمتی تعیین شده (مانند طلا و یا نقره) با قیمت روز حاکم در بازار بودند. این سیستم تا اوایل سالهای ۱۹۷۰ در کشورهای جهان حا کم بود. میزان عرضه متعادل پول توسط بانک مرکزی را ذخایر طلای تحت تملک بانک مرکزی و خزانه دولت هر مملکت تعیین می کرد که بعد از آن سیستم پولی متکی به سلامت اقتصادی جای آن را گرفت.

پولهای متکی به سلامت اقتصادی و اعتبار دولتها کهسیستمهای پولی فائق درتمامی ممالک (کم و بیش) از همین نوع هستند.

جهت تسهیل درک مسأله ارزش این نوع سوم پولهای مدرن امروز جهان - با مثال ساده ای آغاز میکنم:

افراد و تجاری که از موفقیت و اعتبار مالی بیشتری برخوردارند می توانند چکهای بزرگتر و با مبالغ بیشتر و قابلیت پذیرش بیشتری در هر جامعه ای در مبادلات ارائه دهند. به عبارت دیگر نقدینگی و اعتبار آن چکها بالاتر است.

پول هر مملکت که همانند چکهایی است که توسط  بانک مرکزی که نمایندگی بانکی و ما لی وزارت خزانه داری هر دولت را به عهده دارد - با اتکای به اعتبارات سیاسی، اجتماعی، مالی و اقتصادی آن در بازارهای مالی جهانی ارزیابی می شود ( همان حکم چکهایی را دارد که بسته به سطح اعتبارات دولت و اقتصاد آن مملکت از نقدینگی) اعتبار و در نتیجه قابلیت پذیرش کمتر و یا بیشتری در مبادلات جاری در بازارهای درونی و خارجی برخوردارند. دولت هایی که از سابقه مدیریت ممتاز متمادی (نسبت به سطوح میانگیر ممالک دیگر برخوردار بوده اند) از پاداش مرغوبیت ممتاز، متعادل و قابل دوام پول ملی نیز بر خوردار بوده اند. به عنوان مثال  اگر به نمودار ارزش دلار آمریکا و پوند انگلیس در طی  نیم قرن گذشته توجه شود نوعی تعادل با دوام به چشم می خورد.  

بعد از این دوره ها، آغاز ظهور رمز ارزها و یا کریپتو کورنسی ها را شاهد هستیم.آغاز ظهور رمز ارزها و یا کریپتوکورنسی را در السالوادر و ژاپن ذکر کرده اند. در ابتدا نوعی اعتبار میان چندی از تجار و با اتکاء به مبالغ مشترکی بود که هر یک می پرداختند و تجارت فی مابین را تسهیل می کردند و به تدریج بدون دخالت زیاده از حد بانکها و پی بردن به سرعت نسبی معاملات آنها (آن اعتبارات نوشته شده رایج تر شده و در اثر رشد و تکامل الکترونیکی) با تمهیدات رمز گذاری جهت تأمین ایمنی و حفظ منافع افراد ذینفع به پدیده های جدید و پیچیده تر و پر چالش امروزی تبدیل شده است. کشور السالوادر امروز رمز ارز را به تمامی به پول رایج در معاملات و اقتصاد خود به کار گرفته است. موجودیت کلیه رمز ارزها به شکل نرم افزار است.

شما میتوانید از طریق اینترنت با بلاگ زیرین قیمت لحظه به لحظه بیتکوین را چک کنید:

بیشتر چه کشورهایی به حوزه تولید و استفاده از رمز ارز ورود کرده اند؟

  پنج کشور هندوستان، آمریکا، نیجریه، ویتنام و انگلیس به ترتیب بزرگترین صاحبان رمز ارزها هستند.

بیتکوینز یکی از انواع کریپتو کورنسی است. بیتکوینز یا رمز ارزها از سال ۲۰۰۸ که در روی کاغذ سفید معرفی و عرضه شد، موجب بروز تضادهای خبر ساز شده است. طرفداران ظهور آن معتقدند که یک نوع سیستم  پولی جدید و منصفانه است. از طرف دیگر، منتقدان و مخالفان - از جمله این نویسنده -  بر نقش رمز ارزها در تسهیل و ارتقای فعالیتهای جنایی و عدم وجود هر گونه رسمیت قانونی تأکید می کنند. به زعم جیمز مک وینی*، واقعیت  احتمالاً ترکیبی میانی از این دو موضع است. جدول ۳ و نمودار ۷ جهت پاسخ کامل تر به این سئوال و  سئوالات بعدی در فضای زیرین منظور گشته اند.

