اقدام جدید آمریکا در احیای برخی معافیت‌های برنامه هسته‌ای ایران به چه معناست؟

دولت آمریکا و رسانه‌های همسو با آن در تلاشند اقدام جدید آمریکا در بازگرداندن بخشی از معافیت‌های تحریمی برنامه هسته‌ای ایران را نوعی حسن نیت جا بزنند،حال آنکه شواهد نشان می‌دهند که این تعبیر درست نیست.

به گزارش مشرق، وزارت خارجه آمریکا جمعه شب اعلام کرد که این کشور با اعمال برخی معافیت‌های تحریمی، شرایطی را فراهم کرده که کشورها و شرکت‌های خارجی بتوانند با ایران در پروژه‌های نیروگاه اتمی بوشهر، نیروگاه آب سنگین اراک و راکتور تحقیقاتی تهران همکاری کنند.

برخی از رسانه‌های کشورهای غربی و تبع آنها رسانه‌های داخلی از اقدام دولت آمریکا به عنوان «لغو تحریم‌ها» یاد کرده و مدعی شده‌اند که اقدام واشنگتن با هدف نشان دادن حسن نیت به ایران جهت تسهیل مذاکرات هسته‌ای در وین صورت گرفته؛ در حالی که بررسی دقیق‌تر اقدام آمریکا نشان می‌دهد که این ارزیابی صحیح نیست.

اقدامی که دولت آمریکا انجام داده در واقع رفع تحریم نیست بلکه معافیت‌های مربوط به برخی از همکاری‌های هسته‌ای با ایران را مجدداً احیا کرده است. این معافیت‌ها خردادماه سال ۱۳۹۹، یعنی حدود دو سال بعد از خروج آمریکا از برجام در دوران ریاست‌جمهوری «دونالد ترامپ» لغو شده بود.  

با آنکه برخی از رسانه‌های غربی به سیاق همیشه تلاش کرده‌اند این اقدام آمریکا را نشانه‌ای از حسن نیت طرف‌های غربی در مذاکرات رفع تحریم‌های وین جا بزنند نگاهی عمیق‌تر به برخی واقعیت‌ها نشان می‌دهد که به هیچ عنوان نمی‌توان چنین تعبیری از بازگرداندن این معافیت‌ها ارائه کرد.

برای درک اینکه اقدام جدید دولت آمریکا تا چه اندازه با آنچه با انجام اقدامات عملی جهت تضمین مزیت‌های اقتصادی برای ایران از خلال اجرای برجام فاصله دارد یادآوری این نکته کافی است که حتی در دولت ترامپ که برای اجرای تحریم‌های اقتصادی علیه ایران شتابزدگی خاصی داشت لغو این معافیت‌ها دو سال طول کشید.

  در واقع علت اینکه ترامپ تا دو سال بعد از خروج از برجام کماکان این معافیت‌ها را تمدید می‌کرد این بود که واشنگتن از یک سو می‌دانست که صدور مجوز برای همکاری‌های بین‌المللی با پروژه‌های نیروگاه اتمی بوشهر، نیروگاه آب سنگین اراک و راکتور تحقیقاتی تهران فاقد مزیت اقتصادی برای طرف ایرانی است و از سوی دیگر، ادامه این همکاری‌ها- آن‌طور که روزنامه واشنگتن‌پست در آن زمان نوشته بود- «پنجره‌ای ارزشمند برای کسب اطلاعات درباره برنامه هسته‌ای ایران» به شمار می‌رود.

آن‌طور که از رفتار دولت ترامپ هم برمی‌آید این معافیت‌ها بیشتر از آنکه به نفع ایران باشند به نفع طرف آمریکایی هستند و لذا گام فعلی دولت بایدن را نه تنها نمی‌توان نشانه امتیاز به ایران در نظر گرفت، بلکه بایستی آن را یکی دیگر از بازی‌های آمریکا برای انداختن توپ در زمین ایران و مقصرنمایی در نظر گرفت.  

در حالی که اکنون به قرینه شواهد مختلف مشخص است که اصلی‌ترین مانع در پیشرفت مذاکرات وین انعطاف‌ناپذیری طرف آمریکایی در زمینه رفع همه تحریم‌های اعمال‌شده علیه ایران است، آمریکا با تمدید معافیت‌هایی که راه را برای عقب‌گرد از پیشرفت‌های هسته‌ای ایران باز می‌کند همزمان هم این پیام را ارسال کرده که نخستین گام در اجرای کامل برجام منوط به انجام اقداماتی از سوی ایران است و هم همانند چند ماه گذشته، برای ادامه بازی مقصرنمایی و انداختن توپ به زمین ایران زمینه‌سازی کرده است.  

