 |
| حجت الاسلام رضا نوربخش |
چگونه امکان دارد بتوان جامعه را به سمت و سوی حجاب بهتر سوق داد؟ آیا اقدامات انضباطی و انتظامی می‌تواند در گسترش عفاف و حجاب مثمر ثمر باشد؟
- نوربخش: حجاب یکی از موارد عفاف فردی و اجتماعی است، لذا باید بحث عفاف بیشتر مورد کنکاش قرار گیرد، چرا که اگر فرد در جامعه عفیف نباشد، به سوی حجاب روی نخواهد آورد، به هر حال این شکل و قیافه بدحجابی، نمونه‌ای از عفیف نبودن برخی افراد جامعه است، در این زمینه همان گونه که داشتن نگاه نگاه ایجابی در موضوعات فرهنگی و تربیتی لازم است، وجود نگاه سلبی نیز به تبع آن ضرورت دارد، پس هر دو مورد –سلبی، ایجابی- باید در کنار هم باشد که بتوانند، اثر لازم را داشته باشد.
هنگامی که سردار رادان به عنوان رییس پلیس تهران قصد داشتند طرح مبارزه با بدحجابی را اجرا کنند، با مدیران حوزه‌های علمیه تهران جلسه‌ای داشتند که بنده به عنوان مدیر حوزه علمیه آیت الله ناصر مکارم شیرازی در تهران در این جلسه حضور داشتم، در آنجا اعلام مخالفتم را با این طرح عرض کردم که البته دلایلی برای آن ذکر کردم که یکی از آن دلایل وجود نگاه ایجابی به مسئله عفاف و حجاب (فرهنگ سازی) قبل از نگاه سلبی بود، زیرا زمانی که فضا برای نگاه ایجابی فراهم شد، آن‌گاه در این شرایط نگاه سلبی اهمیت می‌یابد، پس تا وقتی که کار فرهنگی صورت نگیرد، با انجام عمل سلبی نتیجه عکس گرفته می‌شود، دیگر اینکه تا وقتی مسئولان تکلیف خود را در این زمینه مشخص نکرده باشند و ضد و نقیض در رفتارهای آنان فراوان باشد، چگونه حرف از اصلاح مردم به میان آوریم که قطعاً امکان پذیر نخواهد بود.
نگاهی گذرا به نحوه رفتار و عملکرد دولت‌ها در طول 33 سال پیروزی انقلاب در حوزه حجاب و عفاف، در این دوره از زمان انتظار می‌رفت که نحوه عملکرد مسئولان در خصوص گسترش حجاب و عفاف بیش از گذشته باشد، با این حال نوع پوشش در فصول مختلف سال به سمت بدحجابی بیشتر سوق پیدا کرده است، به نظر شما با توجه به مطالب گفته شده، برخورد قضایی و انتظامی با حجاب و عفاف لازم نیست؟
-مجیدی: در بحث برخورد با مقوله بدحجابی و به معنای خاص کلمه، بایستی یک مقدار نگاه خود را تغییر دهیم، چرا که این برخورد ناشی از عدم تعریف صحیح از مقوله حجاب و عفاف است، به عبارتی دیگر مسئولان نتوانسته‌اند مقوله حجاب را در جامعه جا بیندازند و متاسفانه یک سری مفاهیم کلیشه‌ای را به جامعه عرضه کرده‌اند، انتظار است که در قضیه حجاب و مفهوم آن به معنی تمام کلمه به حجابی منتهی شود که مد نظر قرآن و سیره اهل بیت (ع) باشد.
باید توجه داشت که ریشه تلقی اشتباه از فلسفه حجاب به تعاریف کلیشه‌ای آن در جامعه بر می‌گردد، چرا که کسانی که باید به امر حجاب و عفاف اهتمام داشته باشند، به آن نپرداختند و همین موضوع عاملی برای ضد فرهنگ شده و بدحجابان را جری‌تر ساخته است.
ارزش‌هایی که در دوران اصلاحات به ضد ارزش تبدیل شدند
در دوران اصلاحات، دورانی که تمام ارزش‌ها به حاشیه رفت، ارزش‌ها به ضد ارزش‌ها تبدیل شدند و ضد ارزش به ارزش تبدیل شد، در دوران اصولگرایی نیز به خاطر کسب آرای خاکستری تعاملی با قشر بدحجاب انجام شد که تبعات این تعامل این شد که روز به روز سیر نزولی در مورد حجاب و عفاف را مشاهده کنیم. نگاهی به سی سال گذشته به خصوص سال‌های اول انقلاب، نوع حجابی که در آن زمان بود را با این زمان مقایسه کنید، متوجه خواهید شد که این تعریفی که از حجاب به جامعه ارائه شده است، تعریف صحیحی نبوده است، چرا که اگر تعریف صحیحی بود، قطعاً بدحجابی در جامعه کنترل می‌شد.