نمودار ( ۱ ) – همبستگی نرخ های به کار گیری رمز ارزها و اینترنت

در دوره زمانی ۹ ساله بین ۲۰۱۲ و ۲۰۲۱ - قیمت بیتکوین بیش از ۵۴۰,۰۰۰ در صد افزایش داشت

جهان ناظر یک رشد سالانه ۲۷۴ درصدی در سال ۲۰۲۰ بود.

Source: Deutsche Bank Research, and

 Triple A- Cryptocurrency across the world, ۲۰۲۱

نمودار (۲)  امریکاSource: CNBC  

مردم با روند فزاینده ای  وارد بازار رمز ارزها می شوند و دلیل عمده آنها سهولت معامله است. در یک مقیاس کلی از هر صد نفر ۱۱ نفر صاحب رمز ارز است. قیمت بیتکوین به واسطه تقاضای بالا به بالا ترین سطح خود  ۶۳ هزار دلار در ماه آوریل رسید و پس از نوسانات و تنزل شدید دوباره به سطح ۵۰ هزار دلار اخیراً رسید. پاسخ کامل تری را  به این سئوال از طریق نمودارهای ۲,۳,۴,۵ و ۷  ارائه مینمایم.

نمودار (۳)  قیمت بیتکوین در یکسال

Source: Bitcoins- ۹۹ Coins International PTE. LTD: From ۱۰۰% Complete Bitcoin Price History Graph + Related Events ۲۰۰۹ – ۲۰۲۱

نمودار (۴)قیمت بیتکوین در ۱۱ سال گذشته

نمودار (۵)-قیمت بیتکوین در۳ ماه گذشته

رمز ارز برای کشورهایی مانند ایران که با تحریم روبروست چه مضرات و مزایایی دارد؟

چالش ها و ریسک ها و خطرات موجود را ابتدا مورد اشاره قرار می دهم. از این چالشها به این شکل می توان یاد کرد.

۱) به واسطه آن که کریپتوکرنسی ها  و یا رمز ارز ها در ماهیت خود نوعی پول مجازی و نرم افزار هستند، تنها شرط خریداری و نگهداری آنها از طریق کد رمزی است که صاحب می شوید و چنان که اگر آن را فراموش کنید و یا مورد سرقت قرار گیرد کل موجودی خود را از دست خواهید داد. وقوع این امر به کرات گزارش شده است.

۲) در صورتی که یک دولت تصمیم به قبول یک چنین نرم افزاری  که رمز ارز می نامیم  به عنوان بخشی از پول ملی بگیرد، می توانید تصور کنید که چند نفر در درون هر دولت قابلیت اعتما د کامل را دارا هستند که از این ذخایر به کرات برداشت کرده و نیز به آن بیافزایند؟ در صورت تعدد افراد مجاز آیا کنترل شخصی هر کدام آنها ساده است؟ در صورت تمرکز کنترل و مدیریت در دست یکنفر ذیصلاح ، کلیه فعل و انفعالات مالی به حد اقل سرعت و اشد بی سامانی سازمانی مبدل خواهد شد. و هنوز چالش اعتماد سدی است سنگین در آن راه پر مخاطره مالی، مشکلات پولی جدید و کم آشنا - اگر  نه نا آشنا - برای دولت مستغرق در مسائل پولی و تورم حاصله ایجاد خواهد شد.

۳) دزدی و جنایات،  به ویژه به واسطه عدم کنترل دولتی و هر گونه قوانین دولتی لازم در حال حاضر و شاید آینده  به نحو انفجاری رشد خواهد کرد.

۴) خرید و فروش رمز ارزها نوعی قمار الکترونیکی مدرن نیز است. دامنه تغییرات و نوسانات قیمتها بسیار عظیم است. یک مطالعه ساده قیمتهای رمز ارزها نمایانگر آن است که با ازدیاد نرخ دسترسی به اینترنت، نرخ تملک و خریداری رمز ارزها به طریق متشابه افزایش می یابند. به نمودار (۱) توجه کنید.