«ند پرایس»، سخنگوی وزارت خارجه آمریکا نیز شب گذشته در توییتر در واکنش به تلاش‌های برخی مخالفان برجامی در آن کشور درباره «کاهش تحریم‌ها» مجبور شد به این مسئله که گام جدید به منزله رفع تحریم نیست اشاره کند. او در توییتر نوشت: «ما به ایران تخفیف تحریمی ارائه ندادیم و تا زمانی که ایران به تعهداتش ذیل برجام برنگردد این کار را نخواهیم کرد. ما دقیقاً همان کاری را کردیم که دولت پیش انجام داد: به شریکان بین‌المللی‌مان اجازه دادیم به مخاطرات فزاینده منع اشاعه‌ای و ایمنی هسته‌ای در ایران رسیدگی کنند.»

مقام‌های جمهوری اسلامی ایران پیش از این تصریح کرده‌اند آمریکا تنها در صورت رفع تمامی تحریم‌ها به صورتی که قابل راستی‌آزمایی باشد می‌تواند به برجام بازگردد. روال گفت‌وگوها در هفته‌های گذشته حاکی از آن بوده که آمریکا و طرف‌های غربی هنوز برای برداشتن این گام آمادگی نداشته‌اند و به جای آن، عملیات‌های روانی-رسانه‌ای را در دستور کار قرار داده‌اند.

از نظر ایران، رفع قابل راستی‌آزمایی تحریم‌ها با توجه به تجارب اجرای برجام در ۶ سال گذشته حائز اهمیت زیادی است. اکنون در پرتو تجربه‌های مختلف به دست آمده از حوادث پیرامون برجام در ۶ سال گذشته این استدلال متقن به نظر می‌رسد که روالی که هیأت حاکمه آمریکا و به موازات آنها کشورهای غربی در تعلیق موقت تحریم‌ها در دستور کار داشتند ایجاد «شیرینی‌های آدامسی» برای ایران از تجربه رفع تحریم‌ها بود: یعنی ایجاد تجربه‌های خوشایندی که کوتاه‌موقت و گذرا است اما بعد از بین رفتن، طرف مقابل را به جستجوی دوباره آن شرطی می‌کند.

به عبارت دیگر، طرف‌های غربی به دنبال آن بودند که رفع تحریم‌ها به شیرینی‌های زودگذری مانند آزادسازی بخش اندکی از دارایی‌های ایران و یا خرید چند هواپیما محدود شود اما هر گاه سخن از دلیل عدول غربی‌ها از گشایش در مراودات بانکی یا تسهیل روابط تجاری با ایران به میان می‌آمد، مسئله به سیاست‌های موشکی و منطقه‌ای ایران گره زده می‌شد تا راه برای اجرای برجام‌های ۲ و ۳ باز شود.

نتیجه این راهبرد این بود که طرف‌های غربی در طول ۶ سال گذشته توانستند به بهانه‌های مختلف از محقق کردن مزایای اقتصادی برای ایران شانه خالی کنند و دولت سابق ایران در هدفش برای محقق کردن «رفع تحریم‌ها» عملاً ناکام بماند.   در دور جدید مذاکرات رفع تحریم‌ها که در وین جاری است، رویکرد دولت ایران به طور اساسی تغییر کرده و هدف از اولویت دادن به «رفع تحریم‌ها» به سمت «خنثی‌سازی تحریم‌ها» تغییر پیدا کرده، در عین حال که رفع تحریم‌ها هم هنوز در دستور کار قرار دارد.

دولت سیزدهم در مدتی که از حضورش در قدرت می‌گذرد تلاش کرده برای هر مسئله سیاست خارجی یک پیوست اقتصادی تعریف کند و نمونه آن تلاش دولت برای عضویت در سازمان‌های بین‌المللی مانند سازمان شانگهای و تکمیل روند عضویت در اتحادیه اوراسیا و شکل‌دهی پیوندها و پیمان‌های دوجانبه یا چندجانبه اقتصادی در قالب سیاست خارجی است.

افزایش فروش نفت در ماه‌های اخیر با وجود تحریم‌های نفتی و تلاش آمریکا برای کاهش فروش نفت ایران نیز نشان داده که ایران تسلط خوبی بر راه‌های دور زدن تحریم پیدا کرده است. پایگاه بلومبرگ روز گذشته گزارش داده بود چین واردات نفت خام از ایران و ونزوئلا را در سال ۲۰۲۱ افزایش داده است.