 |
| حجت الاسلام مهران مجیدی |
در یکی از ایام فاطمیه که خطبه فدکیه را برای مردم شرح می‌دادم و درباره نحوه حرکت حضرت زهرا (س) از منزل به سمت مسجد صحبت کردم، متوجه شدم که از همین حرکت چند قدمی حضرت فاطمه (س) تا مسجد، چقدر می‌توان ریشه‌های حجاب را استخراج کرد، چقدر می‌توان اصل حجاب، شکل حجاب، جایگاه حجاب و چیستی حجاب را تبیین کرد، اما به واقع در تعریف حجاب ریشه‌ها را کنار زدیم و فقط گفتیم: بسم‌الله الرحمن الرحیم، حجاب این است که خانم یک چادر بر سر کند! که متاسفانه اکنون تبعات آن را در سطح جامعه مشاهده می‌کنیم که همه اینها در اثر جدایی از سیره اهل بیت (ع) ایجاد شده است.
ریشه‌های بد حجابی در چه اموری نهفته است، راهکار شما در بعد فرهنگی برای مقابله با معضل بدحجابی چیست، آیا تصویب قانون حجاب یا تبلیغ تصویری، رسانه‌ای، دیجیتالی می‌تواند در کاهش بدحجابی در جامعه موثر واقع شود، به عبارت دیگر راهکارهای توسعه فرهنگ حجاب و عفاف در جامعه چیست؟
- نوربخش: من باز هم تاکید می‌کنم که بدحجابی نمودی از بی‌عفافی است و بی‌عفافی در جامعه به نسبت بد حجابی نمود بیشتری دارد، مسلماً آنچه که خارج از پوشش اسلامی باشد، بدحجابی است، باید ریشه بدحجابی را پیدا کرد، بدحجابی معلول است، باید توجه داشت که با معلول چه رفتاری صورت می‌گیرد، معلول مانند سردردی است که اگر قرص استامینوفن خورده شود، درد را به مدت چند ساعت تسکین می‌دهد، اما درمان نمی‌شود، پس باید به دنبال درمان رفت، قانونی در راستای حجاب و عفاف فراوان وجود دارد، یعنی تقریباً شورای عالی انقلاب فرهنگی، در راستای ترویج فرهنگ حجاب و عفاف به همه وزارتخانه‌ها تکلیف کرده است که باید در راستای ترویج و گسترش فرهنگ عفاف و حجاب فعالیت‌هایی را انجام دهند، چه در داخل کشور و چه در خارج از کشور!
طرح ضربتی در زمینه حجاب: دستگاه‌های دولتی به وظایف خود عمل کنند
اگر بخواهیم طرح ضربتی در این زمینه اجرا کنیم، باید سازمان‌های دولتی به وظایفی که شورای عالی انقلاب فرهنگی به آنها محول کرده و تاکید داشته، عمل کنند و واقعاً دلسوزانه قدم بردارند، اما انصافاً فعالیت‌های بخش‌های مختلف دولتی به نسبت آنچه که وظیفه دارند فاصله زیادی دارد و نمی‌توان به آن امتیاز خوبی داد، ممکن است برخی دستگاه ها در زمینه ترویج عفاف و حجاب فعالیت هایی را داشته باشند که همین گونه نیز است، ولی به خلاف همان فعالیت ها محصولاتی نیز تولید کرده اند که فعالیت های خود یا دستگاه های دیگر را خنثی می کند، پس نظارت دقیق در برنامه های تولیدی هر دستگاه توسط مجموعه های نظارتی، هماهنگ عمل کردن دستگاه ها و به یک معنی عمل به وظایف محوله مشکل و معضل بدحجابی و بی عفافی را به حداقل خواهد رساند، بنابراین در بحث عفاف و حجاب اگر صدا و سیما انیمیشن‌های بسیار زیبا و جذاب بسازد و عفاف و حجاب یا پیامدهای بدحجابی را برای نوجوانان به صورت انیمیشن و داستان‌های بسیار زیبا تولید کند و از طرفی مواظبت کند که فرهنگ عفاف و حجاب را در همه محصولات خود به شکل اسلامی نظارت کند و همچنین دستگاه های دیگر، مسلماً جامعه به سمتی روی خواهد آورد که فضا فرهنگی شود و عفاف لازم در آن رعایت شود.
ممکن است یکی از مشکلات مجموعه ستاد صیانت از عفاف و حجاب این باشد که بودجه خاصی تاکنون برای آن اختصاص پیدا نکرده است، اما اگر مسئولی دلسوز باشد نگاه به تخصیص بودجه نکرده و از منابع مالی خود در این راستا هزینه می‌کنند، کما اینکه آقای شاه‌آبادی، معاون محترم وزیر و رییس ستاد صیانت از عفاف و حجاب وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی در جلسه‌ای که اخیراً در خدمتشان بودیم، گفتند: ما کاری نداریم که فعلاً بودجه اختصاص پیدا نکرده است، با توجه به اینکه همه ما دغدغه ترویج حجاب و عفاف را داریم، به همین جهت با یاری دوستان و مسئولان بخش‌های مختلف وزارت ارشاد بودجه‌هایی به این امر اختصاص می‌دهیم تا بحث عفاف و حجاب در جامعه پیش رود.