۵) سئوالات عدیده ای برای دولتها ، تجار و افراد علاقمند برای اتخاذ تصمیم گیریهای سودمند و مفید اقتصادی در سراسر جهان موجود است. سئوالاتی از قبیل:

- در مقایسه با پول رسمی، آیا بیتکوین پولی است که در مبادلات روزمره بتوان از آن استفاده کرد؟ آیا می تواند به عنوان  ذخیره ارزش که عمدتاً برای سرمایه گذاری باشد به کار گرفته شود؟

- آیا بیتکوین در زمانهای هرج و مرج اقتصادی جهانی می تواند رل ایمن و قابل اعتمادی را ایفا کند؟ هنوز به نظر نمی رسد که نه متخصصان و نه سرمایه گذاران معمولی پاسخی مطمئن داشته باشند.

۶) قدرت کنترل پول ملی توسط بانک مرکزی یکی از واجبات سیاستهای پولی برای مبارزه با اغتشاشات اقتصادی از قبیل تورم قیمتها، کنترل نرخ بهره و حتی به طریق موقتی و مبارزه با رکود اقتصادی است. تزریق رمز ارزها در هر مملکت، موجب تنزل و حتی خنثی کردن تمهیدات سیاستهای پولی خواهد بود. این امر بانکهای مرکزی جهان را کاملأ مضطرب و دولتها را در تنگنای مجهولات مربوط به عواقب ورود گسترده رمز ارزها بدون هیچگونه تجربیات عملی تاریخی به سیستم های پولی و تجاری  قرار داده است.

 نمودار۶  بیانگری است از این که سیاستهای پولی که تقریبأ در کلیه ممالک  از جمله ایران،  تحت سلطه بانک مرکزی و سیاستهای مالی که تحت کنترل وزارت خزانه داری هستند تا به درجه کمال در کنترل تعادل اقتصادی برسند، شاید عمر نوح لازم باشد. ولی بنا به شدت و حدت تعهد عملی هر کشور به نیاز استحکام مراحل هرم وا ر مشروحه   می توان توقع منطقی دا شت که برخی در آن طیف، پیروزمند تر و برخی دیگر در هر لایه و مرحله، در حال در جا زدن باشند. تئوری شماتیک من، اساس کاربردی دارد که توسط تحقیقات اقتصاد سنجی شخصیم و اقتصاد دانان دیگر با اتکاء به آمار و ارقام ممالک  بسیاری زیادی تأیید شده است.

با وارد شدن به استفاده بیشتر از رمز ارزها - ممالک جهان با چالشهای بیشتری در تغییر حجم پول جهت کنترل قیمتها و رشد اقتصادی مواجه خواهند بود . پول رسمی ممالک که حجم آن - به عنوان مثال برای مبارزه با تورم، توسط بانکهای مرکزی تنزل داده می شود ، با موجودیت پول دیگری در سیستم ، مثلأ بیتکوین که خارج از کنترل دولتی است ، قوه خرید مردم به سادگی کنترل نخواهد شد.

از وجوه جذاب و مثبت رمز ارزها نیز بگویید.

از بعد وجوه جذاب و مثبت رمز ارزها به ویژه نزد علاقمندان آنها هبه این گونه موارد می توان اشاره کرد.

- پتانسیل بالا و بالقوه  افزایش و کاهش قیمتهای آنها جهت خرید و فروش مناسب با قیمتهای متغیر  

- گریز از مالیات تا زمانی که دولتها تمهیدات نوینی جهت گسترش درآمد خود اکتشاف کنند.

- کنترل خروج رمز ارزها هنوز میسر نیست: در نتیجه با خرید رمز ارزها افراد می توانند آنها را در هر کشور مورد نظر خود تبدیل به ارز خارجی غیر رمزی تبدیل کنند. خروج ارز های خارجی بدون کنترل هر کشور مربوطه ، به طور غیر مستقیم تسهیل خواهد شد. که البته ریسک های حاصل از تغییرات ارزش رمز ارزها در بازارهای بین المللی باید هنوز در نظر گرفته شوند. 