با این تفاصیل، می‌توان انتظار داشت اقدام نمایشی جدید آمریکا تأثیری در موضع مذاکره‌کنندگان ایرانی برای پیگیری حقوق ملت ایران نداشته باشد، مگر آنکه آمریکایی‌ها واقعاً تغییر رفتار بدهند و در روزهای آینده آماده انجام اقدامات عملی برای رفع تحریم‌ها باشند.

منبع: تسنیم

نظر شما

شما در حال پاسخ به نظر «» هستید.
captcha

نظرات

  • انتشار یافته: 6
  • در انتظار بررسی: 0
  • غیر قابل انتشار: 0
  • IR ۱۵:۳۱ - ۱۴۰۰/۱۱/۱۷
    2 0
    برای اجرای سیاست قطعی یعنی لغو تمام تحریم‌ها از سوی آمریکا و راستی‌آزمایی آن توسط ایران هیچ مذاکره‌ای لازم نبوده و نیست؛ چه رسد به‌اینکه مذاکره فرسایشی شده و زمزمه‌ی مذاکره‌ی مستقیم با آمریکا مطرح می‌شود! از وزارت امور خارجه می‌خواهیم تا مذاکرات را در اسرع وقت به حالت تعلیق در آورند و تا زمانی‌که غربی‌ها به تعهدات خود عمل ننموده‌اند، به مذاکرات باز نگردند.
  • IR ۱۵:۳۸ - ۱۴۰۰/۱۱/۱۷
    2 0
    امام خامنه‌ای فرمودند: «سیاست کشور را ما اعلام کردیم و به مسئولین هم گفته‌ایم؛ هم از نزدیک گفتیم، هم با نوشته گفتیم، هم در جلسات گفتیم، هم در صحبت عمومی گفتیم؛ سیاست کشور معلوم است که چه کار باید بکنند. خب حالا تشخیص‌ مسئولین ما این است که برویم مذاکره کنیم تا همین سیاست را اِعمال کنیم؛ ما بحثی در این زمینه نداریم، منتها باید مراقبت بشود که مذاکره فرسایشی نباید بشود؛ نباید جوری باشد که طرف‌ها بخواهند همین طور مدام این مذاکره را کش بدهند که این برای کشور ضرر دارد. این را هم توجّه داشته باشید اینکه آمریکایی‌ها دائم اسم مذاکره را می‌آورند و مذاکره‌ی مستقیم با ایران را ما حاضریم و مانند این حرف‌ها، این جور نیست که آمریکا بخواهد مذاکره کند تا اینکه یک حرف حقّی را قبول کند؛ نه، می‌خواهد مذاکره کند تا یک حرف باطلی را تحمیل کند! اصلاً کار او این جوری است، وَالّا اینکه حالا یک حرف حقّی را بشنوند، تصدیق کنند، قبول کنند، این جوری نیست؛ کما اینکه همین آقایان اروپایی‌ها هم در بعضی از جلسات خصوصی که گزارشش را مسئولین ما، مأمورینِ ما به ما می‌دهند، اقرار می‌کنند که حق با ایران است. ما گفتیم که باید اوّل تحریم‌ها برداشته بشود، چون ما خاطرجمع نیستیم به اینکه آن‌ها وعده بدهند که تا حالا ده‌ها بار به وعده‌هایشان عمل نکرده‌اند و ضدّ وعده عمل کرده‌اند، و حالا هم همین کار را خواهند کرد، لذا بایستی آن‌ها کاری را که ما می‌گوییم اوّل انجام بدهند تا ما خاطرجمع بشویم که انجام گرفت، بعد ما آنچه تکلیفمان است انجام خواهیم داد. این مذاکره‌کنندگان اروپایی گاهی در جلسات خصوصی تصدیق می‌کنند که همین سیاست، درست است و حق با ایران است امّا در مقام تصمیم‌گیری خب تابع آن‌ها هستند و خودشان واقعاً هیچ استقلالی ندارند. آمریکا هم زورگو و تحمیل‌کننده است و مسئله‌اش این است؛ بنابراین پیشنهادهایی هم که میکنند، غالباً پیشنهادهای متکبّرانه و تحقیرآمیزی است که حتّی قابل نگاه کردن نیست.» 1- مذاکره بعد از اعلام سیاست قطعی، به‌ویژه به‌صورت فرسایشی غلط بوده و هست. 2- آمریکا شیطان بزرگ، زورگو و تحمیل‌کننده‌ی حرف باطل است، و حرف حق را نمی‌پذیرد. لذا مذاکره‌ی مستقیم با آمریکا غلط اندر غلط بوده و هست. 3- از تمام مسئولین می‌خواهیم به جد به خطوط قرمز رهبری در اجرای سیاست قطعی و عدم مذاکره‌ی مستقیم با آمریکا پایبند باشند.