البته ستاد صیانت عفاف و حجاب وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی، اگر چه از نظر قانونی از سال 86 باید فعالیت می‌شد اما به هر دلیل فعالیت خودش را از زمان انتصاب شاه‌آبادی به طور جدّی شروع کرده است که تقریباً 8 ماه از آن می‌گذرد. در این 8 ماه تمام فعالیت‌های وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی در راستای وظایفی که شورای انقلاب فرهنگی تصویب کرده است، را رصد کردیم و متوجه شدیم که در برخی بخش‌ها ضعف وجود دارد و با برطرف شدن این ضعف‌ها امیدواریم که آثار قابل توجه آن را در جامعه شاهد باشیم ؛ همچنین با توجه به شناسایی وضعیت موجود، وضعیت مورد نظر را در وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی در سال 91 را ترسیم کردیم که در نتیجه حدود 60 برنامه برای ترویج فرهنگ و عفاف حجاب در سال 91 تدوین شده است.
برای نوع پوشش جامه هم برنامه‌ای در نظر داشتید؟
-نوربخش: در وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی مجموعه دیگری به نام کارگروه ساماندهی مد و لباس وجود دارد، وظیفه کارگروه این است که طراحان مد و لباس را سازماندهی کند و فضای ارتباطی طراحان و تولید کنندگان مدهای اسلامی و ایرانی را فراهم نموده و مدل ها را به تولید انبوه برساند تا قابل دسترس برای عموم مردم باشد، اما ستاد صیانت عفاف و حجاب یک جایگاه نظارتی دارد.
کارگروه ساماندهی مد و لباس وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی در حال راه‌اندازی یک بنیادی به نام «بنیاد ملی مد و لباس» است که ظاهراً منتظر تصویب آن از سوی شورای عالی انقلاب فرهنگی است، یکی از جلسات کارگروه مد و لباس که تقریباً دو سال پیش تشکیل شده است راه اندازی بنیاد ملی مد و لباس را تصویب کرد. کارگروه ساماندهی مد و لباس، سیاست‌گذار عرصه مد و لباس کشور است و لازم بود که بازوان اجرایی داشته باشد که با تشکیل و تصویب بنیاد ملی مد و لباس قدرت اجرایی پیدا خواهد کرد؛ ضمنا در کارگروه مد و لباس چند وزارتخانه و دستگاه دولتی دیگر نیز از جمله وزارت کشور، وزارت صنعت، معدن و تجارت، صدا و سیما و وزارت آموزش و پرورش نیز حضور دارند.
با وجود اینکه شبکه‌های ماهواره‌ای در ترویج بی‌عفافی و بدحجابی در جامعه تا حدود بسیار زیادی موفق عمل کرده‌اند و در این میان نوع پوشش بازیگران زن در تلویزیون و سینمای کشور نیز نامطلوب است، چگونه می‌توان از شبکه‌های تلویزیونی کشور برای کاهش بدحجابی کمک گرفت؟
ـ مجیدی: برنامه مبارزه با عفاف و حجاب از سوی شبکه‌های ماهواره‌ای، برنامه کاملاً حساب شده است، چرا که با برنامه حرکت می‌کنند و برنامه‌ای تعریف شده برای مبارزه با حجاب و عفاف دارند و متاسفانه در خیلی از موارد هم موفق بودند، آنها از طریق ضمیر ناخودآگاه دانش‌آموزان وارد می‌شوند؛ یعنی شبکه‌های ماهواره‌ای صریحاً به مقوله حجاب و عفاف نمی‌پردازند که بیایند با حجاب مبارزه کنند و بگویند حجاب را کنار بگذارید و اگر حجاب را کنار بگذارید، این اتفاق می‌افتد، بلکه از طریق ضمیر ناخودآگاه نوجوانان وارد شده و متأسفانه در این زمینه فوق‌العاده عمل کردند، متاسفانه صدا و سیمای ما هم یاری‌دهنده آنها بودند.
ما گاهی اوقات با معلول مبارزه می‌کنیم، این کار اشتباه است، چرا که عادت کردیم علت را فراموش کنیم، از آن طرف نوجوان ما خیلی راحت با پایین‌ترین سرعت اینترنت می‌توانند فیلتر شکن را دانلود کنند و وارد فضای مجازی شود. آنها می‌دانند که جامعه ما دینی است، چرا که مردم ماه محرم و صفر، فاطمیه، ماه رمضان را برپا می‌کنند، بنابراین از راه شکستن قبح عمل وارد می‌شوند، مبارزه آنها خیلی پیش پا افتاده است، یعنی نیاز نیست که برنامه درست کنند که شما بدحجاب باشید، بلکه می‌دانند که جامعه به سمت بدحجابی پیش می‌رود، به معنای دیگر، یاری دهنده این سیر هستند که بسیاری از موارد متاسفانه موفق بودند.