- سرما یه گذاری روی رمز ارزها می تواند بازدهی بیشتری در برداشته باشد.  در دوره زمانی ۹ ساله بین ۲۰۱۲ و ۲۰۲۱ - قیمت بیتکوین بیش از ۵۴۰,۰۰۰ در صد افزایش داشت !! جهان ناظر یک رشد سالانه ۲۷۴ درصد  در سال ۲۰۲۰ بود.

بنا بر پیش بینی برخی از تحلیلگران-  بین سالهای ۲۰۱۹ تا ۲۰۲۵ بازار رمز ارزها با نرخ مرکب سالانه - رشدی معادل  ۴/۵۶ درصد نشان خواد داد.

- گسترش خرید و فروش دارایی های ثابت از قبیل املاک مسکونی بین ایرانیان خارج و داخل کشور توسط ارز سوم که همان رمز ارزها با شد. رمز ارزها می توانند به هردو پول خارجی و داخلی تبدیل شوند.

- نظر به اینکه سرمایه گذاری روی رمز ارزها می تواند پتانسیل بازدهی بیشتری در برداشته باشد دولت هم مثل افراد عادی میتواند از تغییرات ارزش رمز ارزها استفاده بیشتری برده و ذ خایر خود را در فراهم نمودن بودجه جهت مخارج خود تسهیل کند.

- گسترش خرید و فروش دارایی های ثابت از قبیل املاک تجاری و مسکونی توسط رمز ارزها می تواند به پیشرفت اقتصادی بیشتری کمک شود.

 دولتها مجبور به انجام فعالیتهای مبتکرانه برای  قانونگذاریهای مناسب و هوشیارانه برای جلوگیری از سوء استفاده های ضربه آفرین بر سیستم خواهند بود.

هنوز هیچ فرد و یا مملکتی مطمئن نیست که دقیقأ دولت چه باید بکند.

مساله مالیات بر روی سودهای حاصل از  خرید و فروش رمز ارزها مثال دیگری است از چالشهای دولتها چرا که تنها دارندگان رمز ارزها با استفاده از کلمه ورودی که همان کد ورود به رمز ارز است، دسترسی به حجم و اندازه موجودی آن رمزارز خواهند دا شت.

بر اساس گزارش کپلینجر در امریکا کلیه صرافان و مؤسساتی که رمز ارز خرید و فروش میکنند - موظف هستند که سود و زیان مشتریان و معامله کنندگان خودرا به اداره دارایی گزارش کنند. برخورد مالیاتی این اداره به سود و زیان حاصل از معاملات رمز ارزها و سهام و دارایی های مشابه یکسان است. *

_____________________________________________________________________

*Adams, Riley. (July ۱۴, ۲۰۲۱). Kiplinger:

نمودار (۶) –  استراتژی های اقتصادی مما لک دنیا که در هر یک از آنها درجه مو فقیت بستگی به استحکام هریک از طبقات این هرم تشکیلاتی دارد  (منبع تئوری و نمودار: رضا حمزه ای)

• آمریکا و چین هردو در صدد جلوگیری از غافلگیری نسبت به آینده غیر شفاف تاثیر و نقش رمز ارزها در اقتصاد دو کشور و اقتصاد جهانی هستند
• احتمال تکرار تجربه سالهای سقوط سیستم مالی و اقتصادی  ۲۰۰۹-۲۰۰۷  متأثر بحرانهای سونامی وار کنترل نشده ناشی از آثار رمز ارزها

گفته می شود چین و آمریکا نیز به سمت ارز دیجیتال حرکت کرده و یوان و دلار دیجیتال را عرضه خواهند کرد و برخی از حرکت‌های اقتصادی و جنگهای صوری با همین نگاه رخ می دهد نظر شما چیست؟ آینده این تحولات را چطور ارزیابی می کنید؟

آمریکا و چین هردو در صدد جلوگیری از غافلگیری نسبت به آینده غیر شفاف تاثیر و نقش رمز ارزها در اقتصاد دو کشور و اقتصاد جهانی هستند. آنچه کمتر مبهم است آن است که مرزهای نفوذ اینترنت و دیجیتال تکنولوژی در زندگی بشر به سادگی  قابل پیش بینی به نظر نمی رسد. حتی سیستم پولی جهان را این اعجاب بشریت خلاق تحت کنترل غیر مستقیم خود قرار داده و قبل از آنکه ذکاوت دولتها جهت قانونگذاریهای مناسب و جلوگیری از تلفات مالی و سودجویی های غیرعادی و حتی شاید بحرانهای سونامی مانند به میزان لازم در مقابل مبتکران تکنیکهای مالی دیجیتال  قد علم کنند، ممکن است تجربه سالهای سقوط سیستم مالی و اقتصادی  ۲۰۰۹-۲۰۰۷ تکرار شود.