  • IR ۱۵:۴۷ - ۱۴۰۰/۱۱/۱۷
    2 0
    بارها تجربه کرده‌ایم که آمریکا شیطان بزرگ است و وعده‌هایش جز دروغ و فریب‌کاری نیست. اخیراً هم دیدیم که آمریکایی‌های عهد شکن، در برجام بسیار وقیحانه عمل کردند. کشورهای اروپایی همراه با آمریکا هم، از لحاظ عهدشکنی و بداخلاقی کمتر از آمریکا نیستند؛ اما در مقام زبان‌بازی و حرف‌زدن همیشه طلب کارند. آن‌ها در پشت صحنه‌ی دیپلماسی، گرگ درنده و روباه حیله‌گر هستند. تجربه‌ی برجام در دولت قبل به ما نشان داد که اعتماد به غرب جواب نمی‌دهد، لذا ما به غربی‌ها هیچ اعتمادی نداریم و معتقدیم که به ما کمک نمی‌کنند و هر جا بتوانند ضربه می‌زنند. البته از آنجا که عدو شود سبب خیر اگر خدا خواهد؛ می دانیم که وجود تحریم‌ها گرچه ظاهراً مشکلاتی جزئی را برای ما ایجاد می‌نماید، اما سبب می‌شود که ما به اقتصاد مقاومتی اهمیت بیشتری بدهیم و در نتیجه با قوی شدن در حوزه‌ی اقتصاد بتوانیم تحریم‌ها را خنثی و بی‌اثر سازیم؛ در حالی که اگر تحریم‌ها به فرض محال برداشته هم بشود، باز هم بالاخره باعث رخوت و شرطی شدن اقتصاد نفتی کشور شده و ما را به دشمنان وابسته نگه می‌دارد. لذا اطمینان داریم که سازش و وابستگی هیچگاه مشکلات ما را به‌طور اساسی حل نخواهد کرد؛ و با این وصف هیچ علاقه و عجله‌ای هم برای یک توافق جدید، حتی اگر مثلاً خوب هم باشد، نداریم. اما چنانچه بنا باشد توافقی حاصل شود، باید نه یک توافق خوب، بلکه یک توافق عالی و در حد شأن ملت مقاوم، صبور و سلطه‌ناپذیر ایران باشد. در این توافق باید بر اساس سیاست قطعی، تمام تحریم‌ها لغو شود؛ زیرا معتقدیم تمام تحریم‌ها به هر بهانه و با هر برچسبی که وضع شده است ناعادلانه، ظالمانه، مؤثر و غیرقانونی است. نمی‌توان تحریم‌ها را تقسیم بندی به حوزه‌های مختلفی مثل هسته‌ای و غیر هسته‌ای نمود؛ یا آن‌ها را به تحریم‌های قبل و بعد از خروج آمریکا از برجام تقسیم نمود. سیاست قطعی اعلام شده از طرف رهبر معظم انقلاب در تمام ابعاد ذکر شده که ظرافت‌های بسیار دقیقی دارد و خط قرمز ماست، باید کلمه‌به‌کلمه و موبه‌مو به‌طور شجاعانه اجرا گردد.
  • IR ۱۵:۵۹ - ۱۴۰۰/۱۱/۱۷
    2 0
    آمریکا باید تمام تحریم‌ها را با هر برچسب و به هر بهانه و در هر زمانی که وضع کرده است، برای همیشه و به طور یک جا و در عمل لغو کند؛ یعنی ساختار تحریم‌ها در تمام لایه‌های هسته‌ای، موشکی، پهپادی، منطقه‌ای و حقوق بشری و غیره باید برچیده شود. آمریکا، انگلیس، فرانسه و آلمان باید هزینه‌ی‌ تمام خسارت‌هایی را که در این شش سال به دلیل عمل نکردن به تعهداتشان در برجام وارد کرده‌اند، بپردازند. کل مطالبات منابع ما که به دلیل تحریم مسدود شده یا به هر دلیل دیگر توسط غربی‌ها پرداخت نشده است، در هر کشوری که باشد باید با جریمه‌ی تأخیر آن، وصول گردد. هیچ تضمینی به جز اجرای عملی موارد فوق حتی اگر در سطح کنگره و سنا باشد، هر چند لازم است، اما کافی و پذیرفته نیست. انجام این موارد باید دقیقاً مورد راستی‌آزمایی طولانی‌مدت قرار گیرد و تا زمانی که راستی‌آزمایی کامل صورت نگرفته است، نباید هیچ محدودیتی پذیرفته شود و صنعت هسته‌ای با سرعت تمام در هر سطح و میزان مورد نیاز ممکن، توسعه یابد. در شرایطی که طرف‌های برجامی طی شش سال به طور پیوسته بر خلاف تعهدات خود عمل کرده‌اند، دلیلی برای حفظ پیوسته‌ی تصاویر تأسیسات هسته‌ای وجود ندارد. ما به دوربین های نظارتی آژانس بین المللی انرژی اتمی که در واقع آژانس جاسوسی صهیونیست‌ها از تأسیسات هسته‌ای است، اطمینان نداریم. این دوربین‌ها باید جمع‌آوری شوند و اجازه‌ی حضور به این جاسوسان در کشور داده نشود، تا مجدداً شاهد ترور دانشمندان هسته‌ای یا خرابکاری در تأسیسات هسته‌ای نباشیم. با توجه به پیشرفت فناوری احتمال دارد در این دوربین‌ها فرستنده گیرنده‌هایی کار گذاشته شده باشد که تا زمانی که سیگنال کدشده‌ای را دریافت ننموده‌اند هیچ ارسالی انجام ندهند و با دریافت کد، تصاویر را ارسال نمایند یا اقدامات خرابکارانه‌ی دیگری را انجام دهند. در هر حال اگر قرار است کار اشتباه ضبط پیوسته‌ی تصاویر، که یک عقب نشینی در برابر دشمن غیر قابل اعتماد است، صورت گیرد، حداقل این کار باید توسط دوربین‌های خودمان انجام شود و آژانس باید این را بپذیرد.
  • IR ۱۶:۰۵ - ۱۴۰۰/۱۱/۱۷
    2 0
    باید شرط‌هایی فراتر از لغو تحریم‌ها در تقابل با سیاست‌های استکباری ظالمانه غرب از جمله خروج آن‌ها از منطقه و عدم حمایت آن‌ها از رژیم صهیونیستی گذاشته شود، همان گونه که آن‌ها بعد از شش سال عمل نکردن به تعهدات خود در لغو تحریم‌ها شروط جدید هم اضافه می‌کنند. مکانیسم ماشه باید از برجام حذف گردد تا سه کشور اروپایی یا آمریکا با بازگشت صوری به برجام، نتوانند از این امتیاز یک‌طرفه به‌ضرر ما سوءاستفاده کنند و درصورتی که بخواهند چنین کاری کنند باید از برجام خارج شده، اجرای پروتکل الحاقی را کنار گذاشته و از پیمان عدم اشاعه‌ی هسته‌ای خارج شویم. مذاکرات نباید فرسایشی و بی ثمر باشد، لذا باید برای انجام موارد فوق ضرب الاجل قرارداد و مذاکرات را تا زمان انجام موارد اشاره شده در عمل، هر یک سال یک بار در روز امضای برجام، به حال تعلیق در آورد. همت اصلی تمام مسئولان کشور در راستای اجرای سیاست‌های اقتصاد مقاومتی، خنثی‌سازی و بی‌اثرسازی تحریم‌ها، و حذف آقایی دلار از چرخه‌ی اقتصاد کشور باشد. لذا ضمن حمایت از تیم مذاکره‌کننده، درخواست مؤکد ما از دولت و مجلس انقلابی، مقاومت مقتدرانه در برابر فشارها و تهدیدات غرب و رژیم صهیونیستی، و مقابله به مثل لازم با طرف‌های غربی تا رسیدن به یک توافق عالی با مشخصات فوق‌الذکر یا نپذیرفتن هرگونه توافق دیگر است.
  • IR ۱۴:۳۷ - ۱۴۰۰/۱۱/۱۸
    1 0
    به هر نسبت که به‌دنبال مذاکره و هر نوع توافق با شیطان بزرگ و دنباله‌روهای اروپایی‌اش باشیم اقتصاد کشور به همان نسبت شرطی خواهد شد؛ اما اگر مذاکرات و تعهدات هسته‌ای برجامی خود را تا زمان لغو تمام تحریم‌ها و راستی‌آزمایی آن به حال تعلیق در آوریم و به دنبال مقاوم‌سازی اقتصاد و خنثی‌سازی و بی‌اثرسازی تحریم‌ها باشیم، قطعاً نقمت و تهدید تحریم را به نعمت و فرصت تبدیل کرده‌ایم؛ در این‌صورت حربه‌ی تحریم برای همیشه از دست دشمنان گرفته خواهد شد و در جنگ اقتصادی موفق خواهیم شد.

این مطالب را از دست ندهید....

فیلم برگزیده

برگزیده ورزشی

برگزیده عکس