بر اساس مقاله بسیار جالب تحقیقی در اکونومیست لندن بخش The Economist Intelligence Unit Limited ۲۰۲۱

در سال جاری ۲۰۲۱ «ذهنیت گرایش دیجیتالی ۲۰۲۱- پول دیجیتال از هراس تا نقطه عطف »

Digital currency from fear to inflection Digimentality-۲۰۲۱))

توسط پرسشنامه تحقیقی که در میان ۳۰۵۳ نفر مصرف کننده در ماههای فوریه و مارس ۲۰۲۱ توزیع شد. حدود نیمی از پاسخ دهندگان ازکشورهای پیشرفته اقتصادی آمریکا، انگلیس، فرانسه، کره جنوبی، استرالیا و سنگاپور بوده و نیم دیگر از کشورهای در حال توسعه برزیل، ترکیه،  ویتنام، آفریقای جنوبی  و فیلیپین بودند. ۷۰ در صد کلیه آنها در سنین ۳۸-۱۸ و باقی در سنین ۳۹ و بالاتر بودند. تقریبأ ۴۶ درصد آنها مرد و ۵۴ درصد زن بودند. همه آنها در سطوح تحصیلاتی متفاوت می گنجیدند: ۵۰ درصد دارای مدرک دانشگاهی و یا حرفه ای بودند. کلیه پا سخ دهندگان حداقل یک کالای ملموس و یا از نوع خدمات و از طریق نوعی پرداخت دیجیتال خریداری کرده بودند. 

آنها معاملات دیجیتال را ترجیح می دادند. ۴۶ درصد آنها توافق نظر داشتند که رمزارزها درزمینه پولها و دارائیهای دیجیتال  به واسطه بروز پاندمی کووید، بیشتر از همه برایشان ارجحیت دارد.

به نظر شما وقت آن نشده ایران نیز به استخراج رمز ارز ورود رسمی کند و پولی دیجیتال به خود اختصاص دهد؟

امید وارم که پاسخ  به این سئوالتان را در جواب سئوال قبلی شما: "رمز ارز برای کشورهایی مانند ایران که با تحریم روبروست چه مضرات و مزایایی دارد؟" ارا ئه داده باشم. در مورد استخراج رمز ارزها شاید به اختصار تو ضیحاتی لازم باشد. اصطلاح ماینینگ و یا استخراج رمز ارزها و یا کریپتوکورنسی ها به عمل ایجاد یک نرم افزار و برنامه ریزی کامپیوتری اطلاق می شود که جهت مهیا کردن سوخت کارخانه تولیدی رمز ارزها نوشته شده که از آن طریق نوعی پول غیر حقیقی  مثل بیتکوین تولید شده و به کامپیوترهای که مبادلات بلوکه زنجیره ای اضافه می کنند اعطا می شود. استخراج کنندگان و یا ماینرز نوعی سخت افزار مخصوص و جمعیتی را که رمز ارزها را معامله می کنند- و نیز نرم افزار ویژه و عاری  از کنترل مرکزی که خود نیز مبادلات به بلوکه زنجیره ای اضافه می کنند - مورد استفاده قرار می دهند. 

یک مثال ساده برای سهولت درک این فراگرد - تصور کنید که شما یکی از افرادی که از طریق بلوکه زنجیره ای معامله کننده بیتکوین که توسط یک ماینر و یا  استخراج کننده ای که در فرانسه مستقر است – می خواهید بیتکون بخرید. استخراج کننده فرانسوی با استفاده از شش عامل خواسته شما را برآورده می کند: مقداربیتکوین مورد نظر شما که با استفاده از یک نرم افزار و یک سخت افزار متعلق به استخراج کننده که ضمنأ به کامپوتر شما - که در بلوکه زنجیره ای فوق الذکر  ثبت شده  است وصل میباشد. ایشان نیز به شما در آن بلوکه اجازه وصل می دهد. عامل پنجم  نیز همان کارخانه تولید بیتکوین - رمز ارز مورد نظرتان میباشد.  عا مل ششم واسطه پرداختی شماست که یا از طریق کارت اعتباری و یا انواع پولهای دیجیتال و یا نمایندگی شما - از قبیل شرکتهای مالی واسطه که شما با آنها حساب دارد -  که به نوعی شبیه دلالان و یا کارگزاران سهام وساطت میکنند و خود نیز از شما کارمزد دریافت می کنند.

سئوالات عدیده ای برای دولتها ، تجار و افراد علاقمند برای اتخاذ تصمیم گیریهای سودمند و مفید اقتصادی در سراسر جهان موجود است. سئوالاتی از قبیل:

- در مقایسه با پول رسمی، آیا بیتکوین پولی است که در مبادلات روزمره بتوان از آن استفاده کرد؟ آیا می تواند به عنوان  ذخیره ارزش که عمدتاً برای سرمایه گذاری باشد به کار گرفته شود؟

- آیا بیتکوین در زمانهای هرج و مرج اقتصادی جهانی می تواند رل ایمن و قابل اعتمادی را ایفا کند؟ هنوز به نظر نمی رسد که نه متخصصان و نه سرمایه گذاران معمولی پاسخی مطمئن داشته باشند.

نمودار۷ - نرخ جهانی به کار گرفتن رمز ارزها به شکل آسمان خراش در حال صعود است

۶ توصیه به مردم در ارتباط با رمز ارزها و ورود به این بازار

* توصیه ای هم به مردم در خصوص رمز ارزها دارید؟

باید اذعان کنم که این سئوال شما را از همه سئوالهای دیگرتان بیشتر دوست دارم، اگر چه برایم و به جهت عشق عمیقم به مردم ایران عزیز مشکل تر است!

من در طی کلیه ۴۷ سالی که در آمریکا به سر برده ام و به دعوت روزنامه ها - خبر گزاریها و بیش از ۳۵ مؤِسسات و سامانه های ایران در ایران و خارج از ایران برای ایران کار کرده ام  و در مورد وطنم نوشته ام - همواره بدون توجه به کدام دولت حاکم که احتمالأ مورد علاقه ام بوده و یا خیر - مردم ایران در ذهن پر جوش و خروشم بوده اند. با این سئوال شما خود را با احساس مسؤلیتی بسیار خطیر و حساس در مقابل کلیه فرزندان عزیز ایران همانند تنها فرزندم درامریکا وبرادران و خواهران - پدران و مادران قهرمان آن خطه پر آوازه می یابم.

مهمترین درسی که هر شخص می تواند در زندگی گرفته و در کلیه چالش ها و فرصتهای موجود در مقابل خود به کار ببرد، در این ضرب المثل می گنجد که فرق متمایز مابین افراد عاقل، هوشمند و کم عقل در آن است که سومی هرگز از تجربیات گذشته پند نگرفته و آنها را اگر هم فراموش نکند در تصمیم گیریهای مربوطه به کار نمی گیرد. دومی همواره از تجربیات خود به نحو احسن استفاده می کند. سومی را عقل حکم می کند که از تجربیات نه تنها خود، بلکه دیگران حداکثر استفاده را برده و آنها را به دقت به کار گیرد.

ابتدا اینکه تلاش کنیم که قربانی گفت وگوهای روز مره تفریحی میان دوستان و افراد مختلف نشویم. در حفظ سرمایه از مخاطرات نالازم و قابل کنترل با بکار گرفتن بزرگترین احتیاط های لازم پیشگیری باید کرد. در غیراین صورت سرمایه خود و آسایش روحی خویش را به دست قمار و عقل خود را به دست رؤیاهای گهگاه مهلک زندگی خواهیم سپرد.

باید به خاطر داشته باشیم که سرمایه گذاری همیشه با ریسک مواجه است.  ریسک مربوطه را باید با کند و کاو  شناخت و مطالعه کرد. مورد سرمایه گذاری را - مثلأ بیتکوین -  باید با مطالعه کامل شناخت و از ورود قایق کوچک شکننده خود که با خون دل در اقتصادی پر تلاطم ساخته شده بدون مطالعه وآگاهی ازشرایط جوی به اقیانوسی که ممکن است پر طوفان و شکننده باشد پرهیز کرد. پیوسته با مبلغی اندک و بی خطر آغاز کنیم تا به تدریج آن نوع سرمایه گذاری را با حداقل ریسک بیاموزیم.

حتی وقتی که آمادگی بیشتری برای اختصاص مبالغ بزرگتری به سرمایه گذاری مورد نظر خود داریم، از خود بپرسیم چنانچه اگر با بدترین نتیجه در آینده مواجه شدیم آیا چنان ضرری را می توانیم براحتی متحمل باشیم. از فجایع گزارش شده در دنیا و ایران می توان به کلیه مواردی همچون طلاق های فراوان، خودکشیهای بسیار، اعتیادهای فراوان، جنایات و آدمکشی های متفاوت،   افسردگیهای مزمن و حتی موا رد بروز جنون و حبسهای اسف انگیز اشاره کرد.

با این مقدمه و با کمال اضطراب به عواقب هرآنچه که بگویم،خوانندگان عزیز را به آنچه عوامل شناخته شده در گروه های مثبت و منفی است و باید توجه کرد دعوت می کنم و نیز از دیدگاه احتیاط، همگان را به تفکر و تفحص بیشتر در مورد پند دانشمندان بزرگ که همواره تأکید کرده و می کنند تشویق می نمایم. ایمان آوردن (به هرکس و هرایده ای) راحت تر از فکر کردن است. ازاینرو تعداد مومنان بسیار بیشتراز متفکران است.  البته مومنان متفکر را از این طبقه بندی مستثنی می کنم.

السالوادور هم بیت کوین را به رسمیت شناخته هم از انرژی آتشفشان برای استخراج رمز ارزها کمک می گیرد، اینگونه رویکردها در حال و آینده را چطور ارزیابی می کنید؟

السالوادور اولین کشوری است که در تاریخ ۷ سپتامبر ۲۰۲۱ کریپتوکورنسی بیتکوین و یا رمز ارز را جایگزین پول رسمی مملکت کرد. از مهمترین دلایل حمایت از این تصمیم دولت از طرف هوا داران چنین سیاست پولی مهمی می توان سهولت ارسال پول را توسط مردم در سفر و یا مهاجرین به کشور السالوادور  برشمرد. این رقم ، بر اساس گزارش بانک جهانی که در هفتم سپتامبر ۲۰۲۱ گزارش شد  بالغ بر ۲۴ درصد  درآمد ملی السالوادور است.

 دولت السالوادور این اقدام تاریخی را با نیت اصلی سیاستهای تقویت و توسعه  اقتصادی و رشد اشتغال پیگیری کرده است. نتیجه آزمایش عملی یک چنین گزینه ای بدیهی است که هنوز موجود نیست. دولت به مردم در همان روز سه شنبه -هفتم سپتامبر- وعده عرضه خدمات بانکی را برای اولین بار داد. 

در روز قبل از آن - ۶ سپتامبر - بازار رمز ارزها شدیدأ متزلزل بود ؛ بیتکوین به ۴۵ هزار دلار و نیز Ether ۱۵%  تنزل کرد.   

 اقتصاد السالوادور و رسیدگی سریع دولت به مبارزه با کوید نتایج بسیار برتری را نسبت به ایران داشته است . رشد اقتصادی آن مملکت در دهه های اخیر نسبتأ متعادل و مختصر بوده است و تنها بین سالهای  ۲۰۲۰ و ۲۰۲۱ در حدود ۳ درصد در سال بوده،ولی نرخ های فقر و نابرابری های اقتصادی تنزل قا بل ملاحظه ای را نشان دادند.

السالوادور کوچکترین کشور آمریکای مرکزی است و  با جمعیت ۶/۵ میلیونی در رده سومین  از۶ کشور موجود در آمریکای مرکزی قرار دارد. از نظر سنگینی تمرکز جمعیت - رتبه اول (بدترین) را در آمریکای مرکزی و رتبه ۸۳  را در جهان دا را ست. خط فقر در این کشور ۵/۵۰ دلار آمریکایی در روز و برای هر نفر تعریف شده که از حدود ۳۹ درصد  در ۲۰۰۷ به  ۳ /۲۲ در صد در سال ۲۰۱۹ تنزل کرد. تنزل سطح فقر بیشتر بواسطه ازدیاد درآمد نیروی کار بوده است که از بخش کشاورزی به کارهای شهری انتقال یافته بودند. هر چند درآمدهای روستایی نیز رشد  (کمتر) نشان می دادند.

توصیه مشخصی در این خصوص به دولت دارید؟

ورود فزاینده رمرز ارزها در سیستمهای تجاری و صنایع مالی جهان با تکیه به روندهای روبه رشد مشهود در طی چندین ساله اخیر به نظر غیرقابل تصور نیست. اگر پول رایج جهان برای هر یک از کشورها عمدتأ شامل دو گروه ارزهای خارجی و پول داخلی باشد، انتظار قوی آن است که رمز ارزها به دلایل عدیده مذکور جای به تدریج رشد یابنده ای را در گروه سوم پول های رایج جهانی به خود اختصاص دهند. تجار و سوداگران مبتکر در ژاپن و بعد سایر کشورها، جدا از رضایت و یا ترجیح دول مختلف جهان ابداع ظاهرأ مفید و جذاب خودرا به دولتها و افراد - چه موافق و چه مخالف - دیکته کرده اند. به نظر می رسد که این امر و تئوری به مصداق آن که تئوری و نظریه درست آن است که در عمل قابلیت کاربردی مستقیم و مفید داشته باشد، می تواند مورد توجه جدی دولتها ، افراد ، بانکها  و تجار قرار گیرد.

هر چند همچون هر پدیده و نوآوری دیگر، وضع قوانین مناسب - لازمه کارکرد اهرمی این ابزار پولی خواهد بود. از طرف دیگر کنترل و قانون گذاریهای دیگر مدنی و تجاری که موجب جلوگیری از فجایع پولی و مالی احتمالی آینده شود، اضطراراً  لازم خواهد بود. در نتیجه هرچه زودتر مراجع قانونگذاری باید به استخدام مجدانه متخصصان و با تعهد ملموس به اصل اجتناب ناپذیر شایسته سالاری مبادرت کنند. هر نوع سهل انگاری و گرایش گروه گرایی در چنین امر اضطراری، موجب آن خواهد شد که در جوار اقیانوس پر تلاطم پولی، ارزی و اقتصادی که دولت در مقابل خود می بیند، اقیانوس سونامی ساز جدیدی را در حال گرویدن مخرب به اولی بیابد. امید من و مردمان بی شمار دیگر آن است که هر چه زودتر علم و عقل و آینده نگری، ماورای یکسال تا چها ر سال، بر تمهیدات اتخاذ شده جمعی متخصصین - و نه لزومأ متقربین - راهگشایی و نور افشانی کند. مهمتر از هر مهم دیگری، روش علمی است که خود خطا را جایز ولی متصلأ قابل تقلیل و نهایتآ تصحیح می کند.

پیشنهاد مشخص من بر آن است که در بانک مرکزی - چنانکه اگر صدور و تجویز هر نوعی از رمز ارزها به مورد اجابت و مصوبات قانونی راه یافت - باید اداره ویژه ای با تمرکز اختصاصی و تخصصی بر رمز ارزها تاسیس شود. دوره های آموزشی انواع پول، ارز و رمز ارزها در ایجاد شناسایی بیشتر متخصصین و نیز سیاستگذاران و قانونگذاران مربوطه - از اهمیت حیاتی برخوردار خواهد بود. مراحل قانونگذاری به منظور بستر سازی محاسباتی عناصر لازم برای کارکرد صحیح و سیستماتیک رمز ارزها در کنار سیستمهای  پولی جاری در مملکت  و سیستمهای پولی و رمز- ارزی جهانی اکیدأ و اظطرارأ باید مورد بررسی و تدقیق قرار گرفته و نهایتأ قوانین لازم در مالیات بندی ها ، حفظ حقوق افراد ، سامانه ها ، بانکها و دولت و محدودیات و نیز حدود اختیارات مبادله کنندگان همه و همه تعیین شود. دانشگاهها و مراکز تحقیقآتی رسالت خطیری در مقابل خود خواهند داشت.

 می توان گفت اگر چه زشتی جهان مادی ونقش پول بیشترو زشتخویی بیشتر می شود ، ولی با این حال مجهولات جاری رمز ارزها، تحقیقات اقتصادی را جالب و جذابتر می کند